مستحبّات سعى
1 ـ طهارت از حدث اکبر و حدث اصغر، بلى حائص مى تواند سعى کند، اگر چه مستحب است در صورت امکان صبر کند تا آنکه بتواند سعى را با طهارت بجا آورد، وگرنه در همان حال حيض بايد سعى کند.
2 ـ انجام سعى پس از نماز طواف، ولى اگر خسته است مى تواند قدرى استراحت کند.
3 ـ استلام و بوسيدن حجرالاسود در صورت امکان به هنگام رفتن به طرف صفا، و در صورت عدم امکان با دست به حجر اشاره کند.
4 ـ آمدن به چاه زمزم در صورت امکان، و نوشيدن آب زمزم، و بر سر و پشت خود ريختن، و در حالى که رو به کعبه است بگويد:
«اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نافِعاً وَ رِزْقاً واسِعاً وَ شِفاءً مِنْ کُلِّ داء وَ سُقْم».
(242صفحه)
5 ـ پس از نوشيدن آب زمزم به هنگام رفتن به صفا نيز حجر را استلام کند.
6 ـ خارج شدن به طرف صفا از درى که مقابل حجرالاسود است، و آن درى است که پيامبر اکرم(صلى الله عليه وآله)از آن خارج مى شدند.
7 ـ رفتن به طرف صفا با آرامش و وقار.
8 ـ طورى بالاى صفا برود که در صورت امکان بتواند بيت الله را ببيند، زيرا ديدن کعبه نيز مستحب است.
9 ـ پس از بالا رفتن از کوه صفا رو به رکن حجرالاسود کند.
10 ـ خداوند متعال را حمد و ثنا کند، و نعمتها و عذاب الهى را به ياد آورد، و احسان خداوند را در حق خود، متذکّر شود، و هفت بار بگويد: «الله اَکبر» و هفت بار بگويد: «الحمدللّه» و هفت بار بگويد: «لا اله الا اللّه» و سپس سه بار بگويد:
«لا إلـهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَهُوَ حَيُّ
(243صفحه)
لايَمُوتُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ، وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَيْء قَدِيرٌ».
و پس از آن بر پيامبر و خاندانش درود فرستاده، و سه بار بگويد:
«اَللهُ أکْبَرُ عَلى ما هَدانا، وَالْحَمْدُللهِِ عَلى ما أبْلانا وَالْحَمْدُللهِِ الْحَيِّ الْقَيُّومِ وَالْحَمْدُللهِِ الْحَيِّ الدَّائِمِ».
و بعد سه بار بگويد:
«أشُهَدُ أنْ لا إِلـهَ إلاَّ اللهُ وَأشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُوْلُهُ، لانَعْبُدُ إلاّ اِيّاهُ، مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ».
و نيز سه بار بگويد:
«اَللَّهُمَّ إنِّي أسْألُکَ الْعَفْوَ وَالْعافِيَةَ وَالْيَقِينَ في الْدُّنْيا وَالاْخِرَةِ».
و بعد سه بار بگويد:
«اَللَّهُمَّ آتِنا فِي الدُّنيا حَسَنَةً وَ فِي الاْخِرَةِ
(244صفحه)
حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النَّارِ».
و بعد صد مرتبه بگويد: «اَللهُ اَکْبَر» و صد مرتبه بگويد: «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» و صد مرتبه بگويد: «اَلْحَمْدُلِلّه» و صد مرتبه بگويد: «سبحان الله» و بعد بگويد:
«لا إلـهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ، أنْجَزَ وَعْدَهُ، وَ نَصَرَ عَبْدَهُ، وَ غَلَبَ الأحْزابَ وَحْدَهُ، فَلَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ وَحْدَهُ، اَللَّهُمَّ بارِکْ لِي فِي الْمَوْتِ وَ فِيما بَعْدَ الْمَوْتِ، اَللّهُمَّ إِنِّي أعُوذُبِکَ مِنْ ظُلْمَةِ الْقَبْرِ وَ وَحْشَتِهِ، اَللَّهُمَّ أظِلَّنِي فِي ظِلِّ عَرْشِکَ يَوْمَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّکَ».
11 ـ مستحب است هنگامى که بر کوه صفا توقف مى کند، مکرراً خود و خانواده خود و دينش را به خداوند متعال بسپارد، و بگويد:
«اَسْتَوْدِعُ اللهَ الرَّحْمنَ الرَّحِيمَ الَّذِي لاتَضِيعُ وَدائِعُهُ دِينِي وَنَفْسِي وَأهْلي، ألَّلهُمّ
(245صفحه)
اسْتَعْمِلْنِي عَلى کِتابِک وَ سُنَّةِ نَبِيِّکَ، وَ تَوَفَّنِي عَلى مِلَّتِهِ وَ أعِذْنِي مِنَ الْفِتْنَةِ».
و بعد سه مرتبه بگويد: «الله اَکْبَر» و دعاى سابق را دوباره بخواند، و باز بگويد: «الله اَکْبَر» و در حد امکان دعا را تکرار کند.
12 ـ رو به کعبه کرده و اين دعا را بخواند:
«اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِي کُلَّ ذَنْب أذْنَبْتُهُ قَطُّ، فَإِنْ عُدْتُ فَعُدْ عَلَىَّ بِالْمَغْفِرَةِ، فَإِنَّکَ اَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ، أللّهُمَّ افْعَلْ بِي ما أنْتَ أهْلُهُ، فَإِنَّکَ إنْ تَفْعَلْ بِي ما اَنْتَ أهْلُهُ تَرْحَمْنِي و إن تُعَذِّبْنِي فَاَنْتَ غَنِيٌّ عَنْ عَذابِي، وَ اَنَا مُحْتَاجٌ إلى رَحْمَتِکَ، فَيا مَنْ اَنَا مُحْتاجٌ إلى رَحْمَتِهِ ارْحَمْنِي اَللّهُمَّ لاتَفْعَلْ بِي ما اَنَا أهْلُهُ فَإِنَّکَ إِنْ تَفْعَلْ بِي ما اَنَا اَهْلُهُ تُعَذِّبْنِي، وَ لَمْ تَظْلِمْنِي، اَصْبَحْتُ اَتَّقِي عَدْلَکَ، وَلا اَخافُ جَوْرَکَ فَيا مَنْ هُوَ عَدْلٌ لايَجُورُ ارْحَمْنِي».
(246صفحه)
و سپس بگويد:
«يا مَنْ لايَخِيْبُ سائِلُهُ، و لاَ يَنْفَدُ نائِلُهُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَجِرْنِي مِنَ النّارِ بِرَحْمَتِکَ».
13 ـ بر کوه صفا زمان زيادى را توقّف کند، که در روايت است موجب زيادى ثروت مى شود.
14 ـ چون مقدارى از کوه صفا پايين آمد بايستد، و توجّه به کعبه کرده، و بگويد:
«أللّهُمَّ إنِّي أعُوذُبِکَ مِنْ عَذابِ الْقَبْرِ وَ فِتْنَتِهِ وَ غُرْبَتِهِ وَ وَحْشَتِهِ وَ ظُلْمَتِهِ وَ ضِيقِهِ وَ ضَنْکِهِ، أللّهُمَّ اَظِلَّنِي فِي ظِلِّ عَرْشِکَ يَوْمَ لاظِلَّ إلاّ ظِلُّکَ».
15 ـ پس از آنکه مقدار ديگرى پايين آمد، کتف خود را برهنه کرده، بگويد:
«يا رَبَّ الْعَفْوِ، يا مَنْ أمَرَ بِالْعَفْوِ، يا مَنْ هُوَ أَوْلى بِالْعَفْوِ، يا مَنْ يُثِيبُ عَلَى الْعَفْوِ، الْعَفْوَ الْعَفْوَ الْعَفْوَ، يا جَوادُ يا کَريمُ يا قَرِيبُ يا
(247صفحه)
بَعِيدُ، اُرْدُدْ عَلَىَّ نِعْمَتَکَ، وَاسْتَعْمِلْنِي بِطاعَتِکَ وَ مَرْضاتِکَ».
16 ـ پياده سعى کند.
17 ـ با آرامش و وقار سعى کند.
18 ـ در مقدارى از سعى که بين چراغهاى سبز قرار گرفته هروله کند (يعنى مقدارى تندتر حرکت کند، که نه دويدن باشد و نه راه رفتن معمولى)، و به هنگام بازگشت از مروه نيز هروله را تکرار کند، و براى زنان هروله مستحب نيست.
19 ـ وقتى به اوّلين چراغ سبز رسيد بگويد:
«بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ، وَاللهُ أکَبْرُ، وَ صَلَّى اللهُ عَلى مُحَمَّد وَ أهْلِ بَيْتِهِ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إنَّک أنْتَ الاْعَزُّ الاْکْرَمُ، وَاهْدِنِي لِلَّتِي هِيَ أقْوَمُ، اَللّهُمَّ إنَّ عَمَلِي ضَعِيفٌ، فَضاعِفْهُ لِي وَتَقَبَّلْهُ مِنِّي، اَللّهُمَّ لَک سَعْيِي، وَ بِکَ حَوْلِي وَقُوَّتِي تَقَبَّلْ مِنِّي عَمَلِي، يا مَنْ يَقْبَلُ عَمَلَ الْمُتَّقِينَ».
(248صفحه)
20 ـ چون از محل هروله گذشت بگويد:
«ياذَا الْمَنِّ وَالْفَضْلِ وَالْکَرَمِ وَالْنَّعْماءِ والْجُودِ، اِغْفِرْ لِي ذُنُوبِي، إنَّهُ لايَغْفِرُ الذُّنُوبَ إلاَ أنْتَ».
21 ـ چون به مروه رسيد از کوه بالا رود، و آنچه از ادعيه در کوه صفا گفتيم بر کوه مروه به ترتيب بخواند، و سپس بگويد:
«اَللّهُمَّ يا مَنْ اَمَرَ بِالْعَفْوِ، يا مَنْ يُحِبُّ الْعَفْوَ، يا مَنْ يُعْطِي عَلَى الْعَفْوِ، يا مَنْ يَعْفُو عَلَى الْعَفْوِ، يا رَبَّ الْعَفْوِ، الْعَفْوَ الْعَفْوَ الْعَفْوَ».
22 ـ بر گريه از خوف خداوند کوشش کند، و خود را به گريه وادارد، و فراوان دعا کند، و اين دعا را نيز بخواند:
«اَللّهُمَّ إِنّي أسْئَلُکَ حُسْنَ الظَّنِّ بِکَ عَلى کُلِّ حال، وَصِدْقَ النِّيَّةِ فِي التَّوَکُّلِ عَلَيْکَ».
(249صفحه)