پس از ركعت اوّل نماز، بدون آن كه صورت نماز به هم بخورد و يا فاصله‌اى ايجاد شود، از جا برخاسته، و حمد و سوره را همان گونه كه در ركعت اوّل نماز گفته شد، مى‌خوانيم.
قُنوت
در ركعت دوّمِ نمازهاى روزانه، بعداز تمام شدن حمد و سوره و قبل‌از ركوع، مستحب‌است، دستها را روبروى صورت‌گرفته و دعايى‌بخوانيم؛اين‌عمل را«قنوت» گويند.
در قنوت مى‌توان اين دعا را خواند :
«رَبَّنا اتِنا فِى الدُّنيـا حَسَنَـةً وَ فِى الآخِـرَةِ حَسَنةً و قِنا عَذابَ النّارِ»
پيامبرخدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود :
« كسى كه قنوت نمازش طولانى‌تر باشد، حسابرسى او در روز قيامت راحت‌تر است .»[1]
پس از قنوت،ركوع و سجده‌ها رامانند ركعت‌اوّل بجامى‌آوريم.
تَشَهُّـد
در ركعت دوّم هر نماز، پس از تمام شدن سجده دوّم بايد در حالى كه رو به قبله نشسته‌ايم. «تشهد» بخوانيم؛ يعنى بگوييم :
اَشْهَـدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلّا آ للهُ وَحْـدَهُ لا شَـريـکَ لَـهُ
وَ اَشْهَـدُ اَنَّ مُحمَّـداً عَبْـدُهُ و رَسُـولُـهُ
اَلّلهُـمَّ صَـلِّ عَلـى مُحمَّـدٍ وَ الِ مُحمَّـدٍ
سـلام
تا اينجا ركعت دوّم نماز هم تمام مى‌شود و اگر نماز دو ركعتى باشد؛ مانند نماز صبح، بعد از تشهد، با گفتن سلام، نماز را تمام مى‌كنيم؛ يعنى مى‌گوييم :
اَلسَّلامُ عَلَيکَ اَيُّها آ لنَّبِىُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكاتُـهُ
اَلسَّـلامُ عَلَيْنـا وَ علـى عِبـادِاللهِ آلصّـالِحيüـنَ
اَلسَّـلامُ عَلَيْكُـمْ وَ رَحْمَـةُ اللهِ وَ بَـركـاتُـهُ
چنانچه نمازى كه مى‌خوانيم سه ركعتى(نماز مغرب) يا چهار ركعتى باشد، (مانند نماز عشاء) بايد در ركعت دوّم، بعد از خواندن تشهد، بدون آنكه سلام نماز را بگوييم، بايستيم و ركعت سوّم نماز را بخوانيم.
ركعت سوّم
ركعت‌سوّم نماز هم‌مانند ركعت‌دوّم است، با اين تفاوت كه درركعت دوّم بايد حمد و سوره بخوانيم، ولى در ركعت سوّم، سوره و قنوت ندارد و فقط «حمد» را مى‌خوانيم و يا به جاى حمد، سه مرتبه «تسبيحات اربعه» اين جمله را مى‌خوانيم؛ يعنى مى‌گوييم :
«سُبْحانَ اللهِ وَ آلْحَمدُلِلّهِ وَلااِلهَ اِلاَّاللهُ وَ اللهُ اَكْبَرُ»
پس اگر نماز مغرب مى‌خوانيم، بايد بعد از سجده دوّم (در ركعت سوّم) تشهد بخوانيم و با سلام، نماز را پايان دهيم.
در ركعت سوم و چهارم نماز، سوره حمد يا تسبيحات را بايد آهسته بخوانيم.
ركعت چهارم
اگر نمازى كه مى‌خوانيم چهار ركعتى باشد؛ يعنى: نماز ظهر يا عصر يا عشا؛ پس از سجده‌ها (در ركعت سوّم) بدون آن كه تشهد يا سلام را بخوانيم، مى‌ايستيم و ركعت چهارم را مانند ركعت سوّم انجام مى‌دهيم و در پايان نماز؛ يعنى پس از سجده دوّم مى‌نشينيم و تشهد و سلام را مى‌خوانيم و نماز را تمام مى‌كنيم.
پـرسـش؟
1 ـ پيامبر اكرم صلی الله علیه آله درباره قنوت نماز چه فرمود؟
2 ـ صلوات و سلام بر پيامبر صلی الله علیه آله در كدام قسمت نماز واجب؟
3 ـ آيــا در ركعـت سـوم و چهارم نمـاز مى‌توان حـمد و سـوره خـواند؟
4 ـ فرق ركعت سوم و چهارم نمازهاى چهار ركعتى چيست؟
[1] . بحار الانوار، ج 82، ص 199 .