راه ثابت شدن اول ماه
مسأله 1727 :
اول ماه به پنج چيز ثابت مي شود :
اول : آنکه خود انسان ماه را ببيند .
دوم : عده اي که از گفتة آنان يقين پيدا مي شود ، بگويند ماه را ديده ايم . و همچنين است هر چيزي که به واسطة آن يقين پيدا شود .
سوم : دو مرد عادل بگويند که در شب ماه را ديده ايم ، ولي اگر صفت ماه را برخلاف يکديگر بگويند و يا آسمان صاف باشد و جمعيت زيادي با دقت تمام براي ديدن ماه اجتماع کنند و نبينند در اين صورت که احتمال عقلاني براي اشتباه آن دو نفر هست بگويند ، اول ماه ثابت نمي شود . اما اگر در تشخيص بعض خصوصيات اختلاف داشته باشند مثل آنکه يکي بگويدماه بلند بود و ديگري بگويد نبود به گفتة آنان اول ماه ثابت مي شود .
چهارم : سي روز از اول ماه شعبان بگذرد که به واسطة آن ، اول ماه رمضان ثابت مي شود و سي روز از اول رمضان بگذرد که به واسطة آن ، اول ماه شوال ثابت مي شود .
پنجم : حاکم شرع حکم کند که اول ماه است .
مسأله 1728 :
اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است ، کسي هم تقليد او را نمي کند ، بايد به حکم او عمل نمايد . ولي کسي که مي داند حاکم شرع اشتباه کرده ، نمي تواند به حکم او عمل نمايد .
مسأله 1729 :
اول ماه با پيشگوئي منجمين ثابت نمي شود . ولي اگر انسان از گفتة آنان يقين پيدا کند ، بايد به آن عمل نمايد .
مسأله 1730 :
بلند بودن ماه يا دير غروب کردن آن ، دليل نمي شود که شب پيش شب اول ماه بوده است .
مسأله 1731 :
اگر اول ماه رمضان براي کسي ثابت نشود و روزه نگيرد ، چنانچه دو مرد عادل بگويند که شب پيش ماه را ديده ايم ، بايد روزه آن روز را قضا نمايد .
مسأله 1732 :
اگر در شهري اول ماه ثابت شود ، در شهرهاي ديگر چه دور باشند چه نزديک در افق متحد باشند يا نه همين قدر که در شب بودن آن شب متل مکه و کراچي يا لندن و کابل نه مثل تهران و واشنگتن اشتراک داشته باشند ثابت مي شود .
مسأله 1733 :
اول ماه به تلگراف ثابت نمي شود ، مگر انسان بداند که تلگراف از روي حکم حاکم شرع يا شهادت دو مرد عادل بوده است .
مسأله 1734 :
روزي را که انسان نمي آخر رمضان است يا اول شوال ، بايد روزه بگيرد . ولي اگر پيش از مغرب بفهمد که اول شوال است بايد افطارکند .
مسأله 1735 :
اگر زنداني نتواند به ماه رمضان يقين کند ، بايد به گمان عمل نمايد . و اگر آن هم ممکن نباشد ، هر ماهي را که روزه بگيرد صحيح است ، و بنابر احتياط واجب بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهي که روزه گرفته ، دوباره يک ماه روزه بگيرد ولي اگر بعد گمان پيدا کرد بايد به آن عمل نمايد .