احکام عاریه (آیت الله سید محمد صادق روحانی)

احکام عاريه

مسأله 2340 :

عاريه آن است که انسان مال خود را به ديگرى بدهد که از آن استفاده کند ودر عوض ، چيزى هم از او نگيرد .

مسأله 2341 :

لازم نيست در عاريه صيغه بخوانند ، واگر مثلا لباس را به قصد عاريه به کسى بدهد واو به همين قصد بگيرد عاريه صحيح است .

مسأله 2342 :

عاريه دادن چيز غصبى وچيزى که مال انسان است ولى منفعت آن را به ديگرى واگذار کرده مثلا آن را اجاره داده ، در صورتى صحيح است که مالک چيز غصبى يا کسى که آن چيز را اجاره کرده ، بگويد به عاريه دادن راضى هستم .

مسأله 2343 :

چيزى را که منفعتش مال انسان است مثلا آن را اجاره کرده ، مى تواند عاريه بدهد . ولى اگر در اجاره شرط کرده باشند که خودش از آن استفاده کند نمى تواند آن را به ديگرى عاريه دهد .

مسأله 2344 :

اگر ديوانه وبچه مال خود را عاريه بدهند صحيح نيست ، اما اگر ولى بچه مصلحت بداند که مال او را عاريه دهد وبچه آن مال را به دستور ولى به عاريه کننده برساند اشکال ندارد .

مسأله 2345 :

اگر در نگهدارى چيزى که عاريه کرده کوتاهى نکند ودر استفاده از آن هم زياده روى ننمايد واتفاقا آن چيز تلف شود ضامن نيست . ولى چنانچه شرط کنند که اگر تلف شود عاريه کننده ضامن باشد ، يا چيزى را که عاريه کرده طلا ونقره باشد ، بايد عوض آن را بدهد .

مسأله 2346 :

اگر طلا ونقره را عاريه نمايد وشرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد ، چنانچه تلف شود ضامن نيست .

مسأله 2347 :

اگر عاريه دهنده بميرد ، عاريه گيرنده بايد چيزى را که عاريه / صفحة 405 / کرده به ورثه او بدهد .

مسأله 2348 :

اگر عاريه دهنده طورى شود که شرعا نتواند در مال خود تصرف کند مثلا ديوانه شود ، عاريه کننده بايد مالى را که عاريه کرده به ولى او بدهد .

مسأله 2349 :

کسى که چيزى را عاريه داده هر وقت بخواهد مى تواند آن را پس بگيرد وکسى هم که عاريه کرده هر وقت بخواهد مى تواند آن را پس دهد .

مسأله 2350 :

عاريه دادن چيزى چيزى که استفاده حلال ندارد مثل ظرف طلا ونقره باطل است .

مسأله 2351 :

عاريه دادن گوسفند براى استفاده از شير وپشم آن وعاريه دادن حيوان نر بارى کشيدن بر ماده صحيح است .

مسأله 2352 :

اگر چيزى را که عاريه کرده به مالک ، يا وکيل ، يا ولى او بدهد وبعد آن چيز تلف شود ، عاريه کنند ضامن نيست . ولى اگر بدون اجازه صاحب ما ليا وکيل ، يا ولى او آن را به جاى ببرد که صاحبش معمولا به آنجا مى برده ، مثلا اسب را در اصطبلى که صاحبش براى آن درست کرده ببندد وبعد تلف شود ، يا

کسى آن را تلف کند ضامن است .

مسأله 2353 :

اگر چيز نجس را براى کارى که شرط آن پاکى است عاريه دهد مثال لباس را عاريه دهد که با آن نماز بخواند ، بنا بر احتياط واجب بايد نجس بودن آن را به کسى که عاريه مى کند بگويد .

مسأله 2354 :

چيزى راکه عاريه کرده بدون اجازه صاحب آن نمى تواند به ديگرى اجاره ، يا عاريه دهد .

مسأله 2355 :

اگر چيزى را که عاريه کرده با اجازه صاحب آن به ديگرى عاريه دهد ، چنانچه کسى که اول آن چيز را عاريه کرده بميرد يا ديوانه شود ، عاريه دومى باطل نمى شود .

مسأله 2356 :

اگر بداند مالى را که عاريه کرده غصبى است ، بايد آن را به صاحبش برساند ونمى تواند به عاريه دهنده بدهد . / صفحة 406 /

مسأله 2357 :

اگر مالى را که مى داند غصبى است عاريه کند واز آن استفاده اى ببرد ودر دست او از بين برود ، مالک مى تواند عوض مال وعوض استفاده اى را که عاريه کنند ه برده ، از او يا از کسى که مال را غصب کرده مطالبه کند واگر از عاريه دهنده بگيرد او نمى تواند چيزى را کهبه مالک مى دهد از عاريه گيرنده مطالبه نمايد .

مسأله 2358 :

اگر نداند مالى را که عاريه کرده غصبى است ودر دست او از بين برود ، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگيرد ، او هم مى تواند آنچه را به صاحب مال داده از عاريه دهنده مطالبه نمايد ، ولى اگر چيزى را که عاريه کرده طلا ونقره باشد ، يا عاريه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چيز از بين برود عوضش را بدهد ، نمى تواند چيزى را که به صاحب مال مى دهد ، از عاريه دهنده مطالبه نمايد