عدول در تقليد
سوال 83 :
آيا عدول از مرجع تقليد حى به حىّ مساوى جايز است؟
جواب :
در فرض سوال، در مسائلى که از مرجعِ خودش تقليد نکرده، جايز است.
سوال 84 :
مقلّد مرجعى هستم و بنا به دلايلى به اين نتيجه رسيده‌ام که از آن مرجع بزرگوار به مرجع بزرگوار ديگرى عدول نمايم. آيا اين کار را مى‌توانم انجام دهم؟
جواب :
اگر پس از تحقيق کافى، به اعلميت دومى رسيده باشيد يا اين که مرجع تقليد اول شما واجد تمام شرايط تقليد نباشد، نمى‌توانيد به تقليد اولى باقى باشيد و بايد به ديگرى که واجد شرايط باشد، رجوع کنيد و در صورت تساوى، در خصوص مسائلى که تقليد نکرده‌ايد، مى‌توانيد از دومى تقليد کنيد؛ اما در مسائلى که تقليد کرده‌ايد، بنا بر احتياط نمى‌توانيد. ضمنا شرايط لازم مرجع تقليد و شناخت اعلم و راه‌هاى رسيدن به آن در اوايل توضيح المسائل بيان شده است.
سوال 85 :
کسى از مجتهدى تقليد کرده و اکنون مى‌خواهد از او رجوع کند. آيا جايز است يا خير؟
جواب :
اگر تقليد اولش از روى ميزان صحيح بوده و اکنون نيز در اجتهاد و اعلميت و عدالت او شک نکرده، نمى‌تواند رجوع کند و اگر تقليد اولش از روى ميزان صحيح نبوده يا اکنون اعلميت و عدالت او در نظرش زير سوال رفته است و دومى را عادل و اعلم مى‌داند، واجب است رجوع کند.
سوال 86 :
اگر شخصى از مجتهدى تقليد مى‌کند که عدول را حتى به مجتهد اعلم حرام مى‌داند، آيا مى‌تواند به مجتهد اعلم رجوع کند يا بايد بر تقليد اين مجتهد باقى بماند؟
جواب :
بايد به مجتهد اعلم رجوع کند، مگر آن که مجتهد اعلم، تقليد غير اعلم
(24)
را جايز بداند که در اين صورت مى‌تواند از غير اعلم تقليد نمايد.
سوال 87 :
فردى مقلّد آيت اللّه خويى رحمه‌الله بوده و پس از وفات ايشان به آيت اللّه سبزوارى رحمه‌الله عدول نموده و بعد از فوت ايشان به آيت اللّه گلپايگانى رحمه‌الله عدول کرده و پس از درگذشت آيت اللّه گلپايگانى رحمه‌الله با اجازه يکى از آقايان، به تقليد از آيت اللّه خويى رحمه‌الله بازگشته است. آيا اين کار صحيح بوده و تکليف اعمالى که در مدت عدول از آيت اللّه خويى رحمه‌الله تا رجوع مجدّد انجام شده است، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر معتقد به اعلميت آيت اللّه خويى رحمه‌الله نسبت به ساير علماى ذکر شده است، لازم است بر تقليد ايشان باقى بماند و در صورت عدول نمودن نيز رجوع واجب است و اعمالى که در اين مدت انجام داده، اگر خللى در آن وارد نشده و مطابق با فتواى ايشان باشد، صحيح است و در خصوص نماز، اگر خللى به رکن نماز وارد نشده باشد، اعاده واجب نيست.
سوال 88 :
آيا خوف و واهمه از باطل بودن اعمال گذشته، مى‌تواند مجوّز عدول نکردن از يک مرجع به مرجع ديگر باشد؟
جواب :
عدول جايز نيست، مگر با شرايطى که در رساله‌ها ذکر شده است و اگر شرايط عدول موجود باشد، توهّم فوق، تأثيرى در حکم عدول ندارد.
سوال 89 :
آيا عدول از تقليد يک مجتهد حى به مجتهد حىّ ديگر را که فاقد رساله عمليه است و ليکن امکان سوال در کليه احکام اختلافى از وى وجود دارد، جايز مى‌دانيد؟
جواب :
داشتن رساله عمليه شرط نيست؛ لکن در عدول از مجتهدى به مجتهدى ديگر و يا در اصل تقليد، شرايطى وجود دارد که در رساله‌هاى عمليه آمده است.
(25)