زکات غلاّت
سوال 4 :
کشاورزى که تاکنون زکات نداده است، چه بايد بکند تا از نظر شرعى بدهى نداشته باشد؟ وظيفه کشاورزى که جاهل به حکم مسأله بوده و زکات نداده و اکنون مسأله را ياد گرفته، چيست؟
جواب :
هر مقدار که يقين دارد که به عنوان زکات بر او واجب شده، بايد بپردازد و اگر نمى‌تواند همه را يک جا بدهد، مى‌تواند به تدريج بپردازد و در مقدار بيشتر از آن که شک در وجوب آن دارد، چيزى بر او واجب نيست.
سوال 5 :
آيا راه چاره‌اى براى زارعى که زکات خود را پرداخت نکرده و مقدار زيادى زکات بدهکار است و فعلاً هم توانايى پرداخت آن را ندارد، وجود دارد؟
جواب :
با مراجعه حضورى مشکل خود را حلّ نمايد.
سوال 6 :
کشاورزى هستم که ساليان درازى کشاورزى کرده‌ام و اکنون يقين ندارم که تمام زکات‌هايى که بر من واجب شده، پرداخته‌ام يا نه. لطفا مرا راهنمايى کنيد.
جواب :
مقدارى را که يقين داريد پرداخت نکرده‌ايد، ادا کنيد و پرداختن زايد بر آن مقدار يقينى (مقدار مشکوک)، واجب نيست.
سوال 7 :
محصولى از بذرى که زکات آن پرداخت شده، به دست آمده است و محصول ديگر از بذرى که زکاتش را نداده‌اند، حاصل شده است. آيا مقدار زکات اين دو محصول با يکديگر متفاوت است يا يکسان؟
(470)
جواب :
بذر از مخارج زراعت محسوب مى‌شود. اگر زکاتش داده شده است، بذر، زکات ندارد و محصول (مقدار باقى مانده پس از کسر کردن مقدار بذر) اگر به حدّ نصاب برسد، زکات دارد و اگر بذر، زکاتش داده نشده است، بايد زکات تمام محصول به دست آمده، چنانچه به حدّ نصاب برسد، داده شود.
سوال 8 :
تفاوت زکات به هنگامى که زمين زراعتى، اجاره‌اى باشد با زمانى که ملکى باشد، چه قدر است؟
جواب :
فقط فرقش اين است که در زمين اجاره‌اى، علاوه بر کسر مخارج، وجه اجاره زمين هم با مخارج ديگر کسر مى‌شود و بعد از کسر مخارج و وجه اجاره، اگر بقيه محصول به حدّ نصاب برسد، زکات واجب است.
سوال 9 :
زارعى علاوه بر کشت گندم در زمين‌هاى خودش، در زمين‌هاى همسرش هم گندم کشت مى‌کند و اختيار کامل زمين‌ها در دست اوست و زنش هيچ گونه دخالتى در اين کار ندارد. آيا اين کشاورز بايد زکات تمام محصول را بدهد يا زکات محصول زمين‌هاى خودش را؟
جواب :
اگر زراعت مذکور به طور مزارعه است، سهم هر يک از مالک زمين و زارع که به حدّ نصاب رسيد، زکات بر او واجب مى‌شود و اگر زمين به طور رايگان در اختيار زارع قرار گرفته است، در صورتى که مجموع زراعت به حدّ نصاب رسيد، زکات فقط بر زارع واجب است.
سوال 10 :
کارگرى در فصل درو به مزرعه‌اى مراجعه مى‌کند و در آن مشغول به درو مى‌شود و در پايان کار به عنوان دست مزد، مقدارى گندم به او مى‌دهند که از مقدار نصاب وجوب زکات بيشتر است. آيا زکات اين گندم را بايد پرداخت کند؟
جواب :
زکات بر دست مزد دروگر تعلّق نمى‌گيرد.
سوال 11 :
آيا زکات گندمى که با کشيدن آب به وسيله سطل از چاه، آبيارى شده،
(471)
با زکات گندمى که با کشيدن آب توسط موتور آب از چاه آبيارى شده، تفاوت دارد؟
جواب :
در هر دو فرض مذکور، در مقدار زکات فرقى نيست و مقدار آن، يک بيستم است.
سوال 12 :
آبيارى با آب چاه، آب قنات، آب چشمه يا آب رودخانه، در مقدار زکات مؤثر است يا خير؟
جواب :
اگر براى رساندن آب به زراعت يا به پاى درخت از وسيله‌اى (مثل دلو و موتور آب) استفاده مى‌شود، مقدار زکات محصول، يک بيستم است و اگر آب به خودى خود بر اثر جريان و يا بارش باران و يا مرطوب بودن زمين و مانند آن به زراعت يا درخت مى‌رسد، مقدار زکات محصول، يک دهم است.
سوال 13 :
کسى در سال گذشته مقدارى گندم به دست آورده؛ ولى به حدّ نصاب نرسيده و زکات آن واجب نشده است. امسال نيز محصول گندمش مانند سال گذشته است؛ ولى مجموع دو گندم به حدّ نصاب مى‌رسد. آيا بايد زکات پرداخت کند يا خير؟
جواب :
در فرض مذکور، پرداخت زکات واجب نيست.
سوال 14 :
اگر جو و گندم به صورت مخلوط کاشته و درو شود و روى هم به حدّ نصاب برسد، زکات دارد يا خير؟
جواب :
اگر هر يک از گندم و جو به حدّ نصاب نرسد، زکات واجب نيست، هر چند هر دو بر روى هم به حدّ نصاب برسند.
سوال 15 :
کشاورزى که در زمينى زراعت گندم و در زمين ديگر زراعت جو دارد، آيا براى به حدّ نصاب رسيدن و دادن زکات، هر يک را بايد جداگانه حساب کند يا اين که گندم و جو يک محصول است و روى هم حساب مى‌شود؟
(472)
جواب :
هر يک جداگانه حساب مى‌شود و هر کدام به تنهايى به حدّ نصاب برسد، زکاتش واجب است.
سوال 16 :
انگورى که کشمش آن مرغوب نيست و اگر تبديل به کشمش شود، ارزشى ندارد و کسى آن را نمى‌خرد، آيا زکاتش واجب است؟
جواب :
اگر با تبديل نمودن انگور به کشمش، مقدار کشمش به حدّ نصاب برسد، بايد زکات انگور، ولو به کشمش تبديل نشود، پرداخت شود.
سوال 17 :
اگر سازمان يا ارگانى اقدام به کشت گندم يا جو کند، آيا موقع برداشت محصول، بايد زکات آن پرداخت شود؟
جواب :
زکات تعلّق نمى‌گيرد.