چيزهايى که براى آنها بايد وضو گرفت
براى شش چيز وضو گرفتن واجب است:
اول: براى نمازهاى واجب غير از نماز ميت.
يادآورى
1- اگر پيش از وقت نماز به قصد اينکه با طهارت باشد وضو بگيرد و يا غسل کند صحيح است.
توضيح المسائل، مسأله320.
2- س: اگر قبل از وقت نماز براى آن وضو بگيرد،وضوى او صحيح است‌يا خير؟ و در صورتى که صحيح باشد، آيا بين اينکه وقت نماز نزديک باشد يا نه، فرقى هست‌يا خير؟
ج: وضويش صحيح است و وضو قبل از وقت و بعد از وقت مستحب است.
توضيح المسائل، مسأله321.
دوم: براى قضاى سجده و تشهد فراموش شده، اگر بين آنها و نماز حدثى از او سر زده باشد;مثلا بول کرده باشد.
توضيح
الف) حدث به چيزى گفته مى‌شود که اگر براى انسان پيش آيد براى نمازش بايستى وضو گرفته و يا غسل نمايد، که اگر حدث اصغر باشد براى نماز وضو مى‌گيرد و اگر حدث اکبر باشد بايستى براى نمازش غسل کند; حدث اصغر آن است که سبب مى‌شود انسان براى نمازش وضو بگيرد; مانند بول کردن و... و حدث اکبر آن است که موجب غسل مى‌گردد; مانند جنابت و...
ب) اگر انسان سجده و يا تشهدى را در نماز فراموش کند، دو صورت دارد: يا شک دارد که به جا آورده يا نه و يايقين دارد که انجام نداده است،اگر صورت شک باشد يا در محل است‌يا از محل گذشته، اگر شک کند و در محل باشد، بايستى به جا آورد و اما اگر شک کند و ازمحل آن گذشته باشد به شک خود اعتنايى نمى‌کند و اما اگر يقين داشته‌باشد که به جا نياورده، چه در محل باشد و چه از محل گذشته باشد، بايستى برگردد و انجام دهد; مگر اينکه وارد رکن بعدى شده باشد; مثل اينکه وارد رکوع رکعت‌بعد شده باشد، که اگر وارد رکوع شده و يا بعد از آن يقين پيدا کند، در اينجا حق برگشتن ندارد و بايد بعد از سلام نماز آن سجده يا تشهد را قضا نموده و بعد از آن هم دو سجده سهو بنمايد.
از مواردى که وضو گرفتن واجب است، جايى است که سجده و يا تشهدى را فراموش کرده و بعد از نماز هم از قضا کردن آن غفلت کرده و سپس وضوى او باطل شده و حدثى هم که وضوى او را باطل کرده حدث اصغر بوده که در اين صورت وقتى يادش آمد، بايستى وضو گرفته و رو به قبله نشسته و يک سجده يا تشهد را قضا نموده و بعد از آن دو سجده سهو هم به جا آورد.
سوم: براى طواف واجب خانه کعبه;
چهارم: اگر نذر کرده يا عهد کرده يا قسم خورده باشد که وضو بگيرد;
پنجم: اگر نذر کرده باشد که جايى از بدن خود را به خط قرآن برساند;
ششم: براى آب کشيدن قرآنى که نجس شده يا بيرون آوردن آن از مستراح و مانند آن در صورتى که مجبور باشد دست‌ياجاى ديگر بدن خود را به خط قرآن برساند، ولى اگر معطل شدن به مقدار وضو بى‌احترامى به قرآن باشد، بايد بدون اينکه وضو بگيرد، قرآن را از مستراح و مانند آن بيرون آورد، يا اگر نجس شده آن را آب بکشد و تا ممکن است از زدن دست‌به خط قرآن خوددارى کند و اما اگر ورق قرآن يا چيزى که احترام آن لازم است، مثل کاغذى که اسم خدا يا پيغمبر يا امام بر آن نوشته شده و يا ربت‌حضرت سيدالشهدا -عليه السلام در مستراح افتاده و بيرون آوردن آن - حتى با خرج کردن مبلغى امکان نداشته باشد، بايد به آن مستراح نروند تا يقين کنند که آنها به کلى از بين رفته‌اند.
يادآورى
1) رساندن جايى از بدن، بدون طهارت (وضو، غسل يا تيمم) به خط قرآن يا اسم خداوند متعال، به هر زبانى نوشته شده باشد، حرام است و همچنين مس نام مبارک پيامبر و امام و حضرت زهرا -عليهم‌السلام اگر هتک و بى‌احترامى باشد، حرام است.
توضيح المسائل، مسأله317، 319.
2) در مورد آنچه که در يادآورى اول گفتيم فرقى نيست که آنچه مس مى‌شود [از اسامى مقدس] در قرآن باشد يا در جاى ديگر مانند بدن، روزنامه، الله [به صورت] طلا، و يا آرم جمهورى اسلامى و....
عروة‌الوثقى، فى غايات الوضوء، مسأله8.
3) در کلماتى که بين قرآن و چيزهاى ديگر مشترکند، ملاک قصد نويسنده است.
عروة‌الوثقى، فى غايات الوضوء، مسأله 9.
4) اگر روى چيزى که مس آن بدون طهارت حرام است، شيشه يا پلاستيک بکشند، مس آن اشکال ندارد.
عروة‌الوثقى، فى غايات الوضوء، مسأله 12.
5) مس غير از خطوط قرآن، مانند حاشيه و جلد آن براى کسى که طهارت (وضو، غسل يا تيمم) ندارد، حرام نيست، اگر چه کراهت دارد و نه تنها مس حاشيه کراهت دارد، بلکه همراه داشتن آن هم بدون طهارت مکروه است و همچنين مس ترجمه قرآن به هر زبانى باشد، اشکالى ندارد به شرطى که اسمى از اسامى خداوند در آن نباشد; چون مس اسم خداوند متعال به هر زبانى که باشد، بدون طهارت حرام است.
عروة‌الوثقى، فى غايات الوضوء، مسأله16، 17.
6) جلوگيرى بچه و ديوانه از مس خط قرآن واجب نيست، ولى اگر مس نمودن آنان بى‌احترامى به قرآن باشد، بايد از کار آنان جلوگيرى کنند.
توضيح المسائل، مسأله 318.
7) به مسائل 301، 303، 304، 305 توضيح‌المسائل مراجعه شود.
8) اگر يقين دارد که شروع به وضو گرفتن کرده است، ولى نمى‌داند که آيا آن را تمام کرده است‌يا نه، بايستى دوباره وضو بگيرد.
عروة‌الوثقى، فى شرائط الوضوء مسأله 49.