شکّ در چيزى که محلّ آن گذشته است
مسأله 1171 :
اگر در بين نماز شکّ کند که يکى از کارهاى واجب آن را انجام داده يا نه، مثلاً شکّ کند که حمد خوانده يا نه، چنانچه مشغول کارى که بايد بعد از آن انجام دهد نشده بايد آنچه را که در انجام آن شکّ کرده بجا آورد و اگر مشغول کارى که بايد بعد از آن انجام دهد شده به شکّ خود اعتنا نکند.
مسأله 1172 :
اگر در بين خواندن آيه‌اى شکّ کند که آيه پيش را خوانده يا نه، يا وقتى آخر آيه را مى‌خواند شکّ کند که اوّل آن را خوانده يا نه، به شکّ خود اعتنا نکند.
مسأله 1173 :
اگر بعد از رکوع يا سجود شکّ کند که کارهاى واجب آن مانند ذکر و آرام بودن بدن را انجام داده يا نه، بايد به شکّ خود اعتنا نکند.
مسأله 1174 :
اگر در حالى که به سجده مى‌رود شکّ کند که رکوع کرده يا نه، بايد برگردد و رکوع را انجام دهد و اگر شکّ کند که بعد از رکوع ايستاده يا نه، بنابر احتياط بايد برگردد و بجا آورد.
مسأله 1175 :
اگر در حال برخاستن شکّ کند که تشهّد را بجا آورده يا نه، بنا بر احتياط بايد بنشيند و تشهد بخواند و اگر شکّ کند که سجده را بجا آورده يا نه، بايد برگردد و بجا آورد.
مسأله 1176 :
کسى که نشسته يا خوابيده نماز مى‌خواند، اگر موقعى که حمد يا تسبيحات مى‌خواند، شکّ کند که سجده يا تشهّد را بجا آورده يا نه، بايد به شکّ خود اعتنا نکند و اگر پيش از آن که مشغول حمد يا تسبيحات شود، شکّ کند که سجده يا تشهّد را بجا آورده يا نه بايد بجا آورد.
مسأله 1177 :
اگر شکّ کند که يکى از رکنهاى نماز را بجا آورده يا نه، چنانچه مشغول کارى که بعد از آن است نشده، بايد آن را بجا آورد، مثلاً اگر پيش از خواندن تشهّد شکّ کند که دو سجده را بجا آورده يا نه، بايد بجا آورد و چنانچه بعد يادش بيايد که آن رکن را بجا آورده بوده، چون رکن زياد شده نمازش باطل است.
مسأله 1178 :
اگر شکّ کند عملى را که رکن نيست بجا آورده يا نه، چنانچه مشغول کارى که بعد از آن است نشده، بايد آن را بجا آورد؛ مثلاً اگر پيش از خواندن سوره شکّ کند که حمد را خوانده يا نه، بايد حمد را بخواند و اگر بعد از انجام آن يادش بيايد که آن را بجا آورده بوده چون رکن زياد نشده، نماز صحيح است.
مسأله 1179 :
اگر شکّ کند که رکنى را بجا آورده يا نه، مثلاً اگر مشغول تشهّد است و شکّ کند که دو سجده را بجا آورده يا نه، بايد به شکّ خود اعتنا نکند و اگر يادش بيايد که آن رکن را بجا نياورده، در صورتى که مشغول رکن بعد نشده بايد آن را بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است مثلاً اگر پيش از رکوع رکعت بعد يادش بيايد که دو سجده را بجا نياورده، بايد بجا آورد و اگر در رکوع يا بعد از آن يادش بيايد، نمازش باطل است.
مسأله 1180 :
اگر شکّ کند عملى را که رکن نيست بجا آورده يا نه چنانچه مشغول کارى که بعد از آن است شده، بايد به شکّ خود اعتنا نکند، مثلاً موقعى که مشغول خواندن سوره است، اگر شکّ کند که حمد را خوانده يا نه، بايد به شکّ خود اعتنا نکند و اگر بعد يادش بيايد که آن را بجا نياورده در صورتى که مشغول رکن بعد نشده، بايد بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش صحيح است. بنابراين اگر مثلاً در قنوت يادش بيايد که حمد را نخوانده، بايد بخواند و اگر در رکوع يادش بيايد نماز او صحيح است.
مسأله 1181 :
اگر شکّ کند که سلام نماز را گفته يا نه يا شکّ کند درست گفته يا نه چنانچه مشغول تعقيب نماز يا مشغول نماز ديگر شده يا بواسطه انجام کارى که نماز را به هم مى‌زند از حال نمازگزار بيرون رفته بايد به شکّ خود اعتنا نکند و اگر پيش از اينها شکّ کند، بايد سلام را بگويد. امّا اگر در صحيح گفتن سلام شکّ کند در هر صورت بايد به شکّ خود اعتنا ننمايد چه مشغول کار ديگر شده باشد يا نه.