13- رمى جمرات سه‌گانه
شبهائى که گفتيم واجب است در منى ماندن، واجب است در روز آن شبها رمى جمرات سه‌گانه يعنى سنگ ريزه بزند به سه محل که اولى را (جمره اولى) و وسطى را (جمره وسطى) و آخرى را (جمره عقبه) گويند ولى اگر عمدا هم آنرا ترک کند. بحج او ضرر نمى‌رساند و صحيح است گرچه در صورت عمد معصيت کار است.
مسئله: عدد سنگ ريزه براى هر جمره درهر روزى بايد هفت عدد باشد و آداب و احکام آن بهمان طور است که سابقا در جمره عقبه گفتيم.
مسئله: وقت انداختن سنگ ريزه از اول آفتاب است تا غروب و در شب جايز نيست و اگر کسى مريض يا ناتوان باشد که بترسد در روز از جهت کثرت جمعيت نتواند رمى کند جايز است‌شب رمى کند.
مسئله: واجب است جمره‌ها را بترتيب رمى کند يعنى اول جمره اولى بعد وسطى بعد جمره عقبه و اگر باين ترتيب بجا نياورد بايد اعاده کند بطورى که ترتيب حاصل شود چه عمدا خلاف ترتيب کرده باشد چه روى فراموشى و ندانستن مسئله چه سهوى در هر حال بايد اعاده کند.
مسئله: اگر کسى فراموش کند در يکى از روزها رمى کند واجب است روز بعد آنرا قضا کند و همچنين اگر عمدا ترک کند واجب است روز بعد قضا کند و واجب است در روز بعد قضا را جلوتر انجام دهد و اگر بعض از جمره‌ها را ترک کرده باز بايد فرداى آن روز آن مقدارى که روز قبل ترک شده اول قضا کند با رعايت ترتيب بعد تکليف اين روز را بجا آورد و همچنين اگر چيزى را در روز گذشته ترک نکرده و لکن به ترتيبى که گفتيم انجام نداده بوده باز بايد قضا کند با ترتيب صحيح.
مسئله: اگر کسى رمى جمرات را فراموش کند و بمکه بيايد اگر در ايام تشريق يعنى يازده و دوازده و سيزده يادش آمد بايد برگردد و بجا آورد و اگر متمکن نيست نايب بگيرد و اگر بعد از اين ايام يادش بيايد يا عمدا تاخير بيندازد تا بعد از اين ايام احتياط واجب آنستکه خودش يا نايب او بيايد و بجا آورد و در سال ديگر هم در ايامى که فوت شده است‌خودش يا نايبش قضا کند.
مسئله: اگر فراموش کرد رمى جمرات را تا از مکه خارج شد احتياط واجب آنستکه در سال ديگر خودش يا نايبش قضا کند.
مسئله: کسى که معذور باشد از سنگ انداختن مثل آنکه مريض باشد بطورى که نتواند رمى کند يا عليل باشد مثلا دست‌يا پا نداشته باشد يا شکسته باشد يا از شدت بى‌حالى نتواند رمى کند بايد نايبش بجا آورد و احتياط واجب آنستکه تا مايوس نشده از اينکه خودش بجا آورد نايب انجام ندهد.
مسئله: اگر زن در برگشت از عرفات و منى بمکه حائض باشد و در مدتى که در مکه است پاک نشود و نتواند بماند تا پاک شود از براى طواف و نماز آن بايد نايب بگيرد و ساير اعمال را خودش بجا آورد بنابراين دانسته شود که زن اگر در وقت انجام اعمال عمره از جهت‌حيض نتواند طواف عمره و نماز آن را بجا آورد و اگر بخواهد صبر کند تا پاک شود وقت وقوف بعرفات و مشعر مى‌گذرد بايد حج تمتع را بدل کند به حج افراد و با همان احرام برود بعرفات و مشعر و منى و همه اعمال آنها را انجام دهد البته غير از قربانى که در حج افراد واجب يست‌سپس برگردد به مکه و يک عمره مفرده هم بجا آورد همين کفايت از حجه الاسلام او ميکند و صحيح است و اين مسئله را سابقا هم گفتيم ولى اگر زن پس از برگشت از عرفات و منى براى طواف و نماز حج‌حائض شد در اينجا است که گفتيم بايد براى طواف و نماز آن نايب بگيرد و سعى بين صفا و مروه را خودش انجام دهد.
تا اينجا سيزده عمل حج تمتع با مسائلش گفته شد در نتيجه پنج عمل مربوط به عمره تمتع بود و سيزده عمل مربوط بحج تمتع مجموعا کل وظايف هيجده عمل است که بترتيب با مقدارى از مسائل که غالبا مورد لزوم است بيان شد و باز هم براى چندمين بار تذکر داده شود که اين هيجده عمل همه عبادت است بايد با قصد قربت و براى اطاعت امر خداوند بجا آورده شود و هرگونه ريا و خودنمائى باعث بطلان عمل مى‌شود و گاهى ممکن است در نتيجه زن بر مرد يا مرد بر زن حرام بماند و مفاسدى بدنبال داشته باشد پس بکوشيم که مسائل را خوب ياد بگيريم و اعمال را زير نظر آگاهان به مسائل انجام دهيم و ريا و خودنمائى نکنيم.