خيار عيب
سوال 111 :
- فروشنده‌اى خانه بر خيابان را مى‌فروشد که آن خانه از طرف شهردارى مقدارى عقب نشينى داشته است و خريدار موقع معامله مطلع نمى‌شود و بعد از انجام معامله اطلاع پيدا مى‌کند آيا به واسطه اين عيب خريدار مى‌تواند معامله را فسخ نمايد و خسارت خود را از فروشنده مطالبه کند؟
جواب:
- اگر در نظر عرف به نحوى باشد که عيب محسوب شود و در حين معامله هم موجود بوده و مشترى اطلاع نداشته حق فسخ دارد.
استفتاءات، ج2، ص: 121
استفتاءات ج2 128 س 130 ..... ص : 128
سوال 112 :
- اگر کسى خانه‌اى را بدون ذکر عيب و با تبرّى از عيب بفروشد و قسمتى از ثمن را قبض کند و مشترى هم خانه را- بدون علم به عيب- تصرف کند به اين معنى که در آن خانه سکونت کند و تغييرات جزئى و غير اساسى در آن انجام دهد و پس از گذشت مدتى- سه ماه يا بيشتر يا کمتر- مشترى معيوب بودن خانه را کاملا احراز کند آيا در اين صورت براى مشترى خيار عيب باقى است يا ساقط مى‌شود؟ و چنانچه خيار عيب ساقط شود و مشترى حق فسخ معامله را نداشته باشد آيا بر بايع لازم است که آن عيب را به طور اساسى رفع کند و يا اينکه بايد ارش آن عيب را بدهد؟ و آيا ضامن خسارات وارده بر مشترى در اثر آن عيب مى‌باشد يا نه؟ و از طرف ديگر اگر چنانچه خيار عيب باقى باشد و معامله فسخ شود آيا بر مشترى لازم است که منافع استيفا شده خانه را تعويض کند؟ و آيا بر بايع هم چنين حکمى جارى است يعنى منافع آن مقدار از ثمن را که قبض نموده و در اين مدّت بر مشترى تقويت شده است بايد تعويض کند؟
جواب:
- با تبرّى از عيب در وقت عقد خيار عيب ساقط است و حق مطالبه ارش هم ندارد.
سوال 113 :
- ما زمينى را در شش کيلومترى جاده قم به اصفهان خريدارى کرده‌ايم که اکنون متوجّه شده‌ايم تقريبا در يک مترى عمق زمين سنگ وجود دارد و امکانى براى حفر چاه نيست مگر با هزينه زياد و فروشنده اين عيب را به ما اطلاع نداده خواهشمند است حکم شرعى را در اين رابطه مرقوم فرماييد. ضمنا زمين مورد معامله که جهت کارخانه سنگ برى خريدارى شده است فروشنده زمين آن را به مبلغ سيصد هزار تومان خريدارى کرده و پس از يک سال به يک ميليون و هفتصد هزار تومان به ما فروخته است و چون ما
استفتاءات، ج2، ص: 122
اهل قم نبوديم از اين بابت غافل‌گير شديم؟
جواب:
- عيب نيست و اگر زمين به قيمت خريدارى شده به آن ارزش نداشته و خريدار مغبون شده خيار غبن ثابت است.
سوال 114 :
- شخصى زمينى را که مى‌دانست در مسير جاده اتوبان قرار خواهد گرفت و از بين خواهد رفت، بدون آگاه ساختن خريدار فروخته و در موقع فروختن زمين را نشان خريدار نداده و پس از مدتى خريدار آمده گفته زمين را تحويل دهيد و فروشنده گفته با مهندس برو و زمين را تحويل بگير.
مهندس با ديدن اين شماره ملک گفته اين زمين به اتوبان خورده است آيا اين معامله صحيح و تمام است يا مشترى حق فسخ دارد؟
جواب:
- در فرض مرقوم خريدار مى‌تواند معامله را فسخ کند.