جامع المسائل جلد اول
بسم الله الرّحمن الرّحيم
جايگاه و مرتبت رفيع و بلند علم فقه و بيان احکام شرعى بر هيچ صاحب انديشه اى پوشيده نيست. بشر در جميع حرکات و امور زندگى چه فردى و چه اجتماعى نياز مبرم به هدايت و راهنمايى اين علم دارد. اين نياز با پيشرفت زمان و بوجود آمدن موضوعات و مسائل جديد و رخداد حوادث بيشتر مى شود و به تناسب احتياجات و گسترده تر شدن جوامع بشرى و پيچيده تر گشتن ارتباطات، دامنه علم فقه و پاسخ او به اين گونه امور فزونى مى يابد.
روحانيت بزرگوار شيعه خصوصاً مراجع عاليقدر تقليد که در طول زمان مرزبانان هميشگى خستگى ناپذير بوده و هستند، قافله سالار و صاحبان اصلى اين علم و امانتداران مطمئن رُسل و اوصياء خدايند. شيعه در پرتو هدايتهاى ائمه معصومين سلام الله عليهم اجمعين که در موارد متعدد امر بر رجوع به فقيهان فرموده اند، به خوبى آگاهند که اينان ابواب احکام الهى اند و براى بدست آوردن حکم خدا در هر زمينه اى بايد به اين طايفه مخصوص از علما مراجعه نمود و از رساله هاى علميه آنان بهره مند گشت.
اينان به حکم آيه شريفه نَفْر: (فلولا نفر من کل فرقة منهم طائفة ليتفقهوا فى الدين ولينذروا قومهم اذ ارجعوا اليهم لعلهم يحذرون)(1) بر خود مشقت و رنج هجرت از ديار را هموار ساختند تا اينکه در دين خدا تفقه کنند و مردم را بيم دهند.
اينان کتمان احکام خدا را جايز نمى دانند زيرا که خداوند فرموده است:
(ان الذين يکتمون ما انزلنا من البينات من بعد ما بيناه للناس فى الکتاب اولئک يلعنهم الله و يلعنهم اللاعنون)(2)
---
1 ـ توبه: 124.
2 ـ بقره: 155.
اينان خود را مسؤول و موظف در برابر زبانهاى گوياى که ملتمسانه به دنبال يافتن حکم خدايند، مى دانند; چرا که خداوند به مردم فرموده است: (فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لاتعلمون)(1)
و از طرفى خداوند از کسانى که نياموخته اند و سوال نکرده اند و به احکام دين عمل ننموده اند مؤاخذه مى کند، آنچنانکه امام جعفر صادق (عليه السلام) در ذيل آيه مبارکه (قل فللّه الحجة البالغة)(2) فرموده است خداوند متعال در روز قيامت بنده خود را مخاطب قرار مى دهد و مى فرمايد آيا مى دانستى؟ اگر بگويد بلى مى فرمايد چرا به آنچه مى دانستى عمل نکردى و اگر بگويد جاهل بودم مى فرمايد چرا ياد نگرفتى تا عمل کنى، پس بنده جوابى ندارد و در برابر خداوند محکوم مى شود.(3)
با توجه به فتواى سيدالفقهاء در کتاب شريف عروة الوثقى مبنى بر وجوب تقليد در واجبات و محرمات و مستحبات و مکروهات و مباحات بلکه وجوب تعليم و يادگيرى حکم هر فعلى که از مکلف صادر مى شود اعم از عبادات و معاملات و عاديات(4) لازم است انسان مسائل مورد ابتلا را ياد بگيرد تا آنجا که شيخ اعظم انصارى حکم به فسق کسانى فرموده است که چنين مسائلى را ياد نگيرند.(5)
مجموعه اى که به نام «جامع المسائل» در اختيار عموم اهل ايمان قرار دارد. با عنايت به تقاضاى مکرر جمعى از علماى جليل القدر بلاد و درخواست عده کثيرى از مؤمنين و مقلدين، منتخبى از مجموعه عظيم استفتاءات و سوالاتى است که از مرجع عاليقدر تشيع حضرت آية الله العظمى آقاى حاج شيخ محمد فاضل لنکرانى مد ظله العالى گرديده و معظم له بدانها پاسخ داده اند و توسط حضرت مستطاب حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ على عطايى دامت افاضاته تهيه و تنظيم گرديده است. ضمن تشکر از زحمات ايشان اميد است مورد استفاده همگان قرار گيرد.
---
1 ـ نحل: 45.
2 ـ انعام: 151.
3 ـ بحارالانوار، ج 2، ص 29.
4 ـ عروة الوثقى، ج 1، مسأله 29، اجتهاد و تقليد.
5 ـ اجودالتقريرات، باب مقدمه واجب، ص 158.