مؤونه
سوال 722 :
چه خرجهايى به عنوان مؤونه بحساب مى آيد و خمس به آنها تعلق نمى گيرد؟
جواب :
آنچه که انسان براى خود و خانواده خود خرج مى کند و نيز آنچه در زيارت و جوايز و هدايا و انفاقات و مهمانى ها مصرف مى کند و آنچه در حقوق لازمه، مثل: نذورات، کفارات، اداء دين، ارش جنايت، غرامت و خسارت چيزى که انسان تلف کرده است و نيز ساير مايحتاج زندگى، مثل: خانه، ماشين سوارى، فرش، کتاب، ساير لوازم مورد نياز زندگى و آنچه براى تزويج اولاد و يا درمان بيمارى آنها و نيز هزينه مربوط به موت اولاد يا عيال انسان و ساير احتياجات عرفى انسان مصرف شود، مؤونه حساب مى شود. بنابر اين آنچه انسان از درآمد سال خود و به حسب شأن خود در رابطه با اين امور صرف کند خمس به آنها تعلق نمى گيرد. بلى اگر مخارج فوق از شأن انسان زياد باشد يا به عنوان عملى سفيهانه باشد و يا از روى اسراف باشد و نيز اگر مخارجى در راه حرام صرف شود
(صفحه184)
جزء مؤونه بحساب نيامده و بايد خمس آن پرداخت شود. و نيز مخارجى که در راه تحصيل فايده مصرف مى شود جزء مؤونه است، مثل: مزد کارگر، خرج آبيارى، گازوئيل براى تراکتور و بنزين اتومبيل.
سوال 723 :
آيا تلفن جزء مايحتاج زندگى انسان است، يا خمس دارد؟
جواب :
تلفن منزل اگر در شأن انسان باشد جزء مايحتاج است و خمس ندارد. ولى تلفن محل کسب در حکم سرمايه است و خمس دارد.
سوال 724 :
آيا چرخ خياطى مورد احتياج، خمس دارد؟
جواب :
اگر فقط براى حاجت خانه باشد خمس ندارد و اگر براى کسب باشد خمس دارد.
سوال 725 :
آيا به وسايل زينتى داخل منزل مثل گل و گلدان و قاب عکس و لوستر خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب :
اگر بيش از حدّ متعارف نباشد و از درآمد سال تهيه شود، خمس ندارد.
سوال 726 :
کشاورزى است يک گاو شيرده دارد که از درآمد سال خود خريدارى کرده است. آيا به آن خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب :
اگر براى استفاده خود و خانواده خود از شيرش خريدارى کرده، جزء مؤونه حساب مى شود و خمس ندارد.
سوال 727 :
آيا پولى که حجّاج به عنوان ارز همراه مى برند، خمس دارد؟
جواب :
اگر از درآمد همين سال باشد و در سال خمسى مصرف شود، خمس به آن تعلّق نمى گيرد.
سوال 728 :
شخصى مقدارى از درآمد سال خود را براى خريد نوارهاى مبتذل ويديويى مصرف کرده است، آيا اين پول جزء مؤونه او بحساب مى آيد؟
جواب :
پولى که در راه حرام صرف شود جزء مؤونه نيست و بايد خمس آن پرداخت شود.
(صفحه185)
سوال 729 :
آيا به پولى که در راه اسراف و يا خريد اشياى غير ضرورى و چيزهايى که در شأن انسان نيست ـ مثل بعضى دکورها و قابهاى نفيس ـ مصرف مى شود، خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب :
بلى، بايد خمس آنها را بپردازد.
سوال 730 :
شخصى براى پسرش که هنوز ازدواج نکرده و تحت تکفّل او مى باشد خانه اى خريدارى مى کند که مقدارى از آن غير مخمّس بوده است. آيا اين پول از مخارج او محسوب مى شود؟
جواب :
مقدراى از پول که از قبل به آن خمس تعلّق گرفته بايد خمس آن را بپردازد. و مقدارى که از درآمد سال بوده در صورتى که هبه مناسب شأن او بوده خمس ندارد.
سوال 731 :
لباسى جهت پوشيدن خريدارى کرده ام، با وجود اينکه مورد احتياج بوده يکسال بدون استفاده مانده است، آيا خمس دارد؟
جواب :
در فرض سوال که مورد احتياج بوده، خمس ندارد.
سوال 732 :
آيا به اشياى جزيى، مثل: شيشه عطر، مهر، تسبيح کربلا و جانماز که انسان خريدارى کرده و در اثناى سال مورد استفاده قرار نگرفته، خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب :
اگر از منافع سال خريدارى کرده و در معرض استفاده باشد، خمس ندارد.
سوال 733 :
آيا به کتابهايى که اهل علم خريدارى مى کنند و بعضى از آنها ممکن است هيچگاه مورد استفاده قرار نگيرند خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب :
اگر در معرض استفاده باشند و امکان نياز به آنها وجود داشته باشد، خمس به آنها تعلّق نمى گيرد.
سوال 734 :
سال خمسى اينجانب اول فروردين است. در اسفندماه اجناسى خريدارى کردم تا در ايّام عيد به بستگانم هديه بدهم، آيا به اين اجناس خمس تعلّق مى گيرد؟
(صفحه186)
جواب :
اگر در وقت متعارف خريدارى کرده ايد و مناسب با شأن شما است، خمس ندارد.
سوال 735 :
آيا طلا و زيورآلاتى که بانوان خريدارى مى کنند جزء مؤونه است؟
جواب :
اگر از درآمد سال باشد و بيشتر از شأن آنها نباشد و از آن استفاده کنند، خمس ندارد.
سوال 736 :
کسى که سال خمسى نداشته و مقدارى پول صرف ساختمان مسجد و حسينيه و بيمارستان و حمّام کرده، آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب :
اگر از درآمد سال او بوده و صرف در موارد مذکوره مطابق شأن او بوده، خمس ندارد. ولى اگر يقين دارد سال بر آن گذشته است، خمس دارد.
سوال 737 :
پيرزنى که فرزندانش مخارج او را مى دهند مبلغى پول دارد و با اينکه از استفاده زينت افتاده با آن پولها طلا مى خرد تا زمانى که راه کربلا باز شد خرج سفر کربلا کند، آيا اين طلاها خمس دارد؟
جواب :
در فرض سوال، اگر سال از آنها بگذرد خمس دارد.
سوال 738 :
آيا پولى که انسان براى بيمه مى پردازد جزء مؤونه است، يا بايد خمس آن پرداخته شود؟
جواب :
اگر پرداخت پول براى بيمه مورد نياز شخص باشد، خمس ندارد.
سوال 739 :
امسال عازم زيارت بيت الله الحرام مى باشم، مبلغى پول به مدير کاروان دادم که در عربستان پول و ارز آنجا را به من بدهد و هنوز مشرف نشده ام و سال خمسى ام فرا رسيده است. آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب :
در فرض سوال، خمس تعلّق مى گيرد.
سوال 740 :
کسى که در بين سال خمسى چيزى را براى رفع احتياجات خود و خانواده اش خريدارى مى کند و بعد از سال خمسى آن را مى فروشد تا چيز ديگرى تهيه کند يا تبديل به احسن کند، آيا به پول فروش آن خمس تعلّق مى گيرد؟
(صفحه187)
جواب :
پول فروش جزء درآمد سال فروش محسوب مى شود بنابراين اگر قبل از گذشت سال صرف مؤونه شود خمس ندارد و اگر باقى بماند بايد تخميس شود.
سوال 741 :
جنسى را به صورت سلف خريدارى کرده ام و پول آن را پرداخته ام ولى پيش از تحويل جنس، سال خمسى ام فرا رسيده است، آيا بايد خمس پول را بپردازم؟
جواب :
اگر جنس خريدارى شده مربوط به مؤونه باشد و در وقت آن نتوانيد تهيه کنيد، خمس ندارد. و در غير اين صورت پرداخت خمس لازم است.
سوال 742 :
خانمى مقدارى طلا و زيورآلات خريدارى کرده و از آن استفاده کرده است و بعد از چند سال آنها را مى فروشد، آيا به محض فروش بايد خمس آنها را بپردازد؟
جواب :
اگر از درآمد سال خريدارى کرده و در سالهاى بعد فروخته قيمت آن جزء درآمد سال فروش محسوب مى شود، که اگر تا پايان سال صرف مؤونه نشود، خمس دارد.