اذان و اقامه (آیت الله حسین مظاهری)

اذان و اقامه

مسأله :

براى مرد و زن مستحب است پيش از نمازهاى واجب يوميه اذان و اقامه بگويند و راجع به آن خصوصاً براى نماز صبح و مغرب زياد سفارش شده است و روايت است اگر کسى اذان و اقامه بگويد دو صف از ملائکه به او اقتدا مى‌کنند و اگر فقط اقامه بگويد يک صف از ملائکه به او اقتدا مى‌کنند، و براى نمازهاى ديگر چه واجب و چه مستحب، جايز نيست و مستحب است پيش از نمازهاى واجب غير يوميه نظير نماز آيات و نماز ميّت سه مرتبه »اَلصَّلوة« بگويند.

مسأله :

مستحب است از روزى که بچّه به دنيا مى‌آيد تا پيش از آنکه بند نافش بيفتد، در گوش راست او اذان و در گوش چپ او اقامه بگويند.

مسأله :

اذان هيجده جمله است:

چهار مرتبه: »اَللَّهُ أَکْبَرُ«.

دو مرتبه: »أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ«.

دو مرتبه: »أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ«.

دو مرتبه: »حَىَّ عَلَى الصَّلوةِ«.

دو مرتبه: »حَىَّ عَلَى الْفَلاحِ«.

دو مرتبه: »حَىَّ عَلى خَيْرِالْعَمَلِ«.

دو مرتبه: »اَللَّهُ أَکْبَرُ«.

دو مرتبه: »لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ«.

و اقامه هفده جمله است يعنى دو مرتبه »اَللَّهُ أَکْبَرُ« از اوّل اذان، و يک مرتبه »لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ« از آخر آن کم مى‌شود و بعد از گفتن »حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ« بايد دو مرتبه »قَدْ قامَتِ الصَّلوةُ« اضافه نمود.

مسأله :

»أَشْهَدُ أَنَّ عَلِيّاً وَلِىُّ اللَّهِ« جزو اذان و اقامه نيست ولى مستحب است بعد از »أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَداً رَسُولُ اللَّهِ«، دو مرتبه گفته شود (مستحب در مستحب)، لکن چون فعلاً شعار شيعه است، بايد گفته شود.

ترجمه اذان و اقامه

»اَللَّهُ أَکْبَرُ« يعنى خداى تعالى بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.

»أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ« يعنى شهادت مى‌دهم که غير خدايى که يکتا و بى‌همتا است خداى ديگرى نيست.

»أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ« يعنى شهادت مى‌دهم که حضرت محمّد بن عبداللَّه6 پيامبر و فرستاده خداى تعالى است.

»أَشْهَدُ أَنَّ عَلِيّاً اَميرُالمُؤْمِنينَ وَ وَلِىُّ اللَّهِ« يعنى شهادت مى‌دهم که حضرت على7 اميرالمؤمنين و ولىّ خدا بر همه خلق است.

»حَىَّ عَلَى الصَّلاةِ« يعنى بشتاب براى نماز.

»حَىَّ عَلَى الْفَلاحِ« يعنى بشتاب براى رستگارى.

»حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ« يعنى بشتاب براى بهترين کارها که نماز است.

»قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ« يعنى به تحقيق نماز بر پا شد.

»لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ« يعنى خدايى سزاوار پرستش نيست مگر خدايى که يکتا و بى‌همتااست.

مسأله :

بين جمله‌هاى اذان و اقامه بايد خيلى فاصله نشود و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد، بايد دوباره آن را از سر بگيرد.

مسأله :

اگر در اذان و اقامه صدا را در گلو بيندازد چنانچه غنا شود، حرام و اگر غنا نشود مکروه است.

مسأله :

در هر موردى که بين نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا فاصله نيندازد، اذانى که براى نماز اوّل گفته، کافى است.

مسأله :

اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند، کسى که با آن جماعت نماز مى‌خواند نبايد براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.

مسأله :

در جايى که عده‌اى مشغول نماز جماعتند، يا نماز آنان تازه تمام شده و صَفها به هم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادى يا با جماعت ديگرى که بر پا مى‌شود نماز بخواند مى‌تواند اذان و اقامه را نگويد.

مسأله :

کسى که اذان و اقامه ديگرى را شنيده، چه با او گفته باشد يا نه، در صورتى که بين آن اذان و اقامه و نمازى که مى‌خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد، مى‌تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگويد.

مسأله :

اگر مرد اذان زن نامحرم را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط مى‌شود گرچه گناه نموده است.

مسأله :

اذان و اقامه نماز جماعت را لازم نيست مرد بگويد.

مسأله :

اقامه‌بايد بعد از اذان گفته‌شود و اگر قبل از اذان بگويند صحيح نيست.

مسأله :

اگر کلمات اذان و اقامه را بدون ترتيب بگويد، مثلاً حىّ على الفلاح را پيش از حىّ على الصّلاةبگويدبايد از جايى که ترتيب به‌هم‌خورده، دوباره‌بگويد.

مسأله :

بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بين آنها به قدرى فاصله دهد که اذانى را که گفته اذان اين اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگويد و نيز اگر بين اذان و اقامه و نماز به قدرى فاصله دهد که اذان و اقامه آن‌نماز حساب نشود، مستحب است دوباره براى آن نماز، اذان و اقامه بگويد.

مسأله :

اذان و اقامه بايد به عربى صحيح گفته شود، پس اگر به عربى غلط مغيّر معنى بگويد، يا ترجمه آنها را بگويد صحيح نيست.

مسأله :

اذان و اقامه بايد بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمداً يا از روى فراموشى پيش از وقت بگويد باطل است.

مسأله :

اگر پيش از گفتن اقامه شک کند که اذان گفته يا نه بايد اذان را بگويد، ولى اگرمشغول اقامه شود و شک کند که اذان گفته يا نه، گفتن اذان لازم نيست.

مسأله :

اگر در بين اذان يا اقامه پيش از آنکه قسمتى را بگويد شک کند که قسمت پيش از آن را گفته يا نه، بايد قسمتى را که در گفتن آن شک کرده، بگويد ولى اگر در حال گفتن قسمتى از اذان يا اقامه شک کند که آنچه پيش از آن است گفته يا نه، گفتن آن لازم نيست.

مسأله :

در اذان و اقامه چند چيز مستحب است:

1 - رو به قبله بايستد و اذان بگويد.

2 - با وضو يا غسل اذان بگويد.

3 - بين جمله‌هاى اذان کمى فاصله دهد.

4 - بين اذان حرف نزند.

5 - بين اذان و اقامه يک‌قدم‌بردارد يا قدرى‌بنشيند يا سجده‌کنديا ذکر بگويد.

6 - بدن انسان در موقع گفتن اذان و اقامه آرام باشد.

7 - اقامه را آهسته‌تر از اذان بگويد.

8 - جمله‌هاى اقامه را به هم نچسباند، ولى به اندازه‌اى که بين جمله‌هاى اذان فاصله مى‌دهد، بين جمله‌هاى اقامه فاصله ندهد.

مسأله :

مستحب است موقعى که وقت داخل مى‌شود براى اعلام وقت اذان گفته شود و در اين اذان چند چيز مستحب است:

1 - همه اذان بگويند، ولى با اين اذان، اذان نماز ساقط نمى‌شود.

2 - کسى که اذان مى‌گويد وقت شناس و ثِقه باشد.

3 - کسى که اذان مى‌گويد رو به قبله باشد.

4 - با وضو يا غسل باشد.

5 - دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نمايد و بکشد.

6 - بين جمله‌هاى آن کمى فاصله دهد.

7 - در بين اذان حرف نزند.

مسأله :

مستحب است کسى را براى گفتن اذان معيّن کنند و علاوه بر شرايطى که گفته شدبايدخوش‌صدا باشد و صدايش‌بلندباشد و اذان را در جاى‌بلندى بگويد.

مسأله :

مستحب است کسى که اذان يا اقامه ديگرى را مى‌شنود، به قصد حکايت آنها را بگويد.