فلسفه اختلاف اول ماه
سوال: چرا اول ماه با اختلاف افقها فرق مى‌کند؟
توضيح اين که: اول ماه با اختلاف افقها فرق مى‌کند و مثلا در کشورى امروز اول ماه است و در کشور ديگرى که در شرق آن واقع شده فرداست؟
پاسخ: استدلالات علمى و آزمايشهاى مختلف، کروى بودن زمين را بوضوح ثابت مى‌کند و اين مسأله امروز جزء مسلمات علمى شمرده مى‌شود؛ از طرفى کره ماه هم در حرکت خود به دور زمين «تقريبا» در هر ماه يک دور کامل را طى مى‌کند و بر اثر همين گردش ماه به دور زمين «هلال»، «بدر» «تربيع» و «محاق» صورت مى‌گيرد؛ زيرا هميشه نصف کره ماه که در مقابل خورشيد قرار دارد روشن است، منتها طرز قرار گرفتن ماه و خورشيد و زمين (بر اثر گردش ماهانه کره ماه) گاهى چنان است که ما تمام نيمکره روشن ماه را مى‌بينيم و در آن وقت «بدر کامل» است و گاهى طورى مى‌شود که نيمى از آن به طرف ماست و آن هنگام «تربيع» است و به همين ترتيب ساير حالاتى که براى ماه ديده مى‌شود به سبب اختلاف نحوه قرار گرفتن «ماه و زمين و خورشيد» است. به اين ترتيب در نقاط غربى به واسطه اين که زمين کروى است شرايط رؤيت زودتر صورت مى‌گيرد و هلال زودتر رؤيت مى‌شود و در نقاط شرقى شرايط رؤيت ديرتر حاصل مى‌گردد و به همين دليل ديرتر رؤيت مى‌شود.
اين موضوع را به وسيله ساده‌اى مى‌توان آزمايش کرد؛ يک کره معمولى جغرافيايى را از سقف آويزان مى‌نماييم و در مقابل آن يک چراغ قرار مى‌دهيم بطورى که چراغ محاذى يا بالاتر از آن باشد، سپس در آخر اطاق دور از چراغ مى‌ايستيم، خواهيم ديد که تمام نيمکره تاريک رو به سوى ماست، کم کم که جلو مى‌آييم به جايى مى‌رسيم که هلال باريکى از نيمکره روشن در برابر ما آشکار مى‌گردد و به اين ترتيب روشن مى‌شود که تغيير محل ما در مشاهده هلال مزبور مؤثر است و با توجه به انحناء و کرويت زمين تاثير افقها در مشاهده و عدم مشاهده هلال واضح‌تر مى‌گردد. [1]
پى‌نوشت‌ها
----------------
[1]. پاسخ به پرسشهاى مذهبى - نويسندگان: آيات عظام ناصر مکارم شيرازى و جعفر سبحانى