اگر مرجع تقلید حکم مسأله ای را بیان نکند، وظیفه مقلّد چیست؟

پاسخ

• امام و صافی: اگر مرجع تقلید در مسأله ای فتوا نداشته باشد، در آن مسأله رجوع به غیر اعلم جایز است، ولی بنابر احتیاط باید ملاحظه کند که کدامیک از مراجع از بقیه اعلم تر است و به آن مراجعه نماید. [1].
• خویی و مکارم: اگر مجتهد اعلم و مرجع تقلید در مسأله ای فتوا نداشته باشد، در آن مسأله رجوع به مجتهد غیر اعلم جایز است اگر چه احتیاط ممکن باشد. [2]
• بهجت و نوری: اگر مرجع تقلید در مسأله ای فتوا نداشته باشد، در آن مسأله می تواند با رعایت الأعلم فالأعلم (یعنی هر کسی از حیث علمی از دیگران برتر باشد باید به او مراجعه نماید و اگر او فتوا ندهد به کسی که در رتبه ی بعدی قرار دارد) به دیگران مراجعه نماید. [3]
• فاضل: اگر مرجع تقلید در مسأله ای فتوا نداشته باشد، در صورت نیاز و ممکن نبودن احتیاط یا مشقّت داشتن آن، می توان با رعایت الأعلم فالأعلم به دیگر مجتهدها مراجعه نمود. [4]
• سیستانی: اگر مرجع تقلید در مسأله ای فتوا نداشته باشد، می توان در آن مسأله به سایر مراجع مراجعه نماید، البته در صورت علم داشتن به اینکه نظرات مراجع مختلف است باید در مرتبه ی اول به کسی که از دیگران اعلم است مراجعه نمایند و در صورتی که او هم فتوا ندهد یا احتیاط نماید، به همین منوال به مرجع بعدی مراجعه نماید. [5]

منابع:

1. امام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب التقلید، م 11؛ صافی: هدایة العباد، ج 1، التقلید، م 12.
2. خویی و مکارم: العروة الوثقی، ج 1، کتاب التقلید، م 14.
3. بهجت: وسیلة النجاة ، م 12، نوری: العروة الوثقی، ج 1، کتاب التقلید، م 14.
4. فاضل: العروة الوثقی، ج 1، کتاب التقلید، م 14 و جامع المسائل، ج 2، س 21.
5. سیستانی: العروة الوثقی، ج 1، کتاب التقلید، م 14.