بقا بر تقليد ميّت
سوال 93 :
آيا مى‌توان بر تقليد مجتهدى که از دنيا رفته و نسبت به مجتهدين زنده اعلم است، باقى ماند؟ در صورت جايز بودن، در مسائل جديدى که نمى‌توان نظر او را به دست آورد، چگونه بايد عمل کرد؟
جواب :
بقا بر تقليد ميّتِ اعلم واجب است و در مسائل جديد يا مسائلى که در آنها از مجتهد متوفّا تقليد نکرده، بايد از اعلمِ در بين مجتهدين زنده تقليد کند.
سوال 94 :
اين جانب در زمان حيات مرحوم آيت اللّه گلپايگانى رحمه‌الله از ايشان تقليد مى‌کردم و بعد از فوت ايشان، بدون اذن مجتهدى بر تقليد ايشان باقى ماندم. با توجه به فتاواى حضرت عالى و فتاواى آن مرحوم مبنى بر جواز بقا بر تقليد ميّت، آيا تقليد اين جانب صحيح است يا خير؟ و آيا بايد از مجتهد زنده‌اى اجازه بگيرم يا اين که بايد از مجتهد زنده تقليد کنم؟
جواب :
در مسائلى که در زمان حيات ايشان در آنها از ايشان تقليد کرده‌ايد، مى‌توانيد بر تقليد آن مرحوم باقى بمانيد و از زمان وفات آن مرحوم تا حال، اگر در غير از مسائلى که در زمان حيات ايشان در آنها از ايشان تقليد کرده بوديد، به فتواى آن مرحوم عمل کرده باشيد، عمل شما به شرطى درست است که مطابق با فتواى کسى باشد که در آن زمان وظيفه شما تقليد از وى بوده است و يا مطابق با فتواى کسى باشد که فعلاً وظيفه شما تقليد از اوست.
سوال 95 :
کسى که قبلاً از حضرت امام خمينى رحمه‌الله تقليد مى‌کرده و بعد از رحلت ايشان مقلّد آيت اللّه اراکى رحمه‌الله شده و در قسمتى از مسائل، باقى بر امام رحمه‌الله بوده است، حال که مقلّد حضرت عالى شده، آيا مى‌تواند در برخى مسائل از امام تقليد کند و در برخى از مسائل از آيت اللّه اراکى و در برخى از حضرت عالى؟
جواب :
در مسائلى که تقليد کرده‌ايد، مى‌توانيد بر تقليد خود از آن دو مرحوم باقى بمانيد.
(27)
سوال 96 :
آيا در فرض اعلميتِ مجتهد ميّت نسبت به مجتهدين حى و وجوب تقليد از او، مى‌توان در بعضى از مسائل از مجتهد حى تقليد نمود؟
جواب :
در مسائلى که از مجتهد ميّتِ اعلم تقليد کرده، نمى‌تواند از حى تقليد نمايد.
سوال 97 :
آيا در بقا بر تقليد ميّت، مکلّف مى‌تواند در مسائلى که در آنها تقليد ننموده، از ميّت تقليد کند؟
جواب :
نمى‌تواند باقى بماند.
سوال 98 :
آيا بقا بر تقليد ميّت را مطلقا جايز مى‌دانيد؟
جواب :
چنانچه مجتهدى که از دنيا رفته است، اعلم از مجتهدين زنده باشد، بقا بر تقليد او در مسائلى که در آنها از او تقليد کرده، واجب است و چنانچه مساوى با احيا باشد، رجوع اشکال ندارد و اگر مجتهد زنده اعلم باشد، بقا بر تقليد ميّت جايز نيست.
سوال 99 :
تا چه زمانى بقا بر تقليد ميّت جايز است؟
جواب :
تا زمانى که مجتهد زنده اعلم اجازه بدهد، بقا جايز است.
سوال 100 :
اگر مجتهدى را به عنوان مرجع تقليد برگزيديم و ملتزم شديم که در تمام احکام شرعى از او تقليد نماييم، آيا مى‌توانيم در مسائلى که فتواى آن مجتهد را اصلاً نشنيده و ياد نگرفته‌ايم، پس از فوت وى، به شرط اعلميت، از او تقليد نماييم؟
جواب :
نسبت به مسائلى که در آنها از آن مجتهد تقليد نکرده‌ايد، بايد به مجتهد زنده رجوع نمايد.
سوال 101 :
شخصى با اجازه مجتهد زنده، بر فتواى مجتهدى که فوت کرده، باقى مانده است. آيا اکنون مى‌تواند از مجتهد ديگرى تقليد نمايد؟
جواب :
اگر مجتهد زنده اول، اعلم از دوم باشد، نمى‌تواند از دومى تقليد کند و
(28)
اگر دومى اعلم باشد، بايد به تقليد او عدول کند و اگر مجتهد زنده اول و دوم مساوى باشند، در مسأله بقا بر تقليد ميّت، بنا بر احتياط نمى‌تواند از مجتهد اول به دوم عدول کند؛ ولى در بقيه مسائل، جايز بودن تقليد از مجتهد دوم يا عدم جواز آن، بستگى به نظر مجتهد اول در مسأله بقا بر تقليد ميّت و فروع مسأله دارد.
سوال 102 :
تقليد و عمل به رساله‌هاى مراجع محترم تقليد متوفّا، بخصوص حضرت امام خمينى رحمه‌الله جايز است؟
جواب :
در مسائلى که در زمان زنده بودن، از ايشان در آن مسائل تقليد کرده‌اند، جايز است.
سوال 103 :
آيا در بقا بر تقليد ميّت نيز رجوع به مجتهد حىِّ اعلم لازم است؟
جواب :
اگر اعلم با غير اعلم در اين مسأله موافق باشند و هر دو عادل باشند، تعيين لازم نيست.
سوال 104 :
همه مراجع تقليد فعلى، بقا بر تقليد ميّت را جايز مى‌دانند. آيا مى‌شود بدون رجوع به مرجع خاصّى بر تقليد ميّت باقى ماند؟
جواب :
اگر بداند که بقا بر تقليد ميّت را همه جايز مى‌دانند، رجوع به مجتهد معيّن لازم نيست؛ ولى در کيفيت بقا، بايد به نظر مجتهد اعلم عمل نمايد.
سوال 105 :
بنده مقلّد امام خمينى رحمه‌الله بوده‌ام و بعد از ايشان به فتواى آيت اللّه اراکى رحمه‌الله بر تقليد از امام باقى ماندم. آيا الآن هم مى‌توانم بر تقليد امام باقى بمانم؟
جواب :
در مسائلى که از ايشان در زمان حياتشان تقليد کرده‌ايد، مى‌توانيد باقى بمانيد.
سوال 106 :
شخصى مقلّد امام خمينى رحمه‌الله بوده و پس از ارتحال ايشان با تقليد از آيت اللّه اراکى رحمه‌الله در مسأله بقا بر تقليد ميّت، بر تقليد از امام رحمه‌الله باقى مانده است. در
(29)
صورتى که اين فرد در زمان حيات آيت اللّه اراکى رحمه‌الله به جز مسأله بقا بر تقليد مجتهد ميّت، در مسأله ديگرى از ايشان تقليد ننموده باشد، آيا مى‌تواند در حال حاضر در مسائل ديگر، نظير تمام بودن نماز شخص کثير السفر از آيت اللّه اراکى رحمه‌الله تقليد نمايد، در صورتى که بر اصل تقليد خود از امام رحمه‌الله نيز باقى باشد؟
جواب :
نمى‌تواند.
سوال 107 :
حکم کسى که از روى جهل، بدون اجازه مجتهد زنده، بر تقليد ميّت باقى بماند، چيست؟ اگر عمدا باقى بماند، عمل او صحيح است يا خير؟
جواب :
بقا بر تقليد ميّت در مسائلى که در زمان حيات مجتهد در آنها از وى تقليد کرده، جايز است، مگر اين که مجتهد زنده، اعلم باشد.