بازاريابى
مشارکت در شرکت‌هاى سرمايه‌گذارى مولّد
سوال 816 :
شرکتى براى انجام فعاليتهاى اقتصادى ـ توليدى در زمينه‌هاى مشخص کشاورزى، صنعتى و خدماتى اقدام به جمع آورى سرمايه با عرضه سهام به سرمايه گذاران و در قالب عقود اسلامى جعاله، صلح، مضاربه و غيرذلک مى‌نمايد. اين شرکت به منظور تشويق سهامداران موجود به جذب سرمايه گذاران جديد وتوسعه سرمايه گذارى، از طريق اعطاى جايزه‌اى تحت عنوان "جايزه مشارکت در ايجاد امکان سرمايه گذارى مولّد" به همه سهامدارانى که تقدم خريد سهام داشته باشند، توسط سهامداران (که متعاقباً آنها هم نسبت به بعديها تقدم پيدا مى‌کنند و جايزه دريافت خواهند کرد) نوعى گردش پول ايجاد مى‌نمايد. چنانچه اين موضوع با اطلاع و رضايت کامل همه سهامداران صورت گيرد و فعاليتهاى شرکت هم در قالب عقود اسلامى و مشروع باشد آيا اين روش کار فاقد اشکال شرعى مى‌باشد؟
جواب :
روش کار مزبور با التفات به مفاد صدر و ذيل سوال، صورت شرعى ندارد.
خريد کتاب و داخل شدن در چرخه بازاريابى شبکه‌اى
سوال 817 :
يک شرکت داخلى فروش کتاب، براى عضويت مبلغى دريافت مى‌کند و در ازاى آن کتاب‌هاى درخواستى را با پست مجانى ارسال مى‌کند. همچنين اگر هر عضو، افراد ديگرى را به عضويت شرکت ترغيب کند، به ازاى هر دو نفر و با شرايط خاص، مبلغ دو هزار تومان به شخص معرفى کننده به عنوان حق بازاريابى پرداخت مى‌کند. عضويت افراد به صورت شبکه‌اى ثبت مى‌شود و هر شخص، داراى دو نفر زير مجموعه مى‌گردد. در صورت تشکيل يک زوج به عنوان زير مجموعه يک شخص، دو هزار تومان به او و همه افرادى که بالاتر از او مى‌باشند پرداخت مى‌گردد فرايند فوق چه حکمى دارد؟
جواب :
اينگونه معامله وجه شرعى ندارد.