طوافهاى مستحبّى
يکى از مستحبّات بسيار مؤکّد براى کسانى که در مکّه هستند طواف خانه خداست، که مانند طواف واجب هفت دور است، و بعد از آن دو رکعت نماز طواف خوانده مى شود; ولى سعى صفا و مروه ندارد.
و اين از افضل عبادات در مسجد الحرام است و در حديث معتبر از امام صادق(عليه السلام) آمده است که: «در اطراف کعبه صد و بيست رحمت الهى وجود دارد که نيمى از آن مخصوص طواف کنندگان و چهل قسمت ديگر از آن مربوط به نمازگزاران و بيست قسمت ديگر، از آنِ نگاه کنندگان به کعبه است»(1)
و انسان مى تواند به نيّت خود يا به نيّت دوستانى که در مکّه نيستند، اعم از اموات و غير اموات، اين طواف را به جا آورد و بر عمره هاى متعدّد که به قصد رجا به جا مى آورند ترجيح دارد.
1- وسائل الشّيعه، جلد 9، صفحه 398.
[113]
طواف مستحب مانند طواف واجب است; ولى در موارد زير تفاوت دارد.
1- در طواف مستحب طهارت شرط نيست; هرچند افضل آن است که با وضو باشد; ولى براى نماز طواف بايد وضو بگيرد.
2- نماز طواف مستحب را در هر جايى از مسجد الحرام مى توان انجام داد.
3- موالات در طواف مستحب لازم نيست.
4- قطع طواف نافله بدون عذر و ضرورت جايز است; اگرچه نخواهد بقيّه اشواط را به جا آورد. و امّا در طواف واجب بنا بر احتياط واجب در غير موارد ضرورت قطع نشود.
5- شک در نقصان دورهاى طواف مستحب اشکالى ندارد و بنا را بر کمتر مى گذارد.
6- در طواف واجب، قِران جايز نيست (يعنى جايز نيست طواف واجب را با طواف ديگر دنبال هم آورد، بدون آن که بين دو طواف، نماز طواف فاصله شود) ولى در طواف مستحب مکروه است.
[114]
7- قطع طواف مستحب در غير موارد ضرورت نيز جايز است و بعداً از هر کجا قطع کرده باشد بقيّه را به جا مى آورد و احتياج به گذشتن از دور چهارم نيست.
بهتر است در مواقعى که گروه زيادى مشغول انجام طواف واجب هستند و ازدحام شديد است، از طواف مستحب خوددارى شود تا مطاف در اختيار کسانى که طواف واجب مى کنند قرار گيرد.
طواف مستحب وقت معيّنى ندارد و در هر موقع از شب يا روز مى توان انجام داد، همچنين تعداد معيّنى ندارد ولى هر طواف بايد هفت دور باشد.
طواف مستحب لباس احرام نمى خواهد و سکوت يا سخن گفتن و يا ذکر گفتن در آن جايز است، مانند طواف واجب; هرچند بهتر است که مشغول ذکر خدا باشد و يا دعا بخواند.
بلند خواندن دعاها در طواف مستحب و واجب بطورى که مزاحمت براى ديگران فراهم شود کار خوبى نيست.
[115]