اقسام و احکام غسل
مسأله 376 :
غسل را خواه واجب باشد يا مستحب، به دو صورت مى توان انجام داد: ترتيبى و ارتماسى.
مسأله 377 :
غسل ترتيبى به اين صورت است که بعد از نيّت، اوّل سر و گردن را مى شويد و بعد طرف راست و بعد طرف چپ را (بنابر احتياط واجب) و اگر عمداً يا از روى فراموشى يا ندانستن مسأله به اين ترتيب عمل نکند غسل را اعاده مى کند.
مسأله 378 :
بايد نصف ناف و نصف عورت را با طرف راست بدن و نصف ديگر را با طرف چپ بشويد، ولى بهتر است تمام آن را با هر دو طرف غسل دهد.
مسأله 379 :
براى اين که يقين کند هر سه قسمت بدن يعنى سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملاً غسل داده، کمى از قسمتهاى ديگر را با آن قسمت مى شويد و احتياط مستحبّ آن است که طرف راست گردن را با طرف راست بدن و
[77]
طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشويد.
مسأله 380 :
اگر بعد از غسل بفهمد مقدارى از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار کافى است و اگر از طرف راست باشد، احتياط آن است که بعد از شستن آن دوباره طرف چپ را بشويد و اگر از سر و گردن باشد، بايد بعد از شستن آن دوباره طرف راست و چپ را بشويد.
مسأله 381 :
اگر بعد از تمام شدن غسل، شک کند که اعضا را درست شسته يا نه، اعتنا نکند.
مسأله 382 :
غسل ارتماسى آن است که بعد از نيّت، تمام بدن را يک دفعه يا به تدريج در آب فرو مى برد،خواه در مثل حوض استخر باشد و يا زير آبشارى که آب آن يک مرتبه تمام بدن را فرامى گيرد، امّا غسل ارتماسى زير دوش معمولى ممکن نيست.
مسأله 383 :
هرگاه مقدارى از بدن بيرون آب باشد و نيّت غسل ارتماسى کند و در آب فرو رود کافى است، امّا اگر تمام بدن زير آب باشد و آن را تکان دهد مشکل است.
مسأله 384 :
اگر بعد از غسل ارتماسى بفهمد مقدارى از بدن شسته نشده، بايد دوباره غسل کند.
مسأله 385 :
در غسل ارتماسى بايد پاها را نيز از زمين بلند کند تا آب به زير آن برسد.
مسأله 386 :
اگر براى غسل ترتيبى وقت ندارد و مى تواند ارتماسى انجام دهد، واجب است ارتماسى انجام دهد.
مسأله 387 :
احتياط واجب آن است که کسى که روزه واجب گرفته، يا براى حج يا عمره احرام بسته، غسل ارتماسى نکند و سر خود را زير آب فرو نبرد، ولى اگر از روى فراموشى غسل ارتماسى کند، صحيح است و ضرر به روزه و احرام او نمى زند.
مسأله 388 :
در غسل ترتيبى مى تواند سه بار در آب فرو رود، يک بار به نيّت سر و
[78]
گردن، ديگرى به نيّت طرف راست و ديگرى را به نيّت طرف چپ.
مسأله 389 :
در غسل ارتماسى بايد تمام بدن پاک باشد(بنابر احتياط واجب) ولى در غسل ترتيبى پاک بودن تمام بدن لازم نيست، همين اندازه که هر عضو پيش از غسل دادن پاک باشد، کافى است.
مسأله 390 :
سابقاً گفتيم عرق جُنُب از حرام نجس نيست و چنين کسى مى تواند با آب گرم غسل کند، ولى بهتر است با آب ملايم غسل کند که عرق ننمايد.
مسأله 391 :
هرگاه مختصرى از بدن شسته نشود، غسل باطل است، امّا شستن باطن، مانند داخل گوش و بينى و داخل چشم لازم نيست.
مسأله 392 :
هنگام غسل بايد هر چيز که مانع رسيدن آب به بدن است برطرف کند و اگر احتمال عقلايى مى دهد مانعى باشد، بايد وارسى کند تا مطمئن شود مانعى نيست.
مسأله 393 :
موهاى کوتاه را که جزء بدن حساب مى شود بايد بشويد، بنابر احتياط واجب شستن موهاى بلند و زير آنها هر دو لازم است.
مسأله 394 :
شرايطى که براى وضو گفته شد مانند پاک بودن آب و غير آن در غسل هم شرط است، ولى در غسل لازم نيست که از بالا به پايين بشويد و فاصله افتادن ميان شستن اعضا در غسل ترتيبى نيز اشکالى ندارد، مگر در مورد کسى که نمى تواند بول و غائط خود را حفظ کند که بايد پشت سر هم به جاآورد و فوراً نماز بخواند، همچنين در زن مستحاضه.
مسأله 395 :
کسى که قصد دارد پول حمّامى را ندهد، يا بدون علم به رضايت او مى خواهد نسيه بگذارد بنابر احتياط، غسل او باطل است، همچنين اگر قصد دارد پول حرام يا پولى که خمس آن را نداده به حمّامى بدهد.
مسأله 396 :
کسى که زيادتر از معمول در حمّام آب مى ريزد، غسل او اشکال دارد، مگر اين که تصميم داشته باشد حمّامى را با پول اضافى راضى کند.
مسأله 397 :
هرگاه شک کند غسل کرده يا نه،بايد غسل کند ولى اگر بعد از غسل
[79]
شک کند غسل او صحيح بوده يا نه، اعتنا به شک نکند.
مسأله 398 :
اگر در اثناء غسل، حَدَث اصغر از او سر زند (مثلاً بول کند)
بنابر احتياط واجب، بايد غسل را از سر گيرد و براى نماز و مانند آن، وضو
نيز بگيرد.
مسأله 399 :
هرگاه کسى جُنُب شده و نمازهايى خوانده است، بعداً شک کند غسل کرده يا نه، آن نمازها صحيح است، ولى براى نمازهاى بعد بايد غسل کند.
مسأله 400 :
چند غسل واجب، يا واجب و مستحب را مى توان با يک نيّت انجام داد، يعنى يک غسل کند به نيّت جنابت و حيض و مسّ ميّت و غسل جمعه و مانند آن و از همه کفايت مى کند.
مسأله 401 :
با هر غسلى مى توان نماز خواند و وضو واجب نيست، خواه جنابت باشد يا غير آن، واجب باشد يا مستحب، ولى احتياط مستحب آن است که در غير غسل جنابت وضو بگيرد.