نماز قضاى استيجارى و تبرّعى
سوال 313 :
مادر بنده به رحمت ايزدى پيوسته و وصيت نموده که با 31 اموالش براى ايشان به مدت چهل سال نماز و روزه بگيرند و مبلغ مذکور براى اين کار کافى نيست. با توجه به اين که بنده عائله‌مند هستم و کار هم ندارم و توانايى انجام اين کار را هم دارم، آيا شرعا مجاز به انجام اين کار مى‌باشم؟
جواب :
اگر احتمال نمى‌دهيد که منظور مادرتان اين بوده که روزه و نماز را به ديگرى بدهيد، مى‌توانيد روزه را بگيريد و در صورتى که نمازتان صحيح
(243)
باشد، مى‌توانيد نماز را هم خودتان بخوانيد.
سوال 314 :
همسر من در ماه‌هاى رمضان نماز مى‌خواند و روزه مى‌گرفت؛ ولى بعد از ماه رمضان، فقط نمازهاى صبح را مى‌خواند و گاهى هم نمازهاى ظهر و عصر و مغرب و عشا را به جا مى‌آورد تا اين که از دنيا رفت. آيا جايز است که من مبلغى را بپردازم تا بعضى از نمازهاى قضا شده او خوانده شود؟ و آيا اين کار، نفعى به حال او دارد؟
جواب :
بلى، جايز است و ان شاء اللّه به او نفع مى‌رساند.
سوال 315 :
آيا مى‌توان کسى را که نمازش را با تيمّم يا وضوى جبيره‌اى يا به طور نشسته و امثال آن برگزار مى‌کند، براى نماز استيجارى اجير کرد؟
جواب :
احتياطا شخصى را اجير بگيرند که نماز را با شرايط کامل و صحيح انجام دهد و اجير گرفتن کسانى که در مورد سوال ذکر شده، بنا بر احتياط صحيح نيست.
سوال 316 :
کسى که براى خواندن نماز قضاى ميّتى اجير شده و بعدا جراحاتى در او ايجاد شده که ديگر وضوى عادى نمى‌تواند بگيرد و وظيفه‌اش وضوى جبيره‌اى و يا تيمّم است، آيا شرعا حق دارد به همين صورت، نمازهاى ميّت را بخواند؟
جواب :
احتياط در ترک آن است و در صورتى که براى انجام دادن به صورت عادى تمکّن پيدا نکرد، احتياط در اين است که اجاره را با اقاله به هم بزنند.
سوال 317 :
جوانى که به سنّ بلوغ نرسيده، آيا مى‌تواند نماز و روزه استيجارى به جا آورد؟
جواب :
اگر مميّز باشد و بدانند که نماز را به نحو صحيح به جا مى‌آورد، مى‌توانند او را اجير کنند و نمازهايى که مى‌خواند، کفايت مى‌کند.
سوال 318 :
آيا نماز و روزه‌اى که بچه مميّز به طور صحيح و تبرّعى از طرف ميّت انجام مى‌دهد، تکليف را از ميّت بر مى‌دارد يا خير؟
(244)
جواب :
در مفروض سوال، تکليف از ميّت ساقط مى‌شود.
سوال 319 :
اگر زنى اجير شود تا نمازهاى قضا شده ميّت مرد را بخواند، نمازهاى صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند يا آهسته؟ و اگر مردى براى خواندن نماز ميّت زن اجير شود، چگونه بخواند؟
جواب :
اجير بايد به وظيفه خودش عمل نمايد.
سوال 320 :
کسى که نماز و روزه استيجارى گرفته تا انجام دهد، اما اسم ميّت را فراموش کرده و به هيچ عنوان هم نمى‌تواند نام او را به دست آورد، به چه نيّت نماز و روزه او را به جا آورد؟
جواب :
اگر به نيّت ميّتى که پول گرفته تا براى او نماز و روزه انجام دهد، نماز و روزه را به جا آورد، کافى است و دانستن و گفتن اسم، لازم نيست.
سوال 321 :
کسى که براى خواندن نماز، اجير شده است، آيا مى‌تواند به حداقلّ واجبات در نماز اکتفا کند و نماز را بسيار خلاصه و کوتاه بخواند يا نه؟
جواب :
اگر کيفيت عمل (از جهت انجام دادن به همراه مستحبّات)، معيّن نشده باشد، بايد آن را به طور متعارف به جا آورد.
سوال 322 :
کسى که براى خواندن مقدارى نماز و گرفتن مقدارى روزه در زمان معيّنى اجير شده است، اگر پس از گذشت زمان معيّن، تنها بخشى از کار را انجام داده باشد، نسبت به بقيه نمازها و روزه‌ها چه بايد بکند؟
جواب :
بدون گرفتن اجازه جديد از کسى که او را اجير کرده، جايز نيست بقيه اعمال را در خارج از آن وقتى که در اجاره، معيّن شده است، به جا آورد.
سوال 323 :
اگر کسى نماز و روزه استيجارى را قبول کرد، در صورتى که براى انجام دادن آنها وقتى معيّن نشده باشد، تا چه مدت براى انجام آنها فرصت دارد؟
جواب :
در مفروض سوال، نبايد تأخير انداختن نماز و روزه، مسامحه محسوب
(245)
شود و تا ممکن است آن را زودتر انجام دهد.
سوال 324 :
شخصى از دنيا رفته و نماز قضا برعهده او باقى مانده است، آيا شخص ديگرى که نماز قضاى او را تبرّعا مى‌خواند، مى‌تواند آن را به صورت جماعت (به عنوان امام يا مأموم) به جا آورد يا اين که در نماز جماعت، بايد نمازى را که بر خود انسان واجب شده است، بخواند؟
جواب :
در فرض ذکر شده، قضاى نماز آن شخص را، چه امام باشد و چه مأموم، مى‌تواند به جا بياورد.
سوال 325 :
با توجه به اين که بسيارى از نمازهاى استيجارى، از باب احتياط خوانده مى‌شود، آيا کسى که براى خواندن نمازهاى ميّت اجير شده، مى‌تواند اين نمازها را به جماعت و در حالى که مأموم است، بخواند؟
جواب :
اشکالى ندارد، مگر اين که شخص اجير کننده، شرط کرده باشد که اجير، نماز را به صورت فرادى بخواند.
سوال 326 :
فردى به من مراجعه کرد تا براى ميّت او يک سال نماز بخوانم و يک ماه روزه بگيرم. پس از قبول کردن، شرايط به من فرصت انجام اين عمل را نداد و به همين جهت من آن را به فرد ديگرى موکول کردم و اکنون شک دارم که آن را صحيح به جا آورده است يا خير. لطفا مرا در مورد وظيفه شرعى‌ام راهنمايى فرماييد.
جواب :
اگر اذن و اجازه، براى اجير کردن شخص ديگر داشته‌ايد و همه شرايطى که در اجير لازم است، رعايت نموده‌ايد، اشکال ندارد و اگر بدون اذن، اين کار را انجام داده‌ايد، بايد به صاحب پول رجوع کنيد. اگر اجازه داد، اشکال ندارد و اگر اجازه نداد، بايد خودتان نماز و روزه را انجام دهيد و يا اجاره را اقاله کنيد و پول وى را باز پس دهيد.
سوال 327 :
وکيل مورد اعتمادى شخصى را براى خواندن نماز ميّت اجير نموده؛ ولى
(246)
بعدا معلوم مى‌شود که نماز خوانده نشده است. در اين صورت کدام يک از وکيل يا اجير ضامن هستند؟
جواب :
اگر وکيل، مقصّر نباشد، ضامن نيست و اجير، ضامن است و خواندن نماز بر عهده اوست.
سوال 328 :
آيا نيابت از انسان زنده، چه مرد باشد و چه زن، در نوافل و قرائت قرآن و ديگر مستحبّات، صحيح است يا خير؟
جواب :
نيابت (تبرّعى و استيجارى) از زندگان، در بعضى از مستحبّات، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسى که در مکه نيست، قرائت قرآن، زيارت قبر معصومين عليهم‌السلام و توابع آن، مثل نماز زيارت، جايز است و ظاهرا نيابت تبرّعى در جميع مستحبّات از طرف افراد زنده، اگر به قصد رجا باشد، اشکالى ندارد؛ اما صحّت اجير شدن براى غير از مثل مستحبّات ذکر شده، محلّ تأمّل است.
سوال 329 :
آيا مکلّفى که قضاى نماز و روزه خودش و يا روزه کفّاره و يا قضاى نماز و روزه پدر و مادر برعهده اوست، مى‌تواند نماز و روزه استيجارى قبول کند يا نمى‌تواند؟
جواب :
در صورت وسعت وقت، مى‌تواند نماز و روزه استيجارى را قبول کند.