احکام جماعت
سوال 1 :
اگر کسى به امام جماعت اقتدا کرد و حمد و سوره را خواند و حال آن که مى‌دانسته، نبايد بخواند، يا آن که اطّلاع نداشته، حکم او چيست ؟
جواب :
در صورت دانستن مسئله احتياطاً بايد نماز را اعاده کند و در صورتى که غير عمدى بوده است، نماز او صحيح است .
سوال 2 :
اگر انسان نداند نمازى را که امام جماعت مى‌خواند واجب است يا مستحبّ )که در صورت مستحبّ، حکم به عدم جواز اقتدا کرده‌اند( و اقتدا کرد، بعد معلوم شد که نماز واجب بوده و با نماز مأموم مطابقت داشت، آيا بايد نماز را اعاده کند يا خير ؟
جواب :
بايد نماز را دوباره بخواند و اکتفا به آن، مشکل است .
سوال 3 :
زمانى که نماز جماعت بر پا است، آيا نماز خواندن بصورت فرادى جايز است ؟
جواب :
در هنگام اقامه جماعت نماز فرادى خواندن، جايز نيست و چه بسا موجب بطلان نماز شخصى است که فرادى نماز مى‌خواند .
سوال 4 :
در جايى که امام جماعت 12 امامى است ولى در طرف راست آن 3 نفر يا 2 نفر اهل سنّت هميشه در صف اوّل اقتدا مى‌کنند، افرادى که در کنار آنها مى‌ايستند نمازشان چه حکمى دارد، ضمناً جاى تقيّه هم نيست ؟
جواب :
تحقّق اتّصال، در صف جماعت با فاصله بيش از حدّ مجاز توسط اهل سنّت در صورت نبودن عنوان تقيّه و وحدت، محلّ اشکال است .
سوال 5 :
اگر کسى به امام جماعت اقتدا کرد به خيال اين که او مشغول نماز يوميّه است و بعد از حمد و سوره و رکوع متوجّه شد که امام در حال اداء فريضه آيات است وظيفه چيست ؟
جواب :
بعد از التفات، بايد قصد فرادى کند و نمازى که خوانده صحيح است، اگر چيزى که نماز فرادى را باطل مى‌کند مثل زيادى رکن انجام نداده باشد .
سوال 6 :
حضرتعالى در بحث رکوع رساله شريفه فرموده‌ايد : احتياط واجب است که، هنگام رفتن به رکوع الّله اکبر گفته شود و ما به امام جماعتى اقتدا مى‌کنيم که طبق فتواى خودش و يا مرجع تقليدش، تکبير گفتن را مستحبّ مى‌داند و لذا تکبير نمى‌گويد، آيا اقتدا به چنين امام جماعتى با فرض مذکور جايز است، و نماز مأموم چه صورت دارد و اگر امام جماعت مقلّد حضرتعالى باشد، و تکبير را نمى‌گويد و در اين احتياط از ديگرى هم تقليد نمى‌کند نماز چه صورت دارد ؟
جواب :
در هر دو فرض نماز مأموم صحيح است و اقتدا جايز مى‌باشد .
سوال 7 :
افرادى به مدّت طولانى نماز جماعتى خوانده‌اند که آن نماز جماعت از نظر حضرتعالى صحيح نبوده، )امام و مأموم هر دو کثير السفر، ولى يکى کامل و ديگرى شکسته، زيرا هر کدام از مرجع تقليد جداگانه تقليد مى‌کنند( عدم صحّت نماز جماعتى که اينگونه برگزار مى‌گردد، به چه معناست، آيا بطلان و عدم کفايت است و بايد نمازهاى گذشته قضا شود يا خير ؟
جواب :
اگر مأموم در حال اقتدا، علم به بطلان نماز امام نداشته يا بوظيفه منفرد عمل کرده و لو غفلتاً، نماز او صحيح است و الاّ باطل و بايد قضا شود .
سوال 8 :
در صورتى که نماز ميّت به جماعت خوانده شود، آيا مأموم بايد نيّت جماعت نمايد و دعاها و تکبيرها را با جماعت بخواند ؟
جواب :
در نماز ميّت و لو به جماعت خوانده شود بايد مأموم تکبير و دعا را بخواند .
سوال 9 :
اگر شخصى رکعت دوّم امام رسيد و اقتدا کرد و رکعت سوّم امام که رکعت دوّم مأموم است، اگر مأموم بداند چنانچه سوره يا قنوت را بخواند، به رکوع امام نمى‌رسد و در سجده به امام مى‌رسد، آيا اگر سوره يا قنوت را خواند و به رکوع امام نرسيد، نمازش صحيح است يا خير ؟
جواب :
اگر به سجده اوّل برسد، نماز صحيح است ولى اگر مى‌داند به رکوع نمى‌رسد، سوره و قنوت نخواند .
سوال 10 :
در مواردى که بنابر نظر عدّه‌اى از مجتهدين، نماز تمام و بنابر نظر عدّه‌اى ديگر، قصر است اگر در چنين شرايطى، امام جماعت اجتهاداً يا تقليداً نماز را تمام و مأموم شکسته بخواند، يا بالعکس، آيا در چنين صورتى اقتدا صحيح است ؟
جواب :
اقتدا در فرض مزبور، با علم مأموم صحيح نيست .
سوال 11 :
اگر امام جماعت نماز قضا مى‌خواند و مأموم به او اقتدا کند، حکم چنين نمازى چيست ؟ و اگر امام جماعت نماز قضاى ديگرى را بخواند، چطور ؟
جواب :
اگر نماز قضاى يقينى خودش باشد، اشکالى ندارد ولى در قضاى احتياطى خودش يا نيابتى يا استيجارى، محلّ اشکال است .
سوال 12 :
اگر امام جماعت نماز قضاى احتياطى مى‌خواند يا نمازى مى‌خواند که، اقتداى مأمومين به او صحيح نيست، آيا شرعاً موظّف است به مأمومين اعلام کند ؟ و در صورت عدم اعلام آيا معصيت کرده و نماز خودش و مأمومين باطل است ؟
جواب :
وجوب اعلام بر امام معلوم نيست، ولى خود را در معرض قرار ندهد و اگر اعلام کند، بهتر است و چنانچه اعلام نکرد و نماز خواند اگر عالم به وضعيت نباشند، نماز آنها اشکالى ندارد و نماز امام هم صحيح است .
سوال 13 :
آيا نمازهايى که بواسطه عهد، نذر و قسم بر انسان واجب شده مى‌توان به نمازهاى يوميّه اقتدا کرد و به جماعت خواند ؟
جواب :
نمازهايى که بالذّات واجب نباشند، اقتدا به يوميّه در آنها جايز نيست .
سوال 14 :
امام جماعت مقلّد مرجعى است که، جايز مى‌داند امام نمازى را که در مسجدى خوانده، همان را در مسجد ديگر با جماعت ديگر بخواند، ولى مأمومين مسجد دوّم مقلّد مرجعى ديگرند که، جايز نمى‌داند، بفرمائيد: آيا مأمومين مسجد دوّم مى‌توانند به او اقتدا کنند ؟
جواب :
جايز نيست به او اقتدا شود .
سوال 15 :
آيا اقتدا به امام جماعتى که وسواس دارد و بعضى از کلمات را چند بار تکرار مى‌کند، صحيح است ؟
جواب :
اگر به نظر مرجع تقليد مأموم، اينگونه تکرارهاى وسواس گرانه موجب بطلان نماز است، اقتدا اشکال دارد .
سوال 16 :
آيا امام جماعت مى‌تواند در دو مکان اقامه جماعت نمايد، در صورت جواز نيّت نماز دوّم چگونه است ؟
جواب :
احتياطاً امام دو مرتبه جماعت انجام ندهد .
سوال 17 :
اگر امام جماعت از روى اجتهاد يا تقليد نماز با غسلهاى مستحبّى را بدون وضو جايز مى‌داند و مأموم مقلّد مرجعى است که جايز نمى‌داند، آيا مى‌شود به او اقتدا کرد ؟
جواب :
اگر بداند با چنين غسلى نماز مى‌خواند، اقتدا کردن به او صحيح نيست .
سوال 18 :
حضرتعالى در نماز جماعت فرموده‌ايد : که اگر مأموم بعد از نماز فهميد نماز امام باطل بوده است، نماز مأموم درست است، چنانچه مأموم در جماعت بقصد متابعت از امام يک رکن اضافه بجا آورد و بعد از نماز بفهمد که نماز امام باطل بوده، آيا اين نماز صحيح است ؟
جواب :
محلّ اشکال است .
سوال 19 :
امام و مأمومى که نماز يوميّه را فرادى خوانده‌اند، آيا مى‌توانند با جماعت هم بخوانند ؟
جواب :
در صورتى که امام نمازش را فرادى خواند، خواندن آن نماز به جماعت، براى ديگران محلّ اشکال است .
سوال 20 :
آيا در نماز مغرب و عشاء و صبح که انسان صداى امام را مى‌شنود مى‌تواند ذکر بگويد ؟
جواب :
ترک ذکر بهتر است، گرچه گفتن تسبيح، اشکال ندارد .
سوال 21 :
اقتدا کردن زن به شوهر عادل چگونه است ؟
جواب :
مستحبّ است و ثواب جماعت براى هر دو نوشته مى‌شود .
سوال 22 :
اگر کسى سهواً دوبار يا سه بار به جهت متابعت از امام رکوع کرده، حکم نماز او چيست ؟
جواب :
اشکال ندارد .
سوال 23 :
شخصى که در رکعت دوّم به جماعت ملحق مى‌شود، آيا مى‌تواند همراه با امام جماعت قنوت بخواند ؟
جواب :
مستحبّ است که از امام متابعت شود، حتّى در قنوت .
سوال 24 :
آيا رسيدن صداى امام جماعت به مأمومين واجب است ؟
جواب :
واجب نيست .