احکام احياى موات
احياى مراتع استفاده شده
سوال 1086 :
آيا جايز است مراتع و چراگاه ها را که چندين سال مورد استفاده قرار گرفته است، احيا کرد؟
جواب :
اگر حريم روستايى باشد يا مالکى دارد که از آن اعراض نکرده است، احياى آن جايز نيست.
آب چاه
سوال 1087 :
بعد از چند سال زحمت، آبى از چاه براى زراعت بيرون آورده ام، آيا اين آب جزو انفال است يا متعلّق به خودم؟
جواب :
اگر قصد تملّک کرديد، متعلّق به خودتان است.
حريم خانه ها
سوال 1088 :
کسانى که در دامنه ى کوه يا تپّه خانه مى سازند، آيا حق دارند از احياى زمين ه اى بالاتر از خانه ى خودشان در دامنه ى کوه يا تپّه ـ به عنوان حريم ـ ممانعت کنند؟
جواب :
حريم خانه مقدارى از زمين است که نوعا در بهره مندى و استفاده از آن خانه مورد احتياج است.
ادّعاى وقفيّت اراضى موات
سوال 1089 :
آيا اراضى موات ـ که هيچ گونه فعّاليت کشاورزى و احيا و عمران بر روى آن صورت نگرفته و اکنون در اختيار هيأت واگذارى زمين است ـ ، مى تواند وقف باشد و فردى ادّعاى وقفيّت آن را بنمايد؟
جواب :
اراضى موات که سابقه ى ملکيت ندارند، قابل وقف نيستند و اختلاف موضوعى بايد در محاکم شرعيّه، حلّ و فصل شود.
ملکيّت حريم ملک
سوال 1090 :
حريم ملک از آن کيست؟
جواب :
قول مشهورتر بين فقها، آن است که حريم ملک به تبعيّت از خود ملک، متعلق به صاحب حريم ملک است.
ميزان از بين رفتن عمران
سوال 1091 :
آيا اگر مالکِ زمين؛ آن را تا سه سال زراعت و عمران نکرد، ديگران مى توانند تصرّف کنند؟
جواب :
حکم مالکيت باقى است، مگر يقين به رضايت مالک باشد.
فروش موات سنگ چين شده
سوال 1092 :
آيا زمين مواتى را که سنگ چين شده، مى توان فروخت؟
جواب :
فروش زمين موات صحيح نيست، هر چند سنگ چين شده باشد و تحجير (سنگ چين کردن) در صورتى حقّ مى آورد که به قصد احيا باشد و انتقال اين حق به ديگرى با صلح و مانند آن مانعى ندارد.
آبادى حريم بدون اذن
سوال 1093 :
اگر شخصى يا گروهى در حريم ملکى بدون اجازه ى صاحب حريم، سنگ چينى و ديوارکشى يا آبادى ايجاد کنند و از طرف ديگر صاحبان حريم در ابتدا با وجود اطّلاع و عدم رضايت، مانع نشوند؛ امّا بعدا مخالفت خود را اظهار کنند، آيا در اين صورت تحجيرکننده و آبادکننده مالک مى شود يا نه؟
جواب :
حريم، قابل تحجير يا احيا نيست و با ديوارکشى و سنگ چين کردن متعلَّق حقّ تحجيرکننده (سنگ چين کننده) نمى شود و احياى آن، موجب ملکيّت احياکننده نمى گردد.
چشمه سارها
سوال 1094 :
حق تقدّم استفاده از آب چشمه هايى که به صورت سنتى و بدون قرارداد مکتوب مورد استفاده قرار مى گيرند چيست؟
جواب :
چشمه ها هم فى الجمله مى توانند مالک شرعى يا مالکينى داشته باشند و شرط آن مکتوب بودن نيست.