ساخت، توسعه و تخريب مسجد
سوال 94 :
آيا در صورت عدم امکان گسترش ساختمان يک مسجد، مى‌توان مسجد را در محلّ ديگرى غير از مکان مسجد فعلى بنا نهاد يا خير؟
جواب :
مى‌توان در محلّ ديگرى مسجد ساخت؛ ولى مسجد قبلى بر مسجديت باقى است و تخريب آن جايز نيست (ولو کم استفاده شود) و بر فرض تخريب، زمين آن، حکم مسجد را دارد.
سوال 95 :
اهالى ده «وَنَک»، حقّ اعيانى و کشاورزى يک قطعه زمين را براى احداث مسجد، از کشاورزى که ملک در تصرّف اوست و طبق اسناد، حقّ ريشه و اعيانى دارد،
(187)
خريدارى نموده‌اند؛ ليکن عرصه آن به شخص ديگرى که زرتشتى است، تعلّق دارد. خواهشمنديم نظر مبارک را در رابطه با اقامه نماز جماعت و تصرّف در آن بيان فرماييد.
جواب :
در فرض مذکور، نماز خواندن اشکال دارد، مگر اين که از صاحب زمين اجازه بگيرند و يا زمين را از او خريدارى نمايند.
سوال 96 :
آيا از آب استفاده شده (فاضلاب)، مى‌توان در بناى مسجد استفاده کرد؟
جواب :
اگر علم به نجاست آن آب نباشد، اشکال ندارد؛ اما با وجود آب تميز و بدون شبهه، شايسته است که از آب تميز استفاده کنند.
سوال 97 :
بعد از ساخته شدن مسجدى، معلوم شد دو نفر که يکى آجر و ديگرى سنگ و موزائيک مسجد را داده‌اند با ربا سر و کار دارند. تکليف مردم با اين مسجد چيست؟
جواب :
نظر به اين که عموما خريد و فروش مصالح، بر ذمّه است و عين پول ربوى، عوض و معوّض نيست، از اين جهت اشکالى بر مسجد نيست و احکام مسجد را دارد.
سوال 98 :
اگر با پول خمس نداده مسجد بسازند، نماز در آن مسجد، چه حکمى دارد؟
جواب :
نماز در آن صحيح است؛ ولى بايد صاحبان پول، خمس را فورا پرداخت کنند.
سوال 99 :
در بعضى از مساجد، بخصوص مساجد بزرگ يا توسعه يافته، نمى‌دانيم که بعضى از قسمت‌ها جزء مسجد است يا نه. آيا با اين قسمت‌ها به عنوان مسجد برخورد کنيم؟ و آيا لازم است تحقيق کنيم تا بفهميم که اين قسمت‌ها جزء مسجد است يا خير؟
جواب :
اگر اماره‌اى (مانند ظاهر حال و يا معامله مسلمانان با آن به مانند
(188)
معامله با مسجد) نباشد، حکم مسجد بر آن جارى نيست، اگر چه احتياط اين است که حکم مسجد را بر آن جارى کنند، مادامى که علم بر خلاف ندارند.
سوال 100 :
مسجدى که خراب شده و از بين رفته و حالا تبديل به زمين و بيابان شده و يا جزء خيابان و پارک و امثال آن گشته، آيا باز هم حکم مسجد را دارد يا نه؟ اگر اين گونه مسجدى در بلاد کفر واقع شده باشد، حکمش با بلاد اسلامى متفاوت است يا خير؟
جواب :
احتياط اين است که حتى در مسجدى که ويران شده و اکنون به نام پارک و يا چيز ديگرى است، احکام مسجد رعايت شود و فرقى نيست در بلاد اسلامى باشد يا در بلاد کفر. بلى، در زمين مفتوح به عنوه، اگر آثار مسجد بودن به طور کلّى از ميان برود، ممکن است از مسجد بودن خارج شود.