اگر زنی در ماه رمضان نداند که بقا بر حیض یا نفاس روزه را باطل میکند و تا اذان صبح غسل یا تیمم نکند، آیا روزه وی صحیح است و در صورت باطل شدن وظیفه اش نسبت به قضا و کفاره چیست؟

پاسخ

• خامنه ای، خویی، تبریزی و وحید: در جاهل قاصر و مقصر، روزه باطل می شود و قضا دارد ولی کفاره ندارد. [1]
• امام: اگر روزه دار جاهل مقصر باشد، روزه اش باطل است و بنابر احتیاط واجب باید کفاره هم بدهد، ولی اگر جاهل قاصر باشد، بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و در صورتی که توجه به سؤال کردن از مسأله را هم نداشته باشد، کفاره واجب نیست هر چند احتیاط مستحب است.. [2]
• بهجت: اگر روزه دار جاهل قاصر و مقصر باشد، روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد، مگر جاهل قاصری که توجه به سؤال کردن از مسأله هم نداشته باشد، که در این صورت کفاره واجب نیست هر چند احتیاط مستحب استدر جاهل قاصر و مقصر روزه باطل است و بنابر احتیاط واجب در جاهل مقصر کفاره هم واجب می گردد، ولی در جاهل قاصر کفاره لازم نیست هر چند احتیاط مستحب استاگر روزه دار جاهل قاصر و مقصر باشد، روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد، مگر جاهل قاصری که توجه به سؤال کردن از مسأله هم نداشته باشد، که در این صورت کفاره واجب نیست هر چند احتیاط مستحب است... [3]
• سیستانی: اگر از روی اکراه غسل یا تیمم نکند، روزه اش باطل است و باید قضا کند ولی کفاره ندارد. ولی در صورتی که او .[4]
• فاضل: در جاهل قاصر و مقصر روزه باطل است و بنابر احتیاط واجب در جاهل مقصر کفاره هم واجب می گردد، ولی در جاهل قاصر کفاره لازم نیست هر چند احتیاط مستحب است.[5]
• مکارم: روزه جاهل قاصری که شک در باطل شدن روزه بوسیله ی بقاء بر حیض و نفاس داشت و جاهل مقصر باطل می شود، مگر جاهل قاصری که اصلاً فکر نمی کرد که غسل نکردن موجب باطل شدن روزه اش می گردد یا جاهلی که بر باطل نشدن روزه حجت شرعیّه داشته باشد، در این دو صورت روزه باطل نمی شودجاهل قاصر و مقصری که غافل است، روزه اش باطل نمی شود بخلاف جاهلی که در مبطل بودن آن شک داشته باشد، که در این صورت بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل می شود و قضا و کفاره لازم است.[6]
• صافی: اگر روزه دار جاهل مقصر باشد، روزه اش باطل است و علاوه بر قضا کفاره هم باید بدهد. ولی اگر جاهل قاصر باشد، بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و در صورتی که توجه به سؤال کردن از مسأله نداشته باشد کفاره واجب نیست هر چند در این مورد کفاره احتیاط مستحب است.[7]
• شبیری: اگر کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد ولی به جهت غفلت یا بواسطه ی ندانستن مسأله خیال می کرده که این کار حلال است، فقط قضا بر او واجب است هر چند می توانسته مسأله را یاد بگیرد و در یاد گرفتن آن کوتاهی کرده، که در این صورت اگر چه گناهکار است ولی کفاره لازم نیست. اما اگر در حلال و حرام بودن آن تردید داشته باشد، قضا و کفاره بر او واجب می شود..[8]
• نوری: اگر روزه دار جاهل مقصر باشد، روزه اش باطل است و بنابر احتیاط کفاره هم دارد و در صورت جاهل قاصر بودن، روزه ی او بنابر احتیاط واجب باطل است ولی کفاره لازم نیست هر چند احتیاط مستحب است.[9]

منابع:

1. v خامنه ای: رساله آموزشی، ج 1، درس 61، ص 250، م 8 و ص 251؛ خویی، تبریزی و وحید: منهاج الصالحین، کتاب الصوم، المفطرات، تتمیم و فصل فی کفارة الصوم.
2. سامام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، م 18 و القول فیما یترتب علی الافطار، م 1.
3. بهجت: وسیلة النجاة، م 1109 و 1117.
4. فاضل: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات و المفطرات، الامر الثامن و فصل فی کفارة الصوم.
5. سیستانی: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات و المفطرات، الامر الثامن و فصل فی کفارة الصوم.
6. مکارم: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات و المفطرات، الامر الثامن و فصل فی کفارة الصوم.
7. صافی: هدایة العباد، ج 1، کتاب الصوم، م 1311 و 1318.
8. شبیری: رساله، م 1667 و 1668.
9. نوری: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات و المفطرات، الامر الثامن و فصل فی کفارة الصوم.