واجبات طواف

واجبات طواف

واجبات طواف هفت چيز است:

اول و دوم ـ آن است که طواف را در هر دور از حجر الاسود شروع کند و به حجر الاسود تمام کند، و براى اين که يقين نمايد در هر دور، ابتدا به جزء اول حجر نموده و به جزء اول تمام کرده، در طواف اول بايد کمى پيش از رسيدن به حجر الاسود نيت کند، و قصد نمايد که ابتدا در هر دور از محاذى اولين جزء حجر باشد، و انتهاى آن همان موضعى که واقعاً انتهاى دور است باشد، و با همين نيت هفت دور طواف کند.

سوم ـ آن که طورى طواف کند که در تمام مدتى که به طواف مشغول است خانه کعبه طرف دست چپ او باشد پس اگر در بين طواف رو به خانه کعبه کند براى بوسيدن ارکان يا جهت ديگر، يا آن که به بواسطه زيادى جمعيت پشت به خانه يا روى به خانه کند، آن مقدار جزء طواف محسوب نمى شود، و بايد برگردد و آن مقدار را بطورى که خانه کعبه بطرف دست چپش باشد بجا آورد، و اگر نمى تواند برگردد آن موضع را نشان کند، و بدون نيت دور بزند تا به آن موضع که رسيد از آنجا قصد طواف کند، و طواف را تمام کند.

(مسأله 98) براى اين که در تمام احوال طواف، شانه چپ، مقابل خانه کعبه باشد دستور داده اند بهتر اين است که وقتى از «حجر الاسود» گذشت، پيش از رسيدن به در «حجر اسماعيل» کمى بدن را به طرف چپ خود کج کند، و پيش از رسيدن به در ديگر حجر اسماعيل نيز قدرى بدن را به طرف راست کج کند، تا شانه چپ از خانه رد نشود، و مقابل هر رکنى که مى رسد به همين دستور عمل کند، ولى رعايت اين دقت ها لازم نيست، و همين که بطور متعارف هفت شوط را انجام دهد کافى است.

چهارم ـ آن است که حجر حضرت اسماعيل (عليه السلام) را که مدفن مادر آن حضرت، بلکه مدفن بسيارى از انبياء على نبينا و آله و عليهم السلام است، در طواف خود داخل کند، يعنى در خارج حجر طواف کند، و داخل آن نشود، و چنانچه از داخل حجر طواف نمايد آن دور از طواف او باطل مى شود، و اعاده آن از موضعى که داخل حجر شده کافى نيست، بلکه بايد آن دور را از سر بگيرد، و اگر اعاده نکند طواف او باطل است و در اين جهت فرقى بين عالم و جاهل و ناسى نيست.

و با اعاده چون احتمال باطل شدن اصل طواف نيز مى رود، احتياط لازم آن است که پس از تمام کردن طواف و خواندن نماز، دوباره طواف کند، و نماز آن را بخواند.

پنجم ـ آن که در حال طواف بيشتر از بيست و شش ذراع و نيم از کعبه دور نشود (ذراع از آرنج است تا سر انگشتان) پس اگر در بين طواف بيشتر از اين مقدار از خانه دور شود، بايد آن مقدار را که دور بوده از طواف حساب نکند، و دوباره بطور صحيح بجا آورد، ولى اگر چاره اى از طواف در خارج از اين فاصله نباشد طواف در دورتر از اين فاصله بشرط صدق طواف و رعايت نزديکى ممکن اشکال ندارد.

ششم ـ آن که در حال طواف از خانه و آنچه از خانه حساب مى شود خارج باشد، پس اگر روى سکوى اطراف خانه که آن را «شاذروان» گويند راه برود، آن مقدار از طواف که بر روى سکو راه رفته باطل است، و بايد آن مقدار را بطور صحيح دوباره بجا آورد، و طواف را تمام و بعد از خواندن نماز طواف دوباره آن را با نمازش، احتياطاً اعاده نمايد، و هم چنين اگر در اثناء طواف روى حجر اسماعيل برود بلکه احتياط آن است که در بين طواف روى شاذروان براى دست ماليدن به رکن ها يا غير آن، دست دراز نکند و نيز دست را روى ديوار حجر نگذارد تا اين که در تمام طواف، تمام بدن او از خانه و حجر خارج باشد.

هفتم ـ آن که هفت شوط يعنى هفت دور طواف کند و آن را کم و زياد نکند.

(مسأله 99) اگر عمداً يک شوط يا بيشتر کم کند، واجب است آن را تمام کند در صورتى که کارى که موالات و پى درپى بودن طواف را بهم مى زند انجام نداده باشد، و اگر تمام نکند تا موالات به هم بخورد، در حکم ترک طواف است پس اگر وقت باقى است بايد طواف را عاده کند و اگر وقت گذشته حکم مسأله 87 را دارد که گذشت.

(مسأله 100) اگر سهواً کمتر از هفت دور طواف کند، پس اگر از سه دور و نيم نگذشته، بايد طواف را از سر بگيرد، و اگر از سه دور و نيم گذشته، و فقط يک دور کم کرده آن را تمام کند، و اگر بيشتر از يک دور کم کرده بنابر احتياط لازم آن را تمام کند و نماز طواف بخواند و دوباره هفت دور طواف و نماز آن را بجا آورد، ولى در طواف مستحب تمام کردن کافى است.

(مسأله 101) اگر عمداً يک دور يا بيشتر از يک دور زياد کند به قصد آن که جزء طواف ديگر باشد قرآن (جمع) بين طوافين است که در طواف مستحب مکروه، و در طواف واجب، حرام است. بلکه بنابر احتياط لازم سبب باطل شدن طواف مى شود، چه آن که از اول طواف، اين قصد را کرده باشد يا در بين يا در آخر، و اگر به قصد لغويت آن را بجا آورده باشد ضررى به طواف نمى زند، و اگر به قصد آن که جزء طواف اول باشد بجا آورد پس اگر از ابتداى طواف قصد داشته، بى اشکال طوافش باطل است، و اگر در بين طواف قصد کند از همان وقت باطل مى شود، و اگر در آخر طواف قصد کند، مشهور فرموده اند: طوافش باطل است، ولى احتياط اين است که نماز را بخواند و بعد طواف را با نماز آن اعاده نمايد.

(مسأله 102) اگر از روى فراموشى بر هفت شوط زياد کند، پس اگر کمتر از يک دور است آن را رها کند، و طواف او صحيح است، و اگر يک شوط يا بيشتر زياد کند طواف واجب او صحيح است، و مستحب است که آنچه را زياد کرده به قصد قربت مطلقه به هفت دور برساند، و در اين صورت احوط آن است که يک نماز طواف پيش از سعى، جهت طواف واجب، و يک نماز طواف بعد از سعى، جهت طواف مستحب، بجا آورد، و بهتر آن است که بعد از عمل به اين احتياط، اصل طواف و نماز آن را دوباره قبل از سعى بجا آورد.

(مسأله 103) کسى که تمام طواف يا بعض آن را فراموش کند، و يادش نيايد تا به شهر خود برگردد، و براى او مشکل باشد که به مکه مراجعت نمايد، و آنچه را فراموش کرده بجا آورده، واجب است نائب بگيرد که براى او طواف کند، و نماز طواف بخواند و بنابر احتياط لازم سعى هم بنمايد و در اين صورت بنابر احتياط واجب «هدى» بفرستد، و احوط آن است که شتر باشد، و در مواردى که گفته شد بايد وجوباً يا احتياطاً بعد از اتمام و نماز طواف، اعاده نمايد، نايب نيز به همان شرح عمل کند.

(مسأله 104) اگر بعد از طواف، در عدد دروهاى آن شک کند، به آن شک اعتنا نکند، و اگر در آخر يکى از دورها شک کند که آن شوط هفتم بوده يا هشتم، بنا گذارد که دور هفتم بوده است، و اگر در بين شوطى شک کند که هفتم است يا هشتم، احوط بجا آوردن نماز طواف و اعاده طواف با نماز آن است.

(مسأله 105) اگر يقين داشته باشد که بيشتر از هفت شوط طواف نکرده، و شک در عدد آن کند، وجوب از سر گرفتن طواف، خالى از قوت نيست، و احتياط آن است که بنا را بر اقل گذارد. و تمام کند، و نماز طواف بخواند، و بعد طواف را از سر بگيرد.

(مسأله 106) اگر ازدحام جمعيت، انسان را مقدارى در طواف جلو ببرد، در صورتى که بکلى از اختيار او خارج نشود و قصد طواف داشته باشد اشکال ندارد.

(مسأله 107) طواف و سعى بوسيله چرخ هايى که اخيراً معمول شده، يا نشستن در طبقها، يا سوار شدن بر دوش ديگران اشکال ندارد، و اگر با پاى خود برود ثواب آن زيادتر است.