رکوع
مسأله 1031 :
در هر رکعت بعد از قرائت بايد به اندازه‌اي خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد واين عمل را رکوع مي‌گويند بلکه اگر اطراف انگشتها به زانو برسد کافي است.
مسأله 1032 :
اگر به اندازه رکوع خم شود، ولي دستها را بزانو نگذارد اشکال ندارد.
مسأله 1033 :
هرگاه رکوع را به طور غير معمول بجا آورد، مثلاً به چپ يا راست خم شود، اگرچه دستهاي او به زانو برسد، صحيح نيست.
مسأله 1034 :
خم شدن بايد به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار ديگر مثلاً براي کشتن جانور خم شود، نمي‌تواند آن را رکوع حساب کند، بلکه بايد بايستد و دوباره براي رکوع خم شود و به واسطه اين عمل، رکن زياد نشده ونماز باطل نمي‌شود.
مسأله 1035 :
کسي که دست يا زانوي او با دست وزانوي ديگران فرق دارد، مثلاً دستش خيلي بلند است که اگر کمي خم شود به زانو مي‌رسد، يا زانوي او پايين‌تر از زانوي ديگران است که بايد خيلي خم شود تا دستش به زانو برسد، بايد به اندازه معمول خم شود.
مسأله 1036 :
کسي که نشسته رکوع مي‌کند، بايد خم شود به اندازه‌اي که در حال رکوع قيامي خم مي‌شود و بهتر آن است که خم شدن به اندازه‌اي باشد که کمرش راست شود.
مسأله 1037 :
در رکوع بايد، سه مرتبه «سُبْحانَ اللّهِ» يا يک مرتبه «سُبْحانَ رَبِّيَ العَظيمِ وَبِحَمْدِهِ» بگويد و احتياطاً هر ذکري کفايت نمي‌کند بلکه درتنگي وقت و در حال ناچاري گفتن يک سبحان اللّه محل اشکال است پس احتياطاً تسبيح کبير را يکبار بگويد.
مسأله 1038 :
ذکر رکوع بايد دنبال هم و به عربي صحيح گفته شود ومستحبّ است آن را سه يا پنج يا هفت مرتبه بلکه بيشتر بگويند.
مسأله 1039 :
در رکوع بايد به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد و در ذکر مستحبّ هم اگر آن را به قصد ذکري که براي رکوع دستور داده‌اند، بگويد بنابر احتياط واجب، آرام بودن بدن لازم است.
مسأله 1040 :
اگر موقعي که ذکر واجب رکوع را مي‌گويد بي‌اختيار به قدري حرکت کند که ازحال آرام بودن بدن خارج شود، بايد ساکت شود و بعد از آرام گرفتن بدن، دوباره ذکر را بگويد ولي اگر کمي حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود يا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.
مسأله 1041 :
اگر پيش از آن که به مقدار رکوع خم شود وبدن آرام گيرد عمداً ذکر رکوع را بگويد، نمازش باطل است.
مسأله 1042 :
اگر پيش از تمام شدن ذکر واجب، عمداً سر از رکوع بردارد نمازش باطل است و اگر سهواً سر بر دارد، چنانچه پيش از آن که از حال رکوع خارج شود يادش بيايد که ذکر رکوع را تمام نکرده، بايد در حال آرامي بدن دوباره ذکر را بگويد، و اگر بعد از آن که از حال رکوع خارج شد يادش بيايد، نماز او صحيح است.
مسأله 1043 :
اگر نتواند به مقدار ذکر در رکوع بماند، احتياط واجب آن است که بقيّه آن را درحال برخاستن بگويد به قصد قربة مطلقة ورجاءً.
مسأله 1044 :
اگر به واسطه مرض ومانند آن، در رکوع آرام نگيرد نماز صحيح است ولي بايد پيش از آن که از حال رکوع خارج شود، ذکر واجب يعني «سُبْحانَ رَبِّيَ العَظيمِ وَبِحَمْدِهِ» يا سه مرتبه «سُبْحانَ اللّه» بگويد.
مسأله 1045 :
هرگاه نتواند به اندازه رکوع خم شود، بايد به چيزي تکيه دهد ورکوع کند و اگر موقعي هم که تکيه داده، نتواند بطور معمول رکوع کند، بايد به هر اندازه مي‌تواند خم شود و اگر هيچ نتواند خم شود، بايد موقع رکوع بنشيند ونشسته رکوع کند و احتياط واجب آن است که نماز ديگري هم بخواند وبراي رکوع در حال ايستادن آن با سر اشاره نمايد.
مسأله 1046 :
کسي که مي‌تواند ايستاده نماز بخواند، اگر درحال ايستاده يا نشسته نتواند رکوع کند، بايد ايستاده نماز بخواند وبراي رکوع با سر اشاره کند و اگرنتواند اشاره کند، به نيّت رکوع چشم‌ها را هم بگذارد وذکر آنها را بگويد و به نيّت برخاستن از رکوع، چشم‌ها را باز کند و اگر از اين هم عاجز است، بايد در قلب نيّت رکوع کند و ذکر آن را بگويد.
مسأله 1047 :
کسي که نمي‌تواند ايستاده يا نشسته رکوع کند وبراي رکوع فقط مي‌تواند در حالي که نشسته است کمي خم شود، يا در حالي که ايستاده است با سر اشاره کند، بايد نشسته نماز بخواند وبراي رکوع ولو کمي مي‌تواند خم شود و احتياط مستحبّ آن است که نماز را تکرار کند و ايستاده و با اشاره سر بخواند.
مسأله 1048 :
اگر بعد از رسيدن بحدّ رکوع وآرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به اندازه رکوع خم شود نمازش باطل است ولي اگر بعد از آن که به اندازه رکوع خم شد وبدنش آرام گرفت، به قدري خم شود که از اندازه رکوع بگذرد ودوباره به رکوع برگردد چون رکوع زياد نشده، نمازش باطل نيست.
مسأله 1049 :
بعد از تمام شدن ذکر رکوع بايد راست بايستد و بعد از آن که بدن آرام گرفت به سجده رود و اگر عمداً پيش از ايستادن يا پيش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است.
مسأله 1050 :
اگر رکوع را فراموش کند و پيش از آن که به سجده برسد، يادش بيايد، بايستد و بعد رکوع رود و چنانچه به حالت خميدگي به رکوع برگردد، نمازش باطل است.
مسأله 1051 :
اگر بعد از آن که پيشاني به زمين رسيد، يادش بيايد که رکوع نکرده، بايد بايستد ورکوع کند ونماز را تمام کند ودو سجده سهو بجا آورد به جهت زياد کردن سجده و احتياط واجب آن است که نماز را اعاده کند.
مسأله 1052 :
احتياط واجب آن است که پيش از رفتن به رکوع در حالي که راست ايستاده، تکبير بگويد ومستحبّ است در رکوع زانوها را به عقب دهد وپشت را صاف نگهدارد وگردن را بکشد ومساوي پشت نگهدارد وبين دو قدم را نگاه کند و پيش از ذکر يا بعد از آن صلوات بفرستد ولي آن را به نيّت ذکر رکوع نگويد و بعد از آن که از رکوع برخاست وراست ايستاد، در حال آرامي بدن بگويد: «سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ».
مسأله 1053 :
مستحبّ است در رکوع، زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند وزانوها را به عقب ندهند.