عقل
سوال 10 :
آن مقدار عقب ماندگى ذهنى که قدرت درک و تميز را مختل کند، آيا مانند جنون، رافع تکاليف شرعى است؟
جواب :
اگر عرف و افراد خبره چنين شخصى را مجنون بدانند، حکم مجنون را دارد.
سوال 11 :
چه حدّى از بيمارى‌ها و اختلالات روحى و روانى، باعث ساقط شدن تکليف (نماز و روزه و...) از بيمار مى‌شود؟
جواب :
چنانچه پزشک متخصّصِ مورد اطمينان، بيمار مذکور را مجنون تشخيص دهد، تکاليف از او ساقط است.
سوال 12 :
دانش‌آموزان استثنايى (کم توان ذهنى)، با توجه به اين که سنّ عقلى آنان در مقايسه با افراد عادى همسنّ خود پايين‌تر است (به عنوان مثال سنّ آنها دوازده سال، ولى سنّ عقلى آنها هشت سال است)، آيا سنّ تکليف اين دانش‌آموزان، مانند افراد عادى، همان نُه سال قمرى در دختران و پانزده سال قمرى در پسران است يا خير؟
جواب :
سنّ تکليف، به حسب افراد فرق نمى‌کند؛ لکن براى اين که تکليف، متوجه کسى شود، بايد مجنون نباشد. بنا بر اين افرادى که درکشان خيلى پايين باشد، مادامى که توان فهم دستورات الهى و لزوم اطاعت و درک عواقب نافرمانى را ندارند و شبيه مجانين هستند، تکليف از آنان ساقط است.