راه ثابت شدن اول ماه
مسأله 1738 :
اول ماه به چند چيز ثابت مى شود :
( اول ) آن که خود انسان ماه را ببيند .
( دوم ) عده اى که از گفتهء آنان يقين يا اطمينان پيدا مى شود بگويند ماه را ديده ايم ، و همچنين است هر چيزى که به واسطهء آن يقين يا اطمينان پيدا شود .
( سوم ) دو مرد عادل بگويند که در يک شب ماه را ديده ايم ، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يکديگر بگويند ، اول ماه ثابت نمى شود ، و همچنين اگر قابل تصديق نباشند ، مثل اين که آسمان صاف باشد وعده ء استهلال کنندگان زياد باشند و غير از اين دو ديگران هر چه دقت کنند نبينند . ( چهارم ) سى روز از اول ماه شعبان بگذرد که به واسطهء آن اول ماه رمضان ثابت مى شود ، و سى روز از اول ماه رمضان بگذرد که به واسطهء آن اول ماه شوال ثابت مى شود .
مسأله 1739 :
ثبوت اول ماه به حکم حاکم شرع محل اشکال است .
مسأله 1740 :
اول ماه به قول منجمين ثابت نمى شود ، ولى اگر انسان از گفتهء آنان يقين يا اطمينان پيدا کند ، بايد به آن عمل نمايد .
مسأله 1741 :
بلند بودن ماه ودير غروب کردن آن ، دليل نمى شود که شب پيش ، شب اول ماه بوده است ، ولى اگر پيش از ظهر ماه ديده شود آن روز اول ماه محسوب مى شود ، و ثبوت اول ماه به طوق داشتن ماه محل اشکال است .
مسأله 1742 :
اگر اول ماه رمضان براى کسى ثابت نشود و روزه نگيرد ، چنانچه بعد ثابت شود که شب پيش اول ماه بوده ، بايد روزه ء آن روز را قضا نمايد .
مسأله 1743 :
اگر در شهرى اول ماه ثابت شود ، در شهرهاى ديگر - چه دور باشند چه نزديک ، چه در افق متحد باشند يا نه - در صورتى که در شب مشترک باشند ثابت مى شود .
مسأله 1744 :
اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود ، مگر انسان بداند که تلگراف بر اساس حجت شرعيه بوده است .
مسأله 1745 :
روزى را که انسان نمى داند آخر ماه رمضان است يا اول شوال ، بايد روزه بگيرد ، ولى اگر پيش از مغرب بفهمد که اول شوال است بايد افطار کند .
مسأله 1746 :
اگر زندانى راهى براى ثبوت ماه رمضان نداشته باشد ، بايد به گمان از هر طريقى که ميسر است عمل نمايد ، و اگر آن هم ممکن نباشد هر ماهى را که احتمال مى دهد ماه رمضان است روزه بگيرد صحيح است ، ولى بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى که روزه گرفته ، دوباره يک ماه روزه بگيرد ، و اگر بعد از آن روشن شود که آنچه را که گمان کرده يا اختيار کرده ماه رمضان نبوده ، چنانچه معلوم شود ماه رمضان قبل از آن ماه بوده ، کفايت مى کند ، و اگر معلوم شود بعد از آن بوده بايد قضا نمايد .