سجود
سوال 173 :
در هنگام سجده، آيا گذاشتن کف دست بر روى زمين، بدون گذاشتن انگشتان، کفايت مى‌کند يا انگشتان هم بايد بر زمين گذاشته شود؟
جواب :
بنا بر احتياط واجب بايد تمام کف دست به همراه انگشتان بر روى زمين قرار گيرد و صدق عرفى، کفايت مى‌کند.
سوال 174 :
آيا مى‌توان در سجده، انگشتان دست را حرکت داد؟
جواب :
اگر کف دست و انگشتان، بر روى زمين باشد، ظاهرا حرکت دادن آنها اشکالى ندارد.
سوال 175 :
آيا نشستن بعد از سجده اول و همچنين نشستن بعد از سجده دوم که اصطلاحا به آن «جلسه استراحت» گفته مى‌شود، واجب است؟ ترک کردن آن دو که ديده مى‌شود بعضى از افراد، آنها را در نماز مستحبّى ترک مى‌کنند، چه حکمى دارد؟
جواب :
نشستن بعد از سجده اول و قبل از سجده دوم (به حالت اطمينان و استقرار)، لازم است و اگر عمدا ترک شود، نماز باطل است؛ ولى نشستن بعد از سجده دوم (جلسه استراحت)، واجب نيست، اگر چه بهتر است ترک نشود.
(206)
سوال 176 :
مى‌دانيم که در سجده، بايد هفت موضع از بدن روى زمين قرار بگيرد. آيا زياد و کم شدن سجده، به تعداد قرار گرفتن پيشانى بر زمين بستگى دارد يا وابسته به تعداد قرار گرفتن همه هفت موضع بدن با هم، بر روى زمين است؟
جواب :
ملاک در زيادى و يا کمى سجده، گذاردن و يا نگذاردن پيشانى بر زمين است و اعضاى ديگر در اين مسأله دخالتى ندارند.
سوال 177 :
معمولاً کسانى که نمى‌توانند سجده کنند، مهر نماز را با دست بلند مى‌کنند و پيشانى را بر آن مى‌گذارند و در اين حال نوک انگشتان بزرگ پا را هم بر زمين نمى‌گذارند، در حالى که مى‌توانند با درست کردن سکويى و قرار دادن مهر بر آن، پيشانى را بر مهر و کف هر دو دست را بر زمين بگذارند. در اين حالت، آيا درست کردن سکو براى اين که بتوان کف هر دو دست را بر زمين گذاشت و همچنين گذاشتن نوک انگشتان بزرگ پا لازم است يا همان صورتى که به طور معمول انجام مى‌شود، کافى است؟
جواب :
در فرض سوال، بايد نمازگزار تا جايى که مى‌تواند براى سجده خم شود و مهر را بر روى سکو يا چيز ديگرى قرار دهد تا بتواند پيشانى را بر آن بگذارد و بقيه مواضع سجده را نيز هر کدام را که مى‌تواند بايد بر روى زمين قرار دهد.
سوال 178 :
کسى که وظيفه‌اش اين است که سجده را با اشاره به جا آورد، در صورتى که بتواند بعضى از مواضع سجده را بر زمين بگذارد، آيا اين کار واجب است؟
جواب :
لازم نيست.
سوال 179 :
کسى بيمارى و درد شديدى در گردن دارد و نمى‌تواند در حالت سجده سر بر مهر بگذارد. اگر به علت درد شديد، نتواند روى چيزى مثل چهار پايه کوچک نيز مهر بگذارد و سجده کند، آيا مى‌تواند مهر را بردارد و بر پيشانى قرار دهد؟
جواب :
اگر اصلاً نمى‌تواند براى سجده خم شود، بايد با سرش براى سجده
(207)
اشاره کند و اگر آن هم امکان ندارد، با چشمانش اشاره کند و بنا بر احتياط بايد مهر را نيز بردارد و به نزديکى پيشانى خود آورد و سر را بر آن بگذارد.
سوال 180 :
گاهى در پيشانى انسان جوش‌هايى پيدا مى‌شود که هنگام سجده کردن درد مى‌گيرد. آيا مى‌توان در سجده، پيشانى را به صورت کج روى مهر گذاشت؟
جواب :
لازم نيست جاى جوش را بر مهر بگذارد، اگر ممکن است، جاى ديگر پيشانى را بر روى مهر بگذارد.
سوال 181 :
خانمى مدتى در نماز، چادرش بين پيشانى او و مهر نماز حائل شده است. با توجه به اين که حکم مسأله را نمى‌دانسته، نمازهايى که اين طور خوانده، چه صورتى دارد؟
جواب :
همه نمازهايى را که مى‌داند در هر دو سجده از يک رکعت آن نمازها، چادر حائل شده ـ به طورى که به مقدار لازم، پيشانى به مهر نرسيده ـ بايد اعاده کند؛ ولى در مورد نمازهايى که يقين دارد يک يا چند سجده از آن نمازها را به اين نحو به جا آورده است، اما يقين ندارد که دو سجده از يک رکعت را به اين ترتيب به جا آورده است، براى آن تعداد از سجده‌ها که به فوت شدن آنها به خاطر حائل شدن چادر يقين دارد، بايد قضاى سجده به جا آورد و بعد از قضاى هر سجده، بنا بر احتياط دو سجده سهو نيز بنمايد.