مسائل نماز وروزه
مسأله 2926 :
اگر شخص روزه داري در ماه رمضان بعد از غروب و بعد از افطار کردن در محل خود با هواپيما بطرف مغرب و به محلي که در آنجا آفتاب هنوز غروب نکرده، مسافرت مي‌کند، پس از وصول به آن محل آيا لازم وواجب است که تا غروب آفتاب امساک کند؟
ظاهر اين است که واجب نباشد چون اين شخص طبق آيه مبارکه «وَأتِمّوا الصِّيامَ إلي اللَّيْلِ» روزه‌اي را که گرفته تا غروب رسانده است مقتضي ندارد که در آن محل امساک کند.
مسأله 2927 :
اگر شخص مکلّف نماز صبح را در محل خود بجا آورد وسپس بطرف مغرب و به محلي که هنوز صبح طلوع نکرده است، مسافرت کند و يا نماز ظهر وعصر را خوانده و بعداً بطرفي که هنوز در آنجا ظهر نشده مسافرت مي‌کند و يا نماز مغرب را خوانده و بعداً به محلّي که هنوز آفتاب در آنجا غروب نکرده مسافرت مي‌کند، آيا لازم وواجب است که در تمام اين موارد نمازهاي خود را اعاده کند؟
احتياط واجب آن است که نمازهاي خوانده شده را دوباره بخواند.
مسأله 2928 :
اگر شخصي وقت نماز در شهر ومحل خودش گذشته باشد با اين که آفتاب طلوع کرده و او نماز صبح را نخوانده و يا آفتاب غروب کرده و او نماز ظهر وعصر را نخوانده وسپس با هواپيما به محلّي مسافرت مي‌کند که در آنجا آفتاب طلوع نکرده و يا غروب نکرده، آيا لازم است بر او‌نمازهايي که از او فوت شده، بطور اداء يا قضاء يا به قصد ما في الذمّه بجا‌آورد؟
احتياط آن است که نمازها را به قصد مافي الذمّه اعمّ از قضاء و يا اداء بجا‌آورد.
مسأله 2929 :
اگر کسي با هواپيما مسافرت کرد وخواست نماز خود را در هوا بخواند، چنانچه بتواند نماز را رو به قبله و با ديگر شرائط بجا آورد، نماز او صحيح است . و اگر نتواند در هوا نماز را رو به قبله بجا آورد، اگر وقت نماز به اندازه‌اي وسعت دارد که پس از پياده شدن مي‌تواند نماز را رو به قبله بجا آورد، در اين صورت نماز خواندن در هواپيما صحيح نيست و اگر وقت نماز تنگ شده باشد وتا موقع پياده شدن وقت آن تمام مي‌شود واجب است نماز را در هواپيما به آن طرفي که علم دارد قبله در آن طرف باشد بجا آورد و اگر علم نداشته باشد به هر طرفي که گمان دارد قبله باشد نماز را بخواند و اگر گمان هم نداشته باشد، مي‌تواند به هر طرفي که بخواهد نماز را بخواند اگرچه احتياط مستحبّ آن است که در چنين حال به چهار طرف نماز بخواند و اگر اصلاً متمکّن از خواندن نماز در هوا بسوي قبله نمي‌باشد، اين شرط از او ساقط است.
مسأله 2930 :
اگر کسي هواپيمايي سوار شود که سرعت حرکت آن يک برابر سرعت حرکت زمين بوده باشد مانند سفينه‌هاي فضايي و از طرف شرق به سوي غرب حرکت کند ومدّتي به دور زمين بگردد، احتياط واجب آن است که در هر بيست وچهار ساعت نمازهاي پنجگانه خود را بجا آورد .
واما گرفتن روزه ظاهر اين است که واجب نباشد چون اگر مسافرت در شب شروع شده باشد، واضح است که شب روزه ندارد .
و اگر در روز شروع شده است، دليلي بر وجوب گرفتن روزه در چنين فرضي نداريم.
و اگر سرعت حرکت هواپيما دو برابر سرعت حرکت زمين بوده باشد، يعني در هر دوازده ساعت يکبار دور زمين مي‌گردد، در فرض اين که از شرق بغرب حرکت مي‌کند، آيا واجب است در اين صورت نماز صبح را موقع فجر وظهر وعصر را موقع زوال ومغرب وعشاء را موقع غروب بجا آورد و يا در هر بيست وچهار ساعت نمازها را بخواند؟ دو صورت دارد ولي احتياط واجب است بلکه ظاهر آن است که نمازها را بايد در موقع خود يعني وقت فجر وزوال وغروب بجا آورد، و اگر سرعت حرکت هواپيما خيلي زياد بوده باشد بحدي که در هر سه ساعت يا کمتر از آن يکبار دور زمين مي‌گردد، در اين صورت مشکل است که گفته شود واجب است نمازها را در موقع فجر وزوال وغروب بجا آورد بلکه احتياط واجب آن است که در هر بيست وچهار ساعت نمازها را بجا آورد و از اينجا حکم حرکت هواپيما از غرب بسوي شرق نيز معلوم مي‌گردد و در صورتي که حرکت او يک برابر و يا کمتر از يک برابر حرکت زمين بوده در اين صورت واجب است نمازها را در موقع خود فجر وزوال ومغرب بجا آورد و اگر سرعت هواپيما خيلي بيشتر از حرکت زمين بوده باشد بحدي که در هر سه ساعت يا کمتر از آن يکبار دور زمين مي‌گردد وحکم آن نيز از گذشته معلوم گرديد که بايد نمازها را در هر بيست وچهار ساعت بجا آورد.
مسأله 2931 :
کسي که وظيفه او روزه گرفتن در مسافرت است مانند مکاري وکساني که سفر شغل آنان مي‌باشد اگر پس از طلوع صبح ونيّت روزه با هواپيما به محلّ ديگري مسافرت بکند که در آنجا صبح نشده باشد آيا خوردن وآشاميدن وبجا آوردن ساير مفطرات بر او جائز است يا نه؟
ظاهر آن است که جائز باشد بلکه شبهه‌اي در جائز بودن آن نيست چون او‌در محلّي وارد شده است که آنجا شب است وشب روزه گرفتن جائز نيست.
مسأله 2932 :
اگر کسي در ماه رمضان بعد از ظهر مسافرت کرد و به شهر ديگري رسيد که در آنجا ظهر نشده است آيا واجب است که امساک کند وروزه را به آخر برساند؟ ظاهر آن است که واجب است امساک کند واطلاق دليلي که دلالت کرده است وظيفه کسي که بعد از ظهر در ماه رمضان از محل خود مسافرت مي‌کند امساک وخودداري از انجام مفطرات تا شب مي‌باشد، شامل اين مورد نيز مي‌شود.
مسأله 2933 :
اگر فرض شود که شخص مکلّف در محلّي است که روز آن شش ماه وشب آن شش ماه است و مي‌تواند هجرت کند ومنتقل شود به شهري که نماز وروزه را بوقتش بجا آورد واجب است که هجرت کند و اگر نمي‌تواند مهاجرت کند احتياط واجب آن است که در هر بيست وچهار ساعت نماز پنجگانه را بجا آورد.