اگر شخص جنبی که پس از بیدار شدن از خواب اول احتمال می دهد با خوابیدن مجدد می تواند قبل از اذان صبح بیدار شود و با تصمیم بر غسل نمودن پس از بیداری، برای بار دوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، وظیفه وی چیست؟

پاسخ

• خویی، تبریزی، وحید و شبیری: اگر عادت به بیدار شدن داشته باشد، روزه را قضا کند و در صورتی که عادت به بیدار شدن نداشته باشد، علاوه بر قضا مستحب است کفاره نیز بدهد.[1]
• فاضل و نوری: اگر عادت به بیدار شدن داشته باشد و بخوابد ولی بیدار نشود، باید روزه اش را قضا کند. اما اگر عادت به بیدار شدن نداشته باشد و بخوابد و بیدار نشود، علاوه بر قضا بنابر احتیاط واجب باید کفاره نیز بدهد.[2]
• امام: باید بقیه روزه را از انجام چیزهایی که روزه را باطل می کند اجتناب نماید و روزه اش را قضا کند.[3]
• خامنه ای: باید قضای آن روز را بجا آورد.[4]
• بهجت: اگر یقین یا اطمینان به بیدار شدن دارد و بخوابد و بیدار نشود، باید آن روز را قضا کند و بنابر احتیاط واجب کفاره دهد.[5]
• سیستانی: اگر عادت به بیدار شدن داشته باشد و یا اطمینان به بیدار شدن داشته باشد مثلاً ساعت کوک کند و بخوابد ولی بیدار نشود، بنابر احتیاط واجب باید روزه اش را قضا کند. اما اگر عادت به بیدار شدن نداشته باشد و یا اطمینان به بیدار شدن نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب علاوه بر قضا واجب کفاره هم بدهد.[6]
• مکارم: اگر عادت به بیدار شدن داشته باشد و بخوابد ولی بیدار نشود، بنابر احتیاط واجب باید روزه اش را قضا کند. اما اگر عادت به بیدار شدن نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید هم قضا کند و هم کفاره بدهد. [7]
• صافی: اگر عادت به بیداری یا اطمینان به آن دارد، در صورتی که بخوابد و بیدار نشود باید بقیه روزه را از انجام چیزهایی که روزه را باطل می کند اجتناب نماید و روزه اش را قضا کند ولی کفاره ندارد. اگر عادت به بیدار شدن نداشته و بخوابد و صبح بیدار نشود، روزه اش باطل است و علاوه بر قضا، بنابر احتیاط واجب کفاره هم بدهد. [8]

منابع:

1. خویی، تبریزی و وحید: منهاج الصالحین، کتاب الصوم، المفطرات، م 993؛ شبیری: رساله، م 1639.
2. فاضل و نوری: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یجب الامساک عنه، م 56.
3. امام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، م 11.
4. خامنه ای: اجوبة الاستفتائات، س 778.
5. بهجت: وسیلة النجاة، م 1097.
6. سیستانی: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یجب الامساک عنه، م 56.
7. مکارم: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الثامن و م 56.
8. صافی: هدایة العباد، ج 1، کتاب الصوم، م 1293 و 1294.