انحراف از قبله
سوال 238 :
نمازگزارى به واسطه برخورد شخص ديگرى با او صورت و يا بدنش از قبله منحرف مى‌شود. در اين صورت نمازش صحيح است يا باطل؟
جواب :
اگر به طرف راست يا چپ قبله و يا طرف مقابل قبله برگردد (انحراف نمازگزار از قبله به اندازه نود درجه يا بيشتر از آن شود)، نمازش باطل است؛ ولى اگر قبله ما بين طرف چپ و راست نمازگزار (انحراف کمتر از نود درجه) باشد، نماز باطل نمى‌شود.
(221)
سوال 239 :
شخصى در قيام نماز، به جهت سنگينى وزن و پا به پا کردن، به طرف راست و چپ قبله منحرف مى‌شود. آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
انحراف غير عمدى از قبله، اگر به حدّ طرف راست يا چپ قبله برسد، مبطل نماز است؛ ولى اگر جزئى باشد، اشکال ندارد.
سوال 240 :
چنانچه براى بيمار، خواندن نماز به سوى قبله امکان نداشته و يا مشکل باشد (مثل اين که روى تختى خوابيده که جهت آن مخالف قبله است و نمى‌توان جهت آن را تغيير داد و يا تغيير دادن آن بسيار مشکل است)، چگونه بايد نماز بخواند؟ و آيا جهات ديگر برايش يکسان است؟
جواب :
در فرض سوال، اگر تا آخر وقت امکان رو به قبله خواندن نماز برايش وجود نداشته باشد، به هر مقدار که ممکن است به طرف قبله نماز بخواند و نمازش صحيح است.
سوال 241 :
شخصى که به واسطه بسته شدن به جايى (مثل بسته شدن به درخت) نمى‌تواند رو به قبله شود و نماز بخواند، تکليفش چيست؟
جواب :
اگر در تمام وقت نماز نتواند رو به قبله نماز بخواند، به هر مقدار که امکان دارد رو به قبله شود و نماز بخواند و کافى است.
سوال 242 :
اگر کسى که نمى‌تواند علم يا ظن به جهت قبله پيدا کند، به يک جهت دلخواه نماز بخواند و در وقت يا خارج وقت نماز بفهمد که قبله در جهت ديگرى بوده است، تکليفش چيست؟
جواب :
اگر به هنگام نماز خواندن، قبله بين طرف راست و چپ نمازگزار بوده، نمازش صحيح است و اگر قبله در طرف راست يا چپ نمازگزار بوده، چنانچه در وقت نماز متوجه شود، بايد نماز را دوباره بخواند و اگر پس از وقت نماز متوجه شود، قضا لازم نيست و اگر قبله در طرف پشت نمازگزار بوده، چنانچه در وقت نماز متوجه شود، نماز را اعاده کند و اگر پس از وقت متوجه شود، بنا
(222)
بر احتياط آن را قضا نمايد.
سوال 243 :
شخصى خانه جديدى مى‌خرد. در ابتداى امر براى يافتن قبله از يکى از همسايه‌ها جهت قبله را مى‌پرسد و به آن جهت نماز مى‌خواند؛ اما بعدها با گذاشتن قبله نما اطمينان پيدا مى‌کند جهتى را که سال‌ها به طرف آن نماز مى‌خوانده، اشتباه بوده است. با توجه به اين که اين فرد از راه‌هاى معتبر، براى يافتن قبله استفاده نکرده است،
آيا بايد نماز هايى که در اين سال‌ها خوانده، قضا نمايد؟
جواب :
اگر انحراف نمازگزار از قبله به حدّ مشرق و مغرب (چپ يا راست قبله) نرسد، اعاده و قضا ندارد و اگر به اين حد برسد، اعاده لازم است؛ ولى قضا ندارد و اگر انحراف بيش از آن باشد که در نتيجه قبله در پشت نمازگزار واقع شده، اعاده واجب است و بنا بر احتياط واجب قضا نيز لازم است و چنانچه امثال اين افراد ملتفت باشند و احتمال جدّى انحراف از قبله را بدهند، لازم است تحقيق کنند تا براى آنها اطمينان حاصل شود و نبايد نسبت به مسائل شرعى با سهل انگارى برخورد شود.