لقطه
سوال 1 :
- ما مدتى پيش در مسير سدّ کرج يک گردن بند طلايى پيدا کرديم و مدتى است نزد ما مى‌باشد که از پيدا شدن صاحبش مأيوسيم، قيمت اين گردن بند به قيمت روز به مبلغ پانزده هزار ريال مى‌باشد آيا اجازه فروش مى‌فرماييد تا پول آن به فقير متدين داده شود و يا اينکه اصل گردن بند به شخص فقير داده شود؟
جواب:
- با فرض يأس از مالک آن مجازيد اصل گردن بند را از طرف صاحبش به فقير صدقه بدهيد. "1"
سوال 2 :
- اينجانب حدود دو، سه سال پيش در جاده تهران مشهد که به روستا مى‌رفتم در کنار جاده يک کيف که داراى حدود دو هزار الى دو هزار و پانصد تومان پول بود پيدا کرده و به پدرم دادم که او هم اين مبلغ را بنا به عدم آگاهى يا اصول ديگر گرفت و يک تلويزيون خريد و از آن موقع از اين تلويزيون استفاده مى‌شود. ضمنا در کيف پول، مدرکى هم بود که نشان مى‌داد صاحب پول اهل مشهد است از شهر ما هم تا مشهد چهار صد و پنجاه
استفتاءات، ج2، ص: 601
استفتاءات ج2 608 س 17 ..... ص : 607
کيلومتر است لطفا تکليف شرعى ما را معيّن نماييد؟
جواب:
- بايد براى پيدا کردن صاحب کيف و پول تا يک سال اعلام نماييد اگر صاحبش پيدا شد رضايت او را جلب نماييد و اگر پيدا نشد مال او را از طرف او به فقراء صدقه بدهيد.
سوال 3 :
- شخصى چند سال پيش يک النگوى طلا پيدا کرده و آن را حدود سيصد تومان فروخته است آيا آن پول حرام است؟ در صورت حرام بودن، اين شخصى که پول حرام را با مال حلالش مخلوط کرده تکليفش چيست؟
جواب:
- اگر بعد از جار زدن تا يکسال براى خودش برداشته اشکال ندارد.
در غير اين صورت قيمت فعلى آن را براى صاحبش بايد به فقراء صدقه بدهد.
سوال 4 :
- دانش آموزى شى‌اى (قلم ماژيک) را پيدا کرده احتمال دارد اين گفته او صادق يا کاذب باشد آيا مى‌توان اين شى‌ء را از او گرفت و استفاده کرد؛ زيرا اولياى مدرسه قصد استفاده از آن را دارند؟
جواب:
- نمى‌توانند از او بگيرند و او با يأس از شناسائى صاحبش از طرف او به فقير صدقه دهد.
استفتاءات، ج2، ص: 602
سوال 5 :
- خانمى در بيمارستانى کار مى‌کند و در آنجا دو سکّه طلا پيدا کرده که دو، سه ماه ابلاغ کرد ولى صاحب آن پيدا نشده در ضمن شخصى هم اقدام به ازدواج کرده که تمام مخارج ازدواج را قرض کرده آيا اين خانم مى‌تواند اين سکّه‌ها را به اين شخص جهت کمک به قرضهايش بدهد يا خير؟
جواب:
- اگر از پيدا شدن صاحب سکه‌ها مأيوس باشند و طرف فقير باشد مجازند سکه‌ها را از طرف صاحبش به او صدقه دهند.
سوال 6 :
- اگر کسى مجهول المالک را به اذن حاکم شرع صدقه داد و بعد از صدقه صاحبش پيدا شد و صدقه را قبول نکرد آيا صدقه دهنده ضامن است يا حاکم شرع يا هيچ کدام؟ و همچنين لقطه را بعد از تمام شدن تعريف اگر به اذن حاکم شرع صدقه داد و بعدا صاحبش پيدا شد، چه کسى ضامن است؟
جواب:
- خود شخص ضامن است و در لقطه تصدق مشروط به اذن حاکم شرع نيست اگر چه احوط اذن گرفتن است.
سوال 7 :
- کفش و نعلينهايى که پاى حجره‌ها جمع مى‌شوند و به حسب ظاهر صاحبان آنها اعراض کرده‌اند تصرف در آنها را جايز مى‌دانيد يا خير؟
جواب:
- در فرض اعراض تصرف مانع ندارد.
استفتاءات، ج2، ص: 603
سوال 8 :
- چون در شرکت ارج اکثرا اشيا و پول پيدا شده به دفتر انجمن اسلامى تحويل داده مى‌شود و انجمن اسلامى نيز جهت آگاه نمودن صاحبان اشيا از طريق بلندگو يا از طريق آگهى مسأله را اعلام مى‌نمايد ولى صاحبان اين اشيا پيدا نشده و اشياى مربوطه همچنان در اختيار انجمن اسلامى مى‌باشد آيا انجمن اسلامى مى‌تواند اشياى مزبور را فروخته و به همراه پولهاى پيدا شده ديگر به حساب 222 واريز نمايد يا به مستمندان داده و يا صرف امور تبليغات اسلامى نمايد؟
جواب:
- مصرف مجهول المالک فقرا هستند و مى‌توانيد با يأس از پيدا شدن صاحب آنها به فقرا از طرف صاحبان صدقه دهيد.
سوال 9 :
- اذا اشتبه الحذاء بحذاء آخر في اجتماع النّاس فهل يجوز اخذ الحذاء البديل؟
جواب:
- لا يجوز الّا مع العلم برضاء المالک، او العلم بأنّ مالک الحذاء الباقي هو الّذي أخذ تلک الحذاء.
سوال 10 :
- شخصى جاهل به مسائل شرعى، ساعت مچى پيدا کرده و 4 سال است از اين جريان مى‌گذرد، به دستش هم بسته و نماز هم خوانده حالا اين ساعت را چه کار کند آيا مى‌تواند براى خودش بردارد يا خير؟
جواب:
- بايد تا يک سال براى پيدا شدن صاحبش تعريف نمايد، و اگر از صاحب واقعى مأيوس است از طرف او به فقراء صدقه بدهد.
استفتاءات، ج2، ص: 604
سوال 11 :
- تعريف لقطه در رساله نوشته شده آيا اعلان و تعريف، به نوشتن در روزنامه و يا زدن اعلاميه به ديوار حاصل مى‌شود؟ و اگر از اول از پيدا کردن صاحبش مأيوس باشد چه کند؟
جواب:
- تعريف، بايد طورى باشد که اغلب مردم بفهمند، اگر شهر کوچک باشد و در شهرهاى بزرگ، اهالى محل بفهمند. و در فرض يأس از پيدا شدن صاحبش، تعريف لازم نيست.
سوال 12 :
- در محوطه سالنها يا کلاسها، مداد، خودکار، مدادتراش پيدا مى‌شود و در جائى نگهدارى مى‌شود ولى دانش آموزان از بردن آنها امتناع مى‌نمايند آيا کارمندان مدرسه مى‌توانند از آنها به نفع مدرسه يا شخص استفاده نمايند؟
جواب:
- بايد از صاحبان اشياء گم شده جستجو کرد و با گذشت يک سال يا حصول يأس از پيدا شدن آنها به فقير صدقه دهند.
سوال 13 :
- در روزهاى اول انقلاب، تعدادى اطاق نيم سوخته و قراضه اتومبيل از بيابان اطراف تهران به وسيله مأمورين انتظامى جمع آورى گرديد و بيش از يک سال به وسيله رسانه‌هاى گروهى و از طريق راهنمائى و رانندگى اعلان شد ولى صاحبان آنها پيدا نشد. سرانجام چون از طرفى جاى زيادى را اشغال کرده بود و از طرف ديگر هم بيم آن مى‌رفت که از حيّز انتفاع بيفتد ناچار با نظر کارشناس خبره به فروش رسيد و وجه آن به اميد پيدا شدن صاحبان
استفتاءات، ج2، ص: 605
آنها در حسابى نگهدارى شده، ليکن تا کنون کسى مراجعه نکرده است. آيا اجازه مى‌فرمائيد که مبلغ مذکور به مصرف تکميل ساختمان و تعمير مسجد برسد يا خير؟
جواب:
- اگر طبق ضوابط، اعلان شده يا از پيدا شدن صاحبانش مأيوس هستند صدقه بدهند به فقرا از جنگ زدگان و غير ايشان.
سوال 14 :
- چند سال پيش، در موقعى که شب با دوچرخه به خانه باز مى‌گشتم در مسير را هم يک ساعت زنانه به چشمم خورد که در آن موقع حدود 300 الى 350 تومان ارزش داشت، آنرا به خانه آوردم و تميز نمودم و به يکى از نزديکانم هديه نمودم و حالا هم نمى‌توانم آن ساعت را پس بگيرم، چه بايد کرد؟
جواب:
- لازم است تا يک سال اعلام نمائيد تا شايد مالک ساعت پيدا شود و اگر از پيدا شدن مالک مأيوس هستيد بايد ساعت را از طرف مالک آن به فقير صدقه بدهيد و چنانچه پس گرفتن عين ساعت ممکن نباشد قيمت فعلى آنرا بايد به مالک يا به فقير بدهيد.
سوال 15 :
- لطفا ما را در مورد اين مسائل راهنمائى فرمائيد:
1- مدتى است يک عدد کيف با مقدارى پول پيدا شده با اينکه پشت شيشه مغازه نوشته‌ام ولى صاحب آن تا کنون مراجعه نکرده است.
2- بعضى مواقع مشترى اجناسى را جا مى‌گذارند که صاحبان آنها را
استفتاءات، ج2، ص: 606
هم نمى‌شناسم.
3- بعضى مواقع لوازم برقى را براى تعمير مى‌آورند، بعد از تعمير که اجرت آن را هم پرداخت نکرده‌اند ديگر براى بردن مراجعه نمى‌کنند. تا چند سال مى‌توانيم اين لوازم را نگهدارى کنيم؟
جواب:
1 و 2- بعد از يک سال تعريف و يا مأيوس شدن از پيدا شدن صاحب آن، بايد از جانب صاحبش به فقير صدقه داده شود. و در صورت اول پس از يک سال تعريف خودش نيز مى‌تواند بردارد.
3- بعد از يأس از آمدن صاحب آن بايد به حاکم شرع مراجعه کنيد و با اجازه او ميتوانيد حقّ اجرت خود را از مال برداشته، باقى را به فقير صدقه دهيد.
استفتاءات، ج2، ص: 607