ه - احکام عقد فضولى
حديث شريف:
1 - در حديثى منقول از امام باقرعليه السلام آمده است که از حضرت‌عليه السلام‌درباره مردى پرسيدند که مادرش در غياب او تزويجش کرده است.
حضرت‌عليه السلام فرمود: "ازدواج جايز است )يعنى لازم نيست(شخص متزوج اگر بخواهد مى‌پذيرد واگر نخواهد رد مى‌کند، ولى اگررد کرد مادرش بايد مهر را بپردازد."(162)
2 - در حديث ديگرى از امام رسيده است که از حضرت‌عليه السلام درباره‌برده‌اى پرسيدم که بدون اجازه اربابش ازدواج کرده‌است؟
حضرت فرمود: "اين بسته به خواست ارباب اوست اگر بخواهداجازه مى‌دهد واگر نخواهد آن دو را از هم جدا مى‌کند."(163)
تفصيل احکام:
تعريف: منظور از عقد فضولى عقدى است که از کسى سرزده‌باشد که صلاحيت عقد را ندارد. نمونه‌هاى آن به شرح زير است:
برادرى بدون اجازه خواهرش، او را به ازدواج در مى‌آورد، يامادرى پسرش را به ازدواج در مى‌آورد، يا وکيل زن، او را بدون اجازه‌به عقد ديگرى در مى‌آورد، يا ولى مولى عليه را به ازدواج کسى درمى‌آورد که در او عيبى است، يا برده‌اى بدون اذن اربابش ازدواج‌مى‌کند. اينها همه نمونه‌هاى عقد فضولى هستند.
1 - اقوى، صحت عقدى است که به نحو فضولى صورت گرفته‌باشد پس از اجازه دادن طرف اصلى عقد، خواه از يک طرف فضولى‌بوده باشد، يا از هر دو طرف.
2 - در اجازه دادن، اداى لفظ خاصى شرط نيست، بلکه با هرچه‌که نشان دهنده رضايت به عقد باشد حاصل مى‌شود. بل بافعلى که‌دلالت بر رضايت داشته باشد نيز حاصل مى‌شود.
3 - اجازه، کاشف از صحت عقد است از هنگام وقوع عقد، پس‌بايد پيامدهاى عقد از زمان عقد بر آن مترتب شود.