احکام نماز ميّت
مسأله 589 :
نماز خواندن بر ميّت مسلمان، اگرچه بچّه باشد واجب است، ولى بايد پدر و مادر و جدّ و جدّه آن بچّه يا يکى از آنان مسلمان باشند و شش سال بچّه تمام شده باشد.
مسأله 590 :
نماز ميّت بايد بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود و اگر پيش از اينها، يا در بين اينها بخوانند، اگرچه از روى فراموشى يا ندانستن مسأله باشد کافى نيست.
مسأله 591 :
کسى که مى‌خواهد نماز ميّت بخواند، لازم نيست با وضو يا غسل يا تيمّم باشد و بدن و لباسش پاک باشد و اگر لباس او غصبى هم باشد اشکال ندارد، اگرچه احتياط مستحب آن است که تمام چيزهايى را که در نمازهاى ديگر لازم است رعايت کند.
مسأله 592 :
کسى که به ميّت نماز مى‌خواند، بايد رو به قبله باشد و نيز واجب است ميّت را مقابل او به پشت بخوابانند، به طورى که سر او به طرف راست نمازگزار و پاى او به طرف چپ نمازگزار باشد.
مسأله 593 :
مکان نمازگزار بايد از جاى ميّت پست‌تر يا بلندتر نباشد ولى‌پستى و بلندى مختصر اشکال ندارد.
مسأله 594 :
نمازگزار بايد از ميّت دور نباشد، ولى کسى که نماز ميّت را به جماعت مى‌خواند اگر از ميّت دور باشد، چنانچه صفها به يکديگر متّصل باشند اشکال ندارد.
مسأله 595 :
نمازگزار بايد مقابل ميّت بايستد، ولى اگر نماز به جماعت خوانده شود و صف جماعت از دو طرف ميّت بگذرد، نماز کسانى که مقابل ميّت نيستند اشکال ندارد.
مسأله 596 :
بين ميّت و نمازگزار، بايد پرده و ديوار يا چيزى مانند اينها نباشد ولى اگر ميّت در تابوت و مانند آن باشد اشکال ندارد.
مسأله 597 :
در وقت خواندن نماز، بايد عورت ميّت پوشيده باشد و اگر کفن کردن او ممکن نيست بايد، عورتش را اگرچه با تخته و آجر و مانند اينها باشد بپوشانند.
مسأله 598 :
نماز ميّت را بايد ايستاده و با قصد قربت بخواند. و در موقع نيّت، ميّت را معيّن کند، مثلاً نيّت کند نماز مى‌خوانم بر اين ميّت قربةً الى اللَّه.
مسأله 599 :
اگر کسى نباشد که بتواند نماز ميّت را ايستاده بخواند، مى‌شود نشسته بر او نماز خواند. ولى اگر تا قبل از دفن کسى پيدا شد که ايستاده بخواند بنابر احتياط واجب اعاده کنند.
مسأله 600 :
اگر ميّت وصيّت کرده باشد که شخص معيّنى بر او نماز بخواند، احتياط واجب آن است که آن شخص از ولىّ ميّت اجازه بگيرد و بر ولى هم بنابر احتياط واجب، لازم است که اجازه بدهد.
مسأله 601 :
مکروه است بر ميّت چند مرتبه نماز بخوانند، ولى اگر ميّت اهل علم و تقوى باشد مکروه نيست.
مسأله 602 :
اگر ميّت را عمداً يا از روى فراموشى يا به جهت عذرى، بدون نماز دفن کنند، يا بعد از دفن معلوم شود، نمازى که بر او خوانده شده باطل بوده است تا وقتى جسد او از هم نپاشيده، واجب است با شرطهايى که براى نماز ميّت گفته شد به قبرش نماز بخوانند.
دستور نماز ميّت
مسأله 603 :
نماز ميّت پنج تکبير دارد و اگر نمازگزار پنج تکبير به اين ترتيب بگويد کافى است:
بعد از نيّت و گفتن تکبير اوّل بگويد: «اَشهَدُ اَن لا اِلهَ الّا اللَّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ».
و بعد از تکبير دوم بگويد: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ».
و بعد از تکبير سوم بگويد: «اَللَّهُمَّ اغفِر لِلمُؤمِنينَ وَ المُؤمِناتِ».
و بعد از تکبير چهارم اگر ميّت مرد است بگويد: «اَللَّهُمَّ اغفِر لِهذَا المَيِّتِ» و اگر زن است بگويد: «اَللَّهُمَّ اغفِر لِهذِهِ المَيِّتِ» و بعد تکبير پنجم را بگويد.
و بهتر است بعد از تکبير اوّل بگويد: «اَشهَدُ اَن لا اِلهَ الّا اللَّهُ وَحدَهُ لا شَرِيکَ لَهُ وَ اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرسَلَهُ بِالحَقِّ بَشيراً وَ نذِيراً بَينَ يَدَيِ السَّاعَةِ»
و بعد از تکبير دوم بگويد: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَم مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کَاَفضَلِ ما صَلَّيتَ وَ بارَکتَ وَ تَرَحَّمتَ عَلى اِبراهِيمَ وَ آلِ اِبراهيمَ اِنَّکَ حَميدٌ مَجيدٌ وَ صَلِّ عَلى جَميعِ الأَنبياءِ وَ المُرسَلينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصِّدِّيقينَ وَ جَمِيع عِبادِ اللَّهِ الصّالِحينَ».
و بعد از تکبير سوم بگويد: «اَللَّهُمَّ اغفِرْ لِلمُؤمِنينَ وَ المُؤمِناتِ وَ المُسلِمينَ وَ المُسلِماتِ اَلاَحياءِ مِنهُم وَ الاَمواتِ تابِع بَينَنا وَ بَينَهُم بِالخَيراتِ اِنَّکَ مُجيبُ الدَّعَواتِ اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَي‌ءٍ قَدِيرٌ».
و بعد از تکبير چهارم اگر ميّت مرد است بگويد: «اَللَّهُمَّ اِنَّ هَذا عَبدُکَ وَ ابنُ عَبدِکَ وَ ابنُ اَمَتِکَ، نَزَلَ بِکَ وَ اَنتَ خَيرُ مَنزولٍ بِهِ. اَللَّهُمَّ اِنّا لا نَعلَمُ مِنهُ اِلّا خَيراً وَ اَنتَ اَعلَمُ بِهِ مِنّا. اَللَّهُمَّ اِن کانَ مُحسِناً فَزِدْ فِي اِحسانِهِ وَ اِن کان مُسِيئاً فَتَجاوَزْ عَنهُ وَ اغْفِرْ لَهُ. اَللَّهُمَّ اجْعَلْهُ عِندَکَ في اَعلى عِلِّيّينَ وَ اخْلُفْ عَلى اَهلِهِ فِي الغابِرِينَ وَ ارْحَمهُ بِرَحمتِکَ يا اَرحَمَ الرَّاحِمينَ».
و بعد تکبير پنجم را بگويد، ولى اگر ميّت زن است بعد از تکبير چهارم بگويد: «اَللَّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُکَ و ابنَةُ عَبدِکَ وَ ابنَةُ اَمَتِکَ نَزَلَت بِکَ وَ اَنتَ خَيرُ مَنزُولٍ بِهِ اَللَّهُمَّ اِنَّا لا نَعلَمُ مِنها اِلّا خَيراً وَ اَنتَ اَعلَمُ بِهَا مِنَّا اَللَّهُمَّ اِن کانَت مُحسِنَةً فَزِدْ فِي اِحسانِها و اِن کانَت مُسِيئةً فَتَجاوَزْ عَنها وَ اغْفِرْ لَها اَللَّهُمَّ اجْعَلْها عِندَکَ فِي اَعلى عِلِّيِّينَ وَ اخْلُفْ عَلى اَهلِها في الغابِرينَ وَ ارحَمها بِرَحمتِکَ يا اَرحَمَ الرَّاحِمينَ».
مسأله 604 :
بايد تکبيرها و دعاها را طورى پشت سر هم بخوانند که نماز از صورت خود خارج نشود.
مسأله 605 :
اگر نماز ميّت به جماعت خوانده مى‌شود، مأموم هم بايد تکبيرها و دعاهاى آن را بخواند.