اذان و اقامه (آیت الله حسین وحید خراسانی)

اذان و اقامه

مسأله 925 :

براى مرد و زن مستحب است پيش از نمازهاى واجب يوميه اذان و اقامه بگويند ، و براى نمازهاى ديگر واجب يا مستحب مشروع نيست ، ولى پيش از نماز عيد فطر و قربان ، در صورتى که به جماعت خوانده شود مستحب است سه مرتبه ندا داده شود " الصلاة " و در غير اين دو مانند نماز آيات - در صورت جماعت - رجاء گفته شود .

مسأله 926 :

مستحب است بچه اى که به دنيا مى آيد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگويند ، و بهتر آن است که روز اول ولادت باشد .

مسأله 927 :

اذان هيجده جمله است : " الله اکبر " چهار مرتبه " اشهد ان لا إله الا الله ، اشهد ان محمدا رسول الله ، حي على الصلاة ، حي على الفلاح ، حي على خير العمل ، الله اکبر ، لا إله الا الله " هر يک دو مرتبه . و اقامه هفده جمله است : يعنى دو مرتبه " الله اکبر " از اول اذان ، و يک مرتبه " لا إله الا الله " از آخر آن کم مى شود ، و بعد از گفتن " حي على خير العمل " بايد دو مرتبه " قد قامت الصلاة " اضافه نمود .

مسأله 928 :

اشهد ان عليا ولي الله " جزء اذان و اقامه نيست ، ولى چون ولايت آن حضرت مکمل دين است ، شهادت به آن در هر حال و از جمله بعد از " اشهد ان محمدا رسول الله " از أفضل قربات است . ترجمهء اذان و اقامه " الله اکبر " يعنى الله بزرگتر از آن است که وصف شود " اشهد ان لا إله الا الله " يعنى شهادت مى دهم که نيست خدايى - معبودى - به غير از الله " اشهد ان محمدا رسول الله " يعنى شهادت مى دهم که حضرت محمد بن عبد الله ( صلى الله عليه وآله و سلم ) فرستاده ء خداست " حي على الصلاة " يعنى بشتاب براى نماز " حي على الفلاح " يعنى بشتاب براى رستگارى " حي على خير العمل " يعنى بشتاب براى بهترين کارها " قد قامت الصلاة " يعنى به تحقيق که نماز بر پا شد ( لا إله الا الله ) يعنى نيست معبودى مگر الله .

مسأله 929 :

بين جمله هاى اذان و اقامه بايد خيلى فاصله نشود ، و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد بايد دوباره آن را از سر بگيرد .

مسأله 930 :

اگر در اذان و اقامه صدا در گلو بيندازد ، چنانچه غنا شود - يعنى به طور آواز خوانى که در مجلس لهو معمول است اذان و اقامه را بگويد - حرام است ، و اگر غنا نشود مکروه است . مسأله 931 - در دو نماز اذان مشروع نيست :

( اول ) نماز عصر روز عرفه - که روز نهم ذى حجه است - در عرفات .

( دوم ) نماز عشاء شب عيد قربان براى کسى که در مشعر الحرام باشد ، و در اين دو نماز در صورتى اذان مشروع نيست که با نماز قبلى هيچ فاصله نشود ، يا بين آنها کمى فاصله شود که عرفا بگويند دو نماز را با هم خوانده است .

مسأله 932 :

اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند ، کسى که با آن جماعت نماز مى خواند ، نبايد براى نماز خود اذان و اقامه بگويد .

مسأله 933 :

اگر براى خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده ، تا وقتى که صفها به هم نخورده و جمعيت متفرق نشده با شرايطى که در مسألهء بعد مى آيد ، نمى تواند براى نماز خود اذان و اقامه بگويد .

مسأله 934 :

در جايى که عده اى مشغول نماز جماعتند ، يا نماز آنها تازه تمام شده و صفها به هم نخورده است ، اگر انسان بخواهد فرادى يا با جماعت ديگرى که بر پا مى شود نماز بخواند ، با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط مى شود . ( و اين سقوط به نحو عزيمت است يعنى نبايد اذان و اقامه بگويد . )

( اول ) آن که نماز جماعت در مسجد باشد ، پس اگر در مسجد نباشد اذان و اقامه ساقط نيست . ( دوم ) آن که براى آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند .

( سوم ) آن که نماز جماعت باطل نباشد .

( چهارم ) آن که نماز او و نماز جماعت در يک مکان باشد ، پس اگر مثلا نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد بر بام مسجد نماز بخواند ، اذان و اقامه ساقط نيست .

( پنجم ) آن که نماز او و نماز جماعت هر دو ادا باشند .

( ششم ) آن که وقت نماز او و نماز جماعت مشترک باشد ، مثلا هر دو نماز ظهر يا هر دو نماز عصر بخوانند ، يا نماز جماعت نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند ، يا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد .

مسأله 935 :

اگر در شرط سوم از شرطهايى که در مسألهء پيش ذکر شد شک کند ، يعنى شک کند که نماز جماعت صحيح بوده يا نه ، اذان و اقامه از او ساقط است ، ولى اگر در به هم خوردن صفها يا تحقق بقيهء شرايط شک کند ، چنانچه حالت سابقه معلوم باشد ، بايد بر طبق حالت سابقه عمل کند ، مثلا اگر در اثر تاريکى شب ، شک کند که آيا صفوف متفرق شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين که متفرق نشده و اذان و اقامه را نگويد ، و اگر شک کند که آيا براى آن جماعت اذان و اقامه گفته شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين که گفته نشده ، و اذان و اقامه را استحبابا بگويد ، و در صورتى که حالت سابقه معلوم نيست اذان و اقامه را رجاء بگويد .

مسأله 936 :

کسى که اذان ديگرى را مى شنود مستحب است هر قسمتى را که مى شنود بگويد ، و اما نسبت به اقامه ، از " حي على الصلاة " تا " قد قامت الصلاة " را رجاء بگويد ، و مستحب است بقيه را به قصد ذکر بگويد .

مسأله 937 :

کسى که اذان و اقامهء ديگرى را شنيده باشد - چه با او گفته باشد يا نه - در صورتى که بين آن اذان و اقامه و نمازى که مى خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد ، مى تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگويد .

مسأله 938 :

اگر مرد اذان زن را بشنود ، اذان از او ساقط نمى شود ، چه شنيدن با قصد لذت باشد و چه بدون قصد لذت .

مسأله 939 :

اذان و اقامهء نماز جماعت را بايد مرد بگويد ، ولى در نماز جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگويد کافيست .

مسأله 940 :

اقامه بايد بعد از اذان گفته شود ، و اگر قبل از اذان گفته شود صحيح نيست ، و نيز در اقامه معتبر است که در حال ايستادن و طهارت از حدث ( با وضو يا غسل يا تيمم ) باشد . مسأله 941 - اگر جمله هاى اذان و اقامه را بدون ترتيب بگويد ، مثلا " حي على الفلاح " را پيش از " حي على الصلاة " بگويد ، بايد از جايى که ترتيب به هم خورده دوباره بگويد .

مسأله 942 :

بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد ، و اگر بين آنها به قدرى فاصله دهد که اذانى را که گفته اذان اين اقامه حساب نشود ، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگويد ، و نيز اگر بين اذان و اقامه و بين نماز به قدرى فاصله دهد که اذان و اقامهء آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره براى آن نماز اذان و اقامه بگويد .

مسأله 943 :

اذان و اقامه بايد به عربى صحيح گفته شود ، پس اگر به عربى غلط بگويد ، يا به جاى حرفى حرف ديگر بگويد ، يا مثلا ترجمهء آنها را به فارسى بگويد ، صحيح نيست .

مسأله 944 :

اذان و اقامه بايد بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود ، و اگر عمدا يا از روى فراموشى پيش از وقت بگويد باطل است .

مسأله 945 :

اگر پيش از گفتن اقامه شک کند که اذان گفته يا نه ، بايد اذان را بگويد ، ولى اگر مشغول اقامه شود و شک کند که اذان گفته يا نه ، گفتن اذان لازم نيست .

مسأله 946 :

اگر در بين اذان يا اقامه پيش از آن که قسمتى را بگويد شک کند که قسمت پيش از آن را گفته يا نه ، بايد قسمتى را که در گفتن آن شک کرده بگويد ، ولى اگر در حال گفتن قسمتى از اذان يا اقامه شک کند که آنچه پيش از آن است گفته يا نه ، گفتن آن لازم نيست .

مسأله 947 :

مستحب است انسان در موقع اذان گفتن رو به قبله بايستد - و اين استحباب در تشهد اذان مؤکد است - و با وضو يا غسل باشد ، و دو انگشت را در دو گوش بگذارد ، و صدا را بلند نمايد و بکشد ، و بين جمله هاى اذان کمى فاصله دهد ، و بين آنها حرف نزند .

مسأله 948 :

مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد ، و آن را از اذان آهسته تر بگويد ، و جمله هاى آن را به هم نچسباند ، ولى به اندازه اى که بين جمله هاى اذان فاصله مى دهد ، بين جمله هاى اقامه فاصله ندهد .

مسأله 949 :

مستحب است بين اذان و اقامه فاصله بيندازد به نشستن ، يا دو رکعت نماز ، يا تکلم ، يا تسبيح ، ولى حرف زدن بين اذان و اقامهء نماز صبح مکروه است .

مسأله 950 :

مستحب است کسى را که براى گفتن اذان اعلامى معين مى کنند ، عادل و وقت شناس و صدايش بلند باشد ، و اذان را در جاى بلند بگويد .