نماز قضاى خويشان که بر انسان واجب مى‌شود
سوال 301 :
آيا از واجباتى که بر ذمّه ميّت بوده و انجام نداده است، غير از نماز و روزه، واجب ديگرى هم وجود دارد که انجام دادن آن به ولىّ ميّت منتقل شود؟
جواب :
واجبات ديگر بر عهده ولىّ ميّت نيست.
سوال 302 :
مردى از دنيا رفته و اولين فرزندان او دو پسر دوقلو هستند. نمازهاى قضاى اين مرد، برعهده کدام يک از اين دو پسر است؟
جواب :
اگر بدانند که يکى از آن دو پسر، زودتر به دنيا آمده و ديگرى بعد از او وضع حمل شده و مشتبه شده که کدام يک زودتر به دنيا آمده، بر هيچ کدام از آنها قضاى نماز پدرشان واجب نيست، اگرچه احتياط مستحب آن است که قرعه بزنند و يا تقسيط کنند و اگر هر دو با هم به دنيا آمده‌اند، قضاى نمازهاى ميّت مذکور، به نحو واجب کفايى بر هر دو واجب مى‌شود.
سوال 303 :
آيا نماز قضاى مادر بر ولىّ ميّت واجب است؟
جواب :
مطابق با احتياط است؛ ولى بنا بر اقوى واجب نيست.
سوال 304 :
پدر و مادرى مقيّد به خواندن نماز بوده‌اند، ولى نماز را غلط مى‌خوانده‌اند. آيا قضاى نماز آنها بر پسر بزرگتر واجب است؟
جواب :
اگر اشکال نماز پدر به گونه‌اى بوده که قضاى آن نمازها بر خود پدر واجب بوده، اکنون بر پسر بزرگتر واجب است که از طرف او آن نمازها را قضا کند و احتياط مستحب اين است که اين حکم، نسبت به نماز قضاى مادر هم رعايت شود.
سوال 305 :
اگر پسر بزرگ ميّت، قصد خواندن نمازهاى ميّت را نداشته باشد، آيا
(241)
وظيفه‌اى متوجه ديگر اولاد ميّت مى‌شود يا نه؟
جواب :
در صورت فرض شده، وظيفه‌اى متوجه ديگر اولاد ميّت نمى‌شود.
سوال 306 :
پدرى در مدت پنجاه سال، نه نماز خوانده و نه روزه گرفته است و پسر بزرگ علنا به او اعلام مى‌کند که بعد از مرگش قضاى نماز و روزه‌اش را انجام نخواهد داد. آيا پسر بزرگ، بعد از فوت پدرش مى‌تواند به گفته خود عمل نمايد؟
جواب :
در مفروض سوال، خواندن نمازها و روزه‌هاى قضا شده پدر بر پسر بزرگتر واجب نيست.
سوال 307 :
اگر پسر بزرگتر بعد از مرگ پدرش و قبل از خواندن نمازهاى قضاى او فوت کند، آيا خواندن نمازهاى قضاى پدر، به کس ديگرى منتقل مى‌شود يا نه؟
جواب :
بعيد نيست وجوب قضاى نماز و روزه ميّت، برعهده پسر بزرگتر بعد از آن پسر فوت شده باشد، به شرط آن که پسر فوت شده، قبل از آن که بتواند قضاى نمازها و روزه‌هاى پدرش را به جا آورد، از دنيا رفته باشد.
سوال 308 :
مردى که از دنيا رفته و پسر بزرگ او قبل از فوت او مرتد شده، آيا باز هم خواندن نماز قضاى او بر کسى (مثل پسر بعدى) واجب است؟
جواب :
در فرض سوال بعيد نيست که وجوب قضاى نماز و روزه، به غير پسر مرتد اختصاص داشته باشد.
سوال 309 :
قضاى نماز ميّت، هنگامى که پسر ندارد، آيا از اصل ترکه حساب مى‌شود يا از ثلث آن؟
جواب :
بنا بر احتياط واجب بايد بزرگ‌ترين مرد از اقارب او که در نزديک‌ترين طبقه ارث به ميّت قرار دارد، نماز و روزه‌هاى قضا شده او را به جا آورد، اگرچه ارث به او نرسد.
سوال 310 :
فردى وصيت کرده که يک سال نماز و روزه براى او به جا آورند. آيا
(242)
مى‌توان مبلغ لازم براى انجام اين کار را به يکى از فرزندان خود ميّت (چه پسر بزرگتر و چه غير او) داد تا اين کار را انجام دهد؟
جواب :
اگر اطمينان وجود دارد که فرزند ميّت، نماز و روزه وصيت شده را به نحو صحيح به جا مى‌آورد، دادن مبلغ مذکور به وى اشکال ندارد و جايز است.
سوال 311 :
کسى نماز و روزه قضا دارد و وصيت کرده که آنها را از ثلث اموالش به جا آورند و ثلث اموال هم براى اين امر کفايت مى‌کند. به اين ترتيب، آيا پس از مردن اين شخص، پسر بزرگ‌ترش باز هم وظيفه‌اى نسبت به نماز و روزه‌هاى قضاى او دارد يا خير؟ اگر ورثه به وصيت او عمل نکنند، چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که ثلث مال ميّت، براى نماز و روزه‌اى که وصيت کرده، کافى باشد، پسر بزرگتر مسؤوليتى ندارد و هر يک از ورثه که مانع از عمل به وصيت شوند، مسئول هستند.
سوال 312 :
دوستى داشتم که قبلاً مسيحى بود و الحمد للّه پس از معاشرت نمودن با او شيعه اثنا عشرى شد. ايشان سوال مى‌کند که آيا قضا کردن تکاليف پدر و مادرش که مسيحى بوده‌اند و از دنيا رفته‌اند، صحيح است؟
جواب :
صحيح نيست.