استطاعت بدنى
مسأله 110 ـ بر کسى که قدرت بدنى براى انجام مناسک حج را ندارد يا حج گزاردن براى او زحمت و مشقت زياد دارد حج واجب نيست، اگرچه استطاعت مالى داشته باشد.
مسأله 111 ـ بر اين فرد واجب نيست نيابت براى حج بگيرد، و اگر گرفت حج مستحبى مى باشد.
مسأله 112 ـ بيماران يا سالمندانى که به تنهايى قدرت انجام مناسک حج را ندارند و نياز به همراه دارند در صورتى حج بر آنها واجب مى شود که علاوه بر هزينه حج خود هزينه مسافرت همراه را نيز داشته باشند. يا کسى از همراهان تبرعاً او را کمک کند.
مسأله 113 ـ شخصى که در مدينه در اثر تصادف يا بيمارى يقين دارد از انجام طواف و سعى مطلقاً ـ حتى با تخت ـ عاجز است شرايط استطاعت را ندارد و تکليف ساقط است. بلى اگر قبلا حج بر او مستقر بوده، يا در سالهاى بعد شرايط حاصل شد بايد حج بجا آورد.
مسأله 114 ـ کسى که از ديدن جمعيت وحشت مى کند
(56صفحه)
و اضطراب غيرقابل تحملى به او دست مى دهد، حکم فرض سابق را دارد.
مسأله 115 ـ اگر نذر کند که مثلا روز عرفه در کربلاى معلّى يا يکى از مشاهد مشرفه ديگر زيارت کند نذرش صحيح است. اما اگر مستطيع بوده يا در آن سال مستطيع شده بايد به حج برود و نبايد به نذر عمل کند، و در اين فرض کفاره ندارد.
مسأله 116 ـ اگر در فرض سابق به حج نرفت حج بر اومستقرمى شود، ولى بايد به نذر عمل کند و چنانچه به نذر هم عمل نکرد بايد کفاره بدهد.