احکام عاريه
مساله 2344 :
عاريه آن است که انسان مال خود را به ديگرى بدهد که از آن استفاده کند و در عوض، چيزى هم از او نگيرد.
مساله 2345 :
لازم نيست در عاريه صيغه بخوانند و اگر مثلا لباس را به قصد عاريه به‌کسى بدهد و او به همين قصد بگيرد عاريه صحيح است.
مساله 2346 :
عاريه دادن چيز غصبى و چيزى که مال انسان است ولى منفعت آن را به‌ديگرى واگذار کرده مثلا آن را اجاره داده، در صورتى صحيح است که مالک چيز غصبى يا کسى که آن چيز را اجاره کرده بگويد به عاريه دادن راضى هستم.
مساله 2347 :
چيزى را که منفعتش مال انسان است مثلا آن را اجاره کرده مى‌تواند عاريه بدهد. ولى اگر در اجاره شرط کرده باشند که خودش از آن استفاده کند، نمى‌تواند آن را به ديگرى عاريه دهد.
مساله 2348 :
اگر ديوانه و بچه مال خود را عاريه بدهند صحيح نيست، اما اگرولى بچه مصلحت بداند که مال او را عاريه دهد و بچه آن مال را به دستور ولى به عاريه کننده برساند اشکال ندارد.
مساله 2349 :
اگر در نگهدارى چيزى که عاريه کرده کوتاهى نکند و در استفاده از آن هم زياده روى ننمايد و اتفاقا آن چيز تلف شود ضامن نيست ولى چنانچه شرط کنند که اگر تلف شود عاريه کننده ضامن باشد يا چيزى را که عاريه کرده طلا و نقره باشد،بايد عوض آن را بدهد.
مساله 2350 :
اگر طلا و نقره را عاريه نمايد و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود ضامن نيست.
مساله 2351 :
اگر عاريه دهنده بميرد، عاريه گيرنده بايد چيزى را که عاريه کرده به ورثه او بدهد.
مساله 2352 :
اگر عاريه دهند طورى شود که شرعا نتواند در مال خود تصرف کند مثلا ديوانه شود عاريه کننده بايد مالى را که عاريه کرده به ولى او بدهد.
مساله 2353 :
کسى که چيزى عاريه داده هر وقت بخواهد مى‌تواند آن را پس بگيرد و کسى هم که عاريه کرده هر وقت بخواهد مى‌تواند آن را پس دهد.
مساله 2354 :
اگر ظرف طلا و نقره را براى زينت اطاق عاريه بدهند اشکال ندارد،ولى اگر براى استفاده حرام بدهند باطل است.
مساله 2355 :
عاريه دادن گوسفند براى استفاده از شير و پشم آن و عاريه دادن حيوان نر براى کشيدن بر ماده صحيح است.
مساله 2356 :
اگر چيزى را که عاريه کرده به مالک يا وکيل يا ولى او بدهد و بعدآن چيز تلف شود عاريه کننده ضامن نيست و در غير اين صورت ضامن است اگرچه مثلا آن را به جايى ببرد که صاحبش معمولا به آنجا مى‌برده مثلا اسب را در اصطبلى که صاحبش براى آن درست کرده ببندد.
مساله 2357 :
اگر چيز نجس را براى استعمال خوردن و آشاميدن عاريه دهد بايد نجس بودن آن را به کسى که عاريه مى‌کند بگويد.
مساله 2358 :
چيزى را که عاريه کرده بدون اجازه صاحب آن نمى‌تواند به ديگرى اجاره يا عاريه دهد.
مساله 2359 :
اگر چيزى را که عاريه کرده با اجازه صاحب آن به ديگرى عاريه دهد،چنانچه کسى که اول آن چيز را عاريه کرده بميرد يا ديوانه شود، عاريه دومى باطل نمى‌شود.
مساله 2360 :
اگر بداند مالى را که عاريه کرده غصبى است بايد آن را به صاحبش برساند و نمى‌تواند به عاريه دهنده بدهد.
مساله 2361 :
اگر مالى را که مى‌داند غصبى است عاريه کند و از آن استفاده‌اى ببرد و در دست او از بين برود مالک مى‌تواند عوض مال را از او يا از کسى که مال را غصب کرده مطالبه کند و نيز عوض استفاده‌هايى را که عاريه گيرنده برده مى‌تواند ازاو مطالبه نمايد و يا از غاصب بگيرد و اگر عوض مال يا استفاده آن را از عاريه کننده بگيرد او نمى‌تواند چيزى را که به مالک مى‌دهد از عاريه دهنده مطالبه نمايد.
مساله 2362 :
اگر نداند مالى را که عاريه کرده غصبى است و در دست او از بين برود،چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگيرد او هم مى‌تواند آن چه را به صاحب مال داده از عاريه دهنده مطالبه نمايد، ولى اگر چيزى را که عاريه کرده طلا و نقره باشد يا عاريه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چيز از بين برود عوضش را بدهد نمى‌تواند چيزى را که به صاحب مال مى‌دهد از عاريه دهنده مطالبه نمايد.