احکام ارث زوجين
سوال :
خانه اى داريم به قيمت شش ميليون و پانصد و شصت هزار تومان لطفاً جنابعالى معلوم کنيد سهم هر کدام از افراد ذيل را، خانواده داراى 5 دختر و 2 پسر مى باشد در ضمن سهم زوجه را هم تعيين کنيد چون پدر خانواده در قيد حيات نيستند.
جواب :
به نظر اينجانب چنانچه زوجه از متوفّى فرزند دارد مانند بقيّه ورثه از همه ترکه اعم از منقول و غير منقول ارث مى برد و سهم او 81 است و بقيه به فرزندان متوفى مى رسد و هر پسرى دو برابر دختر مى برد. والله العالم
سوال :
احتراماً به عرض مى رساند خانمى است که سه سال پيش ازدواج نموده که حدود 5 ماه پيش بر اثر بيمارى فوت نموده است در ضمن بچه هم ندارند تکليف مهريه و جهيزيه ايشان به چه صورت مى باشد؟
جواب :
در فرض سوال، نصف ما ترک زوجه اعمّ از مهريه و جهيزيه و طلاجات و ساير اموال او، به زوج و بقيه به پدر و مادرش مى رسد.
سوال :
زيد حياط مسکونى خود را با مخلفات و ما فيها من الاثاث از ثلث ما ترک به يکى از ورثه يا غير ورثه وصيت نموده است آيا همسرش از اعيان آن سهميه مى برد يا نه و در صورت عدم آيا از ساير ما ترک معادل آن را مى برد يا نه؟ (توضيح اينکه ساير ما ترک شخص معهود کلا اراضى بدون اعيان هستند که اگر زن از مخلفات ارث نبرد ديگر چيزى که ارث به آن تعلق گيرد وجود ندارد).
جواب :
بنظر اينجانب چنانچه زوجه از متوفى فرزند نداشته باشد از زمين خانه ارث نمى برد نه عيناً و نه قيمتاً ولى از قيمت اعيانى در صورتيکه متوفى از زن ديگر داراى فرزند باشد هشت يک و در صورت نداشتن فرزند چهار يک مى برد و از بقيه اموال ميّت چه زمين و چه غير آن ارث مى برد و چنانچه زوجه از متوفى فرزند داشته باشد از همه اموال ميّت ارث مى برد و در فرض سوال که خانه و اموال منقول متوفى بعنوان ثلث تعيين گرديده زوجه از زمينهاى زوج سهم الارث خود را مى برد.
سوال :
در تاريخ 22 / 1 / 70 عقد زناشوئى بين من و شوهرم انجام شد، شوهرم چون مرد شصت ساله بود نسبت به سنش خريد آينه و شمعدان را قبيح مى دانست و قرار شد پول آينه و شمعدان را در هر زمان که شد بدهد. ولى نداد و عند المطالبه باقى ماند.
در عقد نامه نوشته يکجلد کلام الله مجيد پول طلا بقيمت سيصد هزار تومان و آينه و شمعدان پول آينه و شمعدان مشخص نيست. حالا ورثه شوهرم مى خواهند مهريه و مطالبات شرعى بالا را بپردازند آيا بايد به قيمت آن زمان باشد يا خير؟ قيمت زمان فوت شوهرم محاسبه شود يا خير؟ نسبت به وضع مالى شوهرم که بسيار خوب بوده محاسبه شود يا خير؟
جواب :
در فرض سوال که در عقد نامه آئينه و شمعدان جزء مهريه آمده اگر نوع آن مشخص شده بايد خود آن و يا قيمت فعلى آنها از ترکه او پرداخت شود، و در نزاع موضوعى مرافعه شرعيه لازم است.
سوال :
شوهر مرحومم داراى خانه مسکونى و دکان و زمين و اموال منقول مى باشد از متوفى فرزندى دارم سهم الارث اينجانبه در ماترک او به چه ترتيبى است لطفاً بيان فرمائيد؟
جواب :
به نظر حقير پس از اخراج مخارج تغسيل و تکفين و دفن و ديون ثابته که مهر زوجه نيز از آن محسوب است يک هشتم از عين کل ترکه اعم از منقول و غيرمنقول که منزل مسکونى را نيز شامل مى شود، به شما مى رسد.
سوال :
با توجه به اينکه شوهر اينجانبه در يک درگيرى و نزاع فوت نموده و از او داراى فرزندى نمى باشم و چون داراى پدر و مادر مى باشد لذا تقاضا مى شود سهم الارث اينجانبه را در ذيل اين ورقه مرقوم داريد؟
جواب :
در فرض سوال که زوج اولاد ندارد زوجه يک از تمام ترکه او باستثناء عين و قيمت زمين خانه حکم اموال او است و زوجه از آن سهم خود را مى برد.
سوال :
دختر اينجانب که حدود 14 ماه در عقد دائمى شخصى بوده است و حدود 10 روز به ازدواج رسمى آنها مانده بود که دخترم بر اثر حادثه سوختگى در بيمارستان فوت نمود.
در ضمن به اطلاع مى رسانم که مهريه آن مرحومه از قرار زير مى باشد. يک جلد کلام اللّه مجيد. آئينه شمعدان. 5 مثقال طلا. 112 سکه بهار آزادى. شير بهاء مبلغ 150000 تومان که دريافت نموده ام، و 5 مثقال طلا هم بعنوان مهريه براى دختر خريده اند و تحويل داده اند مقدار زيادى لباس و وسايل لازمه ازدواج که شوهرش خريدارى نموده است. اينجانب در اين مدت که فرزندم در عقد ايشان بوده مقدارى جهيزيه برايش تهيه نموده بودم که در صدد بودم بطور کامل تکميل نمايم که بر حسب حادثه دخترم فوت شد از محضر جنابعالى خواستارم که بطور کامل و واضح در مورد مسائل شرعيه آن مرحومه ومسائل مربوط به نماز و روزه را پاسخ بفرمائيد.
جواب :
در مورد سوال، آنچه مهريه بوده تمام آنرا استحقاق دارد و مانند ساير اموالش اگر داشته باشد، بين ورثه تقسيم مى شود و همچنين طلائى که شوهر براى دختر خريده و تحويل او داده و نيز لباسها و سائر اشيائى که زوج تحويل داده و تمليک نموده تماماً متعلق به دختر است و آنچه بعنوان شيربها گرفته ايد هر مقدار که عين آن باقى است با مطالبه زوج بايد برگردانيد و آن مقدارى که در آن تصرف شده برگرداندن آن لازم نيست و حق ندارند آنرا مطالبه نمايند و جهيزيه را هم اگر تحويل نداده ايد متعلق به خودتان است و باحتياط واجب هر مقدار نماز و روزه که يقين داريد بر ذمه دختر بوده بايد برايش بجا آوريد يا برايش استيجار نمائيد ياد آورى مى شود تقسيم ارث دختر بدينگونه است نصف تمام ترکه دختر به زوج و ثلث آن به مادر و بقيه به پدر مى رسد.
سوال :
اينجانب پسرى داشتم که در اثر تصادف فوت نموده است که داراى زن و يک پسر و حقير و مادرش وارثين او هستيم و تمام دارائى مرحوم پول خونى است که به ما داده اند به اضافه يک قطعه زمين بدونِ ساختمان ومبلغ 000/150 تومان (صد وپنجاه هزار تومان) پول مهريه زوجه اوست :
آيا پول مهريه را از اصل مال بايد بدهيم يا از سهميه پسر مرحوم ضمناً جهيزيه زن مرحوم به خود زن تعلق مى گيرد يا خير؟ (چون به عنوان شيربهاى او گرفته شده).
جواب :
در فرض مسأله مهريه از اصل مال بايد اداء شود و آنچه از جهيزيه که ملک زن بوده متعلق به خود زن است و کسى در آن حقى ندارد. والله العالم.
سوال :
شوهرم چندى قبل مرحوم شد واولاد هم نداشت، خواستم 2 مسئله را بعرض برسانم :
الف : اول اينکه مهريه من زمين است. از تاريخ ازدواج با ايشان تا 16 سال قبل که عازم مکه مکرمه بود بمن گفت اگر اجاره زمينت را تا حال که عازم مکه هستم بمن صلح کنى من شمارا هم با خود مى برم، من هم صلح کردم و با ايشان به مکه رفتم. از 16 سال قبل تا حال که فوت کردند هر چه مطالبه مى کردم مقدارى از اجاره زمينم را بمن بده تا براى دوا و دکتر يا کمبود لباس و غيره به مصرف برسانم ايشان امتناع مى کردند. آيا اين اجاره را بايد از اموال ايشان برادرش که وارث است بدهد يا خير؟
ب : و ديگر اينکه آيا من از زمين مزروعى ايشان حق دارم يا خير؟
جواب :
الف : در مورد سوال چنانچه اجاره زمين را نگرفته ايد ونبخشده ايد ميتوانيد از ترکه زوج حق خود را مطالبه نمائيد. والله العالم.
ب : بنظر اينجانب زوجه از زمين مزروعى ارث ميبرد. والله العالم.
سوال :
بنده به عقد دائمى فردى در آمدم با اينکه ايشان مريض بوده و هيچگونه ابراز نکرده مدتى قبل نا مبرده فوت نمود آيا از مهر چيزى بمن تعلق مى گيرد يا نه و چه کسى مديون مى باشد؟
جواب :
بطور کلى اگر مردى در مرضى که به آن مرض از دنيا رفته زنى عقد کرده وبا او نزديکى نکرده آن زن از آن زوج ارث نميبرد و حق مهر ندارد و اگر در آن مرض حين العقد از دنيا رفته ولکن علت موت او مرض ديگر يا از جهت ديگر باشد احتياط اين است که با ورثه در مهر و ميراث مصالحه نمايند و زوجه نيز احتياطاً عده وفات نگه دارد. والله العالم.
سوال :
اگر وارث ميّت فقط يک خواهر پدرى و يک خواهر مادرى و يک زوجه باشد، ارث ميان آنان چگونه تقسيم مى شود؟
جواب :
در فرض سوال زوجه ربع مال و خواهر مادرى يک ششم مال و بقيه را خواهر پدرى ميبرد و زوجه در مورد سوال از زمين خانه ارث نميبرد نه از خود زمين و نه از قيمت آن ولى از قيمت هوائى آن ارث ميبرد. والله العالم.
سوال :
شخصى در حدود 70 ساله که سکته ناقصى هم باو رسيده بود و هميشه قرص ميخورد با اينحال با دخترى ازدواج کرده و بخانه آورده و در حدود يک ماه يا کمتر با هم بودند و در اينمدت مقدمات جماع را هم فراهم کرده اند. ولى مرد در اثر مريضى که داشت يا پيرى قادر به مجامعت نشده است حال آن مرد وفات کرده مستدعى است حکم مهر و ارث زوجه را بيان فرمائيد.
جواب :
در فرض سوال، زوجه تمام مهر را از شوهر طلبکار است و سهم الارث خود را نيز اگر موت زوج مستند به آن سکته نبوده، کما فرض الله مى برد، والله العالم.
سوال :
آيا کادوهايى را که هنگام عروسى آورده اند به زوجه تعلق مى گيرد يا جزو ارثيه زوج است؟
جواب :
هر کادويى که براى شخص زوجه آورده شده مثل اين که پدر و مادر زوجه و يا منصوبين ديگر او اشيايى را بعنوان کادو به قصد اين که مال زوجه باشد آورده باشند متعلق به زوجه است و جزء ارثيه متوفى نيست. والله العالم
سوال :
آيا لباسهايى که شوهرم برايم خريده و به او تمليک نکرده بعد از فوت شوهرم مى توانم استفاده نمايم؟ (در ضمن از همسرم فرزندى ندارم).
جواب :
لباسهاى زوجه که شوهر براى او خريده بعد از فوت شوهر جزء اموال شوهر محسوب است و همه ورثه از آن ارث مى برند البته زوجه هم سهم الارث خود را از آن لباسها ميبرد.
سوال :
آيا زنى که در عقد دائم بوده، ولى هنوز مراسم عروسى برگزار نشده است، از شوهر متوفاى خود، ارث مى برد يا نه؟
جواب :
بلى زوجه دائم از شوهر ارث مى برد هر چند عروسى نکرده باشد. والله العالم
سوال :
آيا در صورت تعلق ارث، مقدار سهم الارث يک چهارم از ديه کامل است يا کمتر؟
جواب :
در صورتى که زوج مقتول اولاد نداشته باشد زوجه يک چهارم از ديه کامل زوج را ارث مى برد. والله العالم
سوال :
آيا زن دائمه بر خلاف مصالحه خانواده شوهر حق الارث خود را مطالبه کند؟
جواب :
زوجه مى تواند نسبت به سهم الارث خود از ديه مصالحه نکند و تمام ربع ديه کامله را مطالبه نمايد. والله العالم
سوال :
آيا با توجه به اينکه تمام درآمد شوهرم از تهران براى پدر و مادرش ارسال مى شد، حقير مى توانم از خانواده شوهر، مهريه را مطالبه کنم؟ به چه ميزان، مهريه کامل يا نصف آن؟
جواب :
از خانواده شوهر نمى توانيد مهريه طلب کنيد ولى از ماترک ميّت که از جمله آنها ديه است مى توانيد تمام مهريه خود را مطالبه نماييد و بر ورثه او واجب است که مهريه زوجه او را مانند ساير ديون متوفى از ما ترک او بپردازند. والله العالم
سوال :
بيوه زنى هستم که از شوهر مرحومم يک باب خانه مسکونى به ارث مانده است 41 (يک چهارم) اين خانه مهريه اينجانب است، آيا از بقيه زمين خانه ارث مى برم يا خير؟ لازم به توضيح است که ساختمان اين خانه مخروبه است و ارزشى ندارد ولى زمين آن داراى ارزش است. ضمناً از شوهر مرحومم فرزندى وجود ندارد و ورّاث آن مرحوم طبقه دوم (برادر زادگان) مى باشند.
جواب :
در فرض سوال، شما فقط 41 که مهريه است حق داريد و از بقيّه زمين خانه مذکور، ارث نمى بريد. والله العالم
سوال :
اينجانب داراى 4 فرزند ذکور که سه فرزند ازدواج نموده که مشترکاً کشاورزى موتور آب و نانوايى و غيره داشته و کار مى کنيم و هيچ گونه اموال و املاک در اختيار هيچکدام و به تصرّفشان ندادم اخيراً يکى از فرزندانم که کر و لال و داراى جنون ادوارى بود. در عين حال که در امورات کشاورزى فردى کارآمد بود ولى هزينه درمان سالانه وى نيز زياد بود مرحوم شده ضمناً ايشان فاقد فرزند نيز مى باشد مرقوم فرماييد حقوق شرعى همسر ايشان به ذمه اينجانب چگونه مى باشد؟
جواب :
در مورد سوال هر مقدار که فرزند متوفاى شما به دستور شما براى شما کار کرده و در حال جنون بوده اجرة المثل کار خود را استحقاق دارد و اگر در حال افاقه بوده، و قصد مجّان در کار کردن نداشته اجرة المثل کار خود را (اگر اجرة المسمّى در بين نبوده) استحقاق دارد که بعد از کسر نمودن مخارج خود و زوجه اش (اگر مخارج آنها را شما مجّانى نمى داده ايد) آنچه باقى مانده ترکه آن مرحوم محسوب است که بعد ازاداء ديون مالى و وصيت نافذه بين ورثه او که زوجه هم يکى از آنها است کما فرض الله تقسيم مى شود و مهريه زوجه اگر قبلاً داده نشده جزء ديون ميّت محسوب است و اگر متوفى مالى از خود باقى نگذاشته و از پدر هم چيزى به عنوان کار طلب ندارد زوجه او حقّى به پدر متوفّى ندارد. والله العالم
فوت آنها معلوم نيست.
سوال :
در مورد ارث بردن اشخاصيکه از يکديگر ارث ميبرند و بواسطه هدم و غرق و يا غير اينها فوت شوند، بصورتيکه تاريخ فوت (تقدم و تأخر و تقارن) مجهول باشد، آيا احکام مربوط به هدم و غرق در مورد غرق در غير از آب نيز اثرى دارد يا خير؟
جواب :
بنظر اينجانب احکام مذکوره اختصاص به هدم و غرق در آب ندارد بلکه در هر حادثه اى که مشابه آنها باشد مانند غرق در غير آب و يا سقوط هواپيما و تصادف ماشين جارى است. والله العالم.
سوال :
به عرض مى رساند که زن وشوهرى که فاقد اولاد مى باشند در اثر سانحه تصادف اتومبيل دار فانى را وداع گفته اند از آن مقام محترم تقاضامنديم حکم شرعى را بيان فرمائيد.
جواب :
در مورد سوال چنانچه تقدم و تأخر و تقارن فوت زوج و زوجه معلوم نيست و وارث طبقه اول نيز ندارند آنچه زوج هنگام فوت داشته بعد از اخراج ديون مالى و وصيت نافذه چهار يک ترکه زوج بعنوان ارث بزوجه مى رسد و از زوجه هم به وارث زنده او مى رسد (البته زوجه از زمين خانه ارث نميبرد) و همچنين آنچه زوجه حين فوت داشته بعد از اداء ديون مالى و وصيت نافذه نصف آن بعنوان ارث به زوج مى رسد و از زوج هم به وارث زنده او مى رسد و بقيه ترکه هر کدام به ساير ورثه خود آنها کما فرض الله مى رسد.
سوال :
در يک حادثه رانندگى تمام اعضاى يک خانواده اعم از مرد ـ زن ـ يک پسر و دو دختر همگى فوت مى کنند ولى به نقل قول از کسانى که بعد از تصادف بالاى سر آنها ميرسند اظهار ميدارند که يکى از فرزندان آنها که دختر بوده يکى دو ساعت زنده بوده وبعداً فوت مى کند ولى هيچ کسى که بگويد که آن چهار نفر بقيه کدام اوّل فوت نموده و کدام بعد، وجود ندارد و کسى نمى داند جز خداوند تبارک وتعالى و با توجّه به اينکه همگى از دار دنيا رفته اند و با فرض اينکه آخرين فردى که از آن خانواده فوت مى کند همان دختر باشد مستدعى است نحوه تقسيم ارث آنان را بيان فرمائيد.
الف : مرد متوفى داراى پدر و مادر و چهار برادر و پنج خواهر مى باشد و برادران و خواهران مرد متوفى همگى از يک پدر و مادر مى باشند.
ب : زن (متوفى فيه) داراى پدر و مادر و سه برادر و يک خواهر مى باشد که برادران و خواهر (زن متوفى فيه) همگى از يک پدر و مادر مى باشد.
جواب :
در فرض سوال برادران و خواهران مرد متوفى از او ارث نميبرند بلکه ارث او به پدر و مادر زنده و فرزندان و زوجه او که در تصادم فوت نموده اند مى رسد يعنى بعد از اداء دين و وصيت نافذ متوفى يک ششم از ترکه به پدر و يک ششم به مادر ويک هشتم به زوجه او مى رسد و بقيه به فرزندان او مى رسد که پسر دو برابر دختر ميبرد و آنچه به فرزندان رسيده دو ثلث آن به جد و جده پدرى و يک ثلث آن به جد و جده مادرى آنها مى رسد و يک هشتم زوجه به دخترى که بعد فوت نموده و پدر و مادر زوجه مى رسد و سهم اين دختر نيز به اجداد چهارگانه او مى رسد که کما فرض الله بين آنها تقسيم مى شود و اگر زوجه و فرزندان قبل از فوت مالى داشته اند تقسيم آن هم با بعض تفاوت بهمان تفصيل است که راجع به اموال مرد متوفى ذکر شد که بايد با راهنمائى شخص مسأله دان تقسيم شود. والله العالم.