شرايط صحت وقوف
درصحت وقوف رعايت اين موارد لازم است:
1 ـ نيت.
2 ـ محل وقوف.
3 ـ وقت وقوف.
4 ـ کيفيت وقوف.
نيت
مسأله 811 ـ اين وقوف نيز مانند وقوف در عرفات از عبادات است، و بايد با قصد قربت انجام شود، و ريا موجب بطلان آن است که موجب بطلان حج مى شود.
مسأله 812 ـ اگر به جاى نيت وقوف اختيارى نيت وقوف اضطرارى يا بالعکس بکند، چنانچه در تطبيق مصداق اشتباه کرده، حج او صحيح است.
مسأله 813 ـ اگر مى دانسته که ماندن در مشعر به عنوان بخشى از مناسک حج است، و بايد با قصد قربت انجام شود، ولى در زمان وقوف از نيت آن غافل بوده، همين که قصد ارتکازى داشته، وقوف او صحيح است.
(283صفحه)
محل وقوف
مسأله 814 ـ شخص بايد مطمئن باشد محلى را که وقوف کرده سرزمين مشعرالحرام است.
مسأله 815 ـ حدود مشعرالحرام نيز همانند حدود عرفات چنانچه مورد اطمينان و تصديق اهالى محل باشد معتبر است.
مسأله 816 ـ اگر با اطمينان به مشعر بودن مکانى در آنجا وقوف کرد، و بعد از فوت وقتهاى وقوف معلوم شد آنجا مشعر نبوده، احتياطاً حج را تمام کند، و بعد عمره مفرده انجام دهد، و چنانچه حج بر او مستقر بوده يا در صورت بقاى استطاعت سال بعد حج را اعاده کند.
وقت وقوف
مسأله 817 ـ واجب است از طلوع فجر تا طلوع آفتاب در مشعرالحرام وقوف کند. و اين وقوف معروف و اختيارى مشعر مى باشد.
مسأله 818 ـ وقوف در مشعرالحرام از طلوع فجر تا طلوع آفتاب واجب است اما تمام آن رکن نيست.
(284صفحه)
مسأله 819 ـ زنها، بچه ها، بيماران، افراد ضعيف، سالمندان و افرادى که آنها را مراقبت و پرستارى و راهنمايى مى کنند مى توانند بعد از نصف شب از مشعر خارج شوند.
مسأله 820 ـ براى افراد مذکور وقوف بين الطلوعين لازم نيست، بلکه ماندن تا نصف شب در مشعر به عنوان وقوف آنها مجزى و صحيح است. بلى همراهان معذورين و کسانى که عذر آنها برطرف شده در صورت امکان لازم است براى درک وقوف اختيارى به مشعر برگردند.
مسأله 821 ـ وقوف اضطرارى شبانه مشعر براى معذورين مسأله قبل، حکم وقوف اختيارى مشعر را دارد.
مسأله 822 ـ خارج شدن از مشعر قبل از طلوع فجر بنا بر احتياط واجب جايز نيست. و اگر عمداً و بدون عذر بيرون برود و نتواند تا طلوع آفتاب برگردد، چنانچه وقوف عرفات را درک کرده باشد بايد حج را تمام کند، و يک گوسفند کفاره بدهد، و بنابر اقوى سال بعد نيز حج
(285صفحه)
را اعاده کند.
مسأله 823 ـ اگر فردى به غير عمد وقوف بين الطلوعين را درک نکرد، و از معذورين هم نبود که وقوف اضطرارى شب براى او کفايت کند، مى تواند از طلوع آفتاب روز عيد تا ظهر مقدارى در مشعر وقوف کند، و حج او صحيح است.
مسأله 824 ـ از آنچه گذشت معلوم مى شود که وقوف در مشعر سه وقت دارد:
1 ـ وقوف اختيارى: يعنى بين الطلوعين براى غير معذورين.
2 ـ وقوف اضطرارى شبانه: يعنى شب عيد براى معذورينى که در مسأله 819 گذشت.
3 ـ وقوف اضطرارى روزانه: يعنى از طلوع آفتاب تا ظهر روز عيد براى کسانى که دو وقوف قبل را درک نکرده باشند.
مسأله 825 ـ معذورين در مسأله 819 بايد خودشان به معذور بودنشان اطمينان پيدا کنند، و گفته مدير کاروان يا افراد ديگر مادامى که موجب اطمينان نشود
(286صفحه)
کفايت نمى کند.
مسأله 826 ـ عوامل خدماتى که ناچارند شب عيد براى آماده کردن چادرهاى منى و تهيه تدارکات از مشعر خارج شوند، اگر نمى توانند براى وقوف اختيارى به مشعر برگردند، پس از وقوف اضطرارى شبانه مى توانند از مشعر خارج شوند، و حج آنها صحيح است.
مسأله 827 ـ در فرض سابق اگر اين افراد به قصد بازگشت، از مشعر خارج شوند و ديگر نتوانند به مشعر برگردند، اگر شب عيد نيت وقوف کرده باشند حج آنها صحيح است، والا بايد وقوف اضطرارى روزانه را درک کنند. وگرنه حج آنها باطل است.
کيفيت وقوف
مسأله 828 ـ همانگونه که در احکام وقوف به عرفات گذشت، مراد از وقوف، بودن در آن مکان است خواه سواره باشد يا پياده، نشسته باشد يا ايستاده يا در حال راه رفتن. خواب باشد يا بيدار ولى اگر تمام مدت وقوف را خواب يا بيهوش باشد وقوف و حجش باطل است.
(287صفحه)
مسأله 829 ـ وقوف رکنى مشعر مانند وقوف در عرفات مسماى وقوف است، به اين معنا که مقدارى از زمان وقوف را ـ حتى اگر يک يا دو دقيقه باشد ـ در مشعر بماند. و در اين صورت حج او صحيح است. هر چند در ترک عمدى بقيه زمان وقوف گناهکار است.
وقوفهاى اختيارى و اضطرارى
مسأله 830 ـ با توجه به اينکه براى عرفات و مشعر وقوف اختيارى و اضطرارى وجود دارد، و درک هر دو موقف يا يکى از آنها در وقت اختيارى يا اضطرارى، يا عدم درک آنها از جهت صحت و بطلان احکام مختلفى دارد، لذا فهرستوار اقسام آن را ذکر مى کنيم:
1 ـ اگر وقوف در عرفات و وقوف در مشعر بطور کلى ترک شود، حج باطل است; خواه از روى علم باشد يا جهل، بدون عذر ترک شده باشد يا از روى عذر.
2 ـ اگر از روى علم عمداً و بدون عذر وقوف اختيارى عرفات را ترک کند، حج او باطل است.
(288صفحه)
3 ـ بجز معذورينى که در مسأله 819 ذکر شد، اگر کسى وقوف اختيارى مشعر را از روى علم عمداً و بدون عذر ترک کند، حج او باطل است.
4 ـ اگر وقوف اختيارى عرفات و مشعر از روى عذر ترک شود، و اضطرارى عرفات و مشعر را درک کند، بعيد نيست که حج او صحيح باشد، هر چند احتياط در اين است که اگر شرايط استطاعت باقى بود، سال بعد حج را اعاده کند.
5 ـ اگر وقوف در عرفات از روى عذر درک نشود، چنانچه اختيارى مشعر را درک کند حج او صحيح است، والا حج او باطل است. مگر براى معذورين مسأله 819.
6 ـ اگر وقوفهاى مشعر را از روى عذر درک نکند چنانچه وقوف اختيارى عرفات را درک کرده باشد، حج او اشکال دارد، و به احتياط واجب بايد اين حج را تمام کرده و سال بعد اعاده کند. و اگر وقوف اضطرارى عرفات را درک کرده باشد، حج او باطل است.
7 ـ اگر وقوف اختيارى عرفات را درک کرد ولى از
(289صفحه)
درک وقوف اختيارى مشعر معذور بود، و يکى از وقوفهاى شبانه يا روزانه مشعر را درک کرد، حج او صحيح است.
مسأله 831 ـ کسى که حج او به جهت ترک وقوفين باطل شود در احرام باقى است، و بايد براى خروج از احرام عمره مفرده انجام دهد.
(290صفحه)