مسأله ۵۴.:
با فرارسیدن مغرب؛ یعنی برطرف شدن اثر سرخی آفتاب، بعد از غروب آن (آفتاب) در کرانه غرب، وقت نماز مغرب و عشاء با تقدم نماز مغرب بر عشاء فرا می رسد. غایب شدن آفتاب در حجاب کوه و مانند آن، غروب نیست؛ بلکه فرو رفتن آن در افق سطح زمین و بدون حاجب، غروب بوده، سپس برطرف شدن اثر آن از بالای سر، مغرب است.|
مسأله ۵۵.:
نماز مغرب و عشاء - طبق معروف - وقت مختص، وقت مشترک، وقت فضیلت و وقت اجزا دارند: وقت مختص نماز مغرب، از اول مغرب تا اندازه به جا آوردن سه رکعت نماز با شرایط آن است. وقت مختص عشاء به اندازه خواندن چهار رکعت برای حاضر و دو رکعت برای مسافر به نیمه شب مانده است. بين وقت اختصاصی مغرب و وقت اختصاصی عشاء، وقت مشترک بین این دو نماز است، اگر مسافری که نماز عشای او دو رکعت است، تمام نماز را سهوا در وقت مخصوص مغرب بخواند، صحیح است، هرچند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز مغرب، نماز عشاء را دوباره بخواند. اگر کسی نماز مغرب را تا وقت اختصاصی عشاء نخوانده، اول، نماز عشاء و سپس نماز مغرب را بخواند. وقت اختصاصی، مانند وقت مشترک است؛ یعنی هیچ کدام وقت اختصاصی ندارد، بلکه آنچه واجب است، ترتیب، یعنی تقدیم مغرب بر عشاء ؛ مانند تقديم ظهر بر عصر است و برای مسافر که نمازهای چهار رکعتی او دو رکعت است و برای غیر مسافر، وقت اختصاصی ظهر و عصر و نیز مغرب و عشاء فرق می کند. البته در تمام موارد، منظور از اختصاص، همان ترتیب است نه بیش از آن؛ یعنی تمام وقت مشترک است و وقت اختصاصی اصلا مطرح نیست.
مسأله ۵۶.:
اگر پیش از نماز مغرب، سهوا نماز عشاء را شروع کرده باشد و در بین نماز بفهمد که اشتباه کرده است، چنانچه وارد رکوع رکعت چهارم نشده باشد، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و پس از آن، نماز عشاء را بخواند و اگر وارد ركوع ركعت چهارم شده باشد، نماز عشاء را تمام می کند و بعد از آن، نماز مغرب را میخواند و در این جهت، فرقی بین وقت مختص و مشترک نیست. بلی، اگر این جریان در وقت مختص به مغرب پیش آید، احتیاط مستحب آن است که بعد از عدول نیت به مغرب و خواندن نماز عشاء، دوباره مغرب و عشاء را بخواند.
مسأله ۵۷.:
آخر وقت نماز عشاء چهار رکعت برای غیر مسافر و دو رکعت برای مسافر مانده به نصف شب است و شب، از اول غروب تا اول طلوع فجر اذان صبح) است.
مسأله ۵۸.:
اگر عمد نماز مغرب و عشاء را تا نصف شب نخواند، گناه کرده و نماز او قضاست و اگر بر اثر خواب، فراموشی و مانند آن نخواند، باید تا پیش از اذان صبح بخواند و احتیاط مستحب آن است که نیت ادا یا قضا نکند، هرچند نماز او اداست.