احکام طلاق
سوال 683 :
با در نظر گرفتن اين که در شرع مقدّس اسلام اختيار طلاق در دست مرد است و نمي‌توان با اجبار و اکراه، او را به طلاق دادن زنش وادار کرد، اگر مردي را بدون علل شرعي به طلاق دادن زنش مجبور کنند، آيا آن زن مي‌تواند با مرد ديگري ازدواج کند؟ اگر ازدواج کرد، فرزندان آن زن از مرد دوم چه حکم شرعي دارند؟
جواب :
طلاقي که از روي اکراه و اجبار واقع شود صحيح نيست.
سوال 684 :
معمولاً زوجه هنگام طلاق، مخصوصاً طلاقهاي پيشنهادي از سوي زوج، اجرت خدمات خود در زمان زندگي مشترک را مطالبه مي‌کند، مستدعي است بفرماييد:
الف: در زندگي مشترک، آيا اصل در ارائه خدمات تبرعي و مجاني بودن است يا اصل عدم تبرع؟
ب: در صورتي که زن به اميد زندگي مشترک دايمي در منزل شوهر خانه داري کند و بعداً بر خلاف انتظار وي طلاق روي دهد، آيا اين اميد به آينده راهي براي استحقاق زوجه نسبت به اجرت مي‌باشد؟
جواب :
اگر زن به دستور شوهر کارکرده و قصد تبرّع نداشته باشد حق اجرة المثل را دارد مگر اينکه بيّنه‌اي اقامه شود که مجّاناً کار کرده است.
سوال 685 :
اگر شخصي از روي عصبانيت به شخصي وکالت دهد تا همسرش را طلاق بدهد و فوراً پشيمان شود ولي وکيل در همان مدت کوتاه صيغه طلاق را جاري نموده باشد، آيا طلاق صحيح است يا خير؟
جواب :
در صورتي که عصبانيّت در حد سلب اختيار و اراده نباشد، طلاق انجام شده صحيح است ولي با وجود شرائط رجوع، زوج مي‌تواند رجوع نمايد.
خروج مطلقه رجعيه از منزل
سوال 686 :
خروج مطلّقه رجعيّه از منزل شوهر به هنگام عدّه، و سکني گزيدن در محلّي غير از منزل مرد بدون اذن وي چه حکمي دارد؟ آيا خروج زني که قبل از طلاق رجعي از همسرش جدا شده و در منزلي ديگر سکني نموده و در همان حال طلاق گرفته است، همان حکم را دارد؟ حکم اخراج زن توسط مرد در اين دو صورت (قبل و بعد از طلاق) چيست؟
جواب :
خروج مطلّقه رجعيّه بدون اذن زوج از منزل جايز نيست و اگر بجاي ديگري رفته، واجب است به خانه شوهر برگردد و اخراج زن توسّط مرد از خانه نيز جايز نيست.
سوال 687 :
در فرض بالا بنابر اينکه زن مکلّف به ماندن در منزل مرد بوده و خروجش بدون اذن مرد حرام باشد، آيا اين تکليف در ارتباط با حقِّ مرد است تا با تراضي بتوان آن را اسقاط نمود، يا اينکه يک وظيفه شرعي براي زن است که ارتباطي به حقِّ مرد ندارد؟
جواب :
جواز خروج از خانه شوهر حقِّ مرد است و با رضايت وي اشکال ندارد.
سوال 688 :
وظيفه مرد در مورد زنِ مطلقه‌اش که بي اذن وي خارج شده و در جاي ديگري اسکان نموده چيست؟ و آيا مي‌توان چنين زني را ملزم به بازگشت نمود؟
جواب :
مي‌تواند نفقه را به وي بدهد و به او تذکر دهد که به خانه مراجعت نمايد.
عده
سوال 689 :
آيا زنا عدّه دارد؟
جواب :
خير، عدّه ندارد.
سوال 690 :
آيا زني که در عده طلاق است مي‌تواند با مسافرت براي صله رحم بدون إذن شوهري که از او طلاق گرفته برود؟
جواب :
اگر در عده رجعي باشد لازم است با اجازه شوهر از منزل خارج شود مگر براي انجام کارهاي ضروري يا انجام عمل واجبي که وقت آن مضيق است.
سوال 691 :
اينجانب شوهرم چندين سال قبل فوت کرده و مدّتي بدون شوهر زندگي مي‌کردم و بعداً با آقائي بعنوان عقد غير دائم ازدواج نمودم مشروط بر اينکه اگر خواستگار دائمي برايم پيدا شد با او عقد ازدواج دائمي ببندم و بعد از مدّتي با يکي از فاميلها که از سادات است از من خواستگاري کرد و شوهرم هم مدّت را بذل کرده و بخشيده و بعد از آن عقد انقطاعي و بذل مدّت يکمرتبه عادت ماهيانه شدم پاک شدم و فکر مي‌کردم که با همان يکمرتبه عدّه تمام است و مي‌توانم ازدواج کنم و ازدواج کردم الان هم زندگي مطلوبي دارم بعداً متوجه شدم که ازدواج ما مشکل شرعي داشته از آن مرجع عاليقدر استدعا دارم که نظر خودشان را در مورد حل مشکل اينجانب بيان فرمايند.
جواب :
در فرض سوال اگر بعد از عقد با شوهر دوّم دخول انجام گرفته است بر او حرام مؤبّد مي‌شويد و اگر دخول صورت نگرفته است فقط عقد باطل است و مي‌توانيد با عقد جديد با آن ازدواج نمائيد.
سوال 692 :
اگر شخصي با زني که در عده وفات و عدّه طلاق خلع و يا عدّه طلاق مبارات است ازدواج کند و آگاه از مسئله نبوده آيا عقد او باطل است يا خير؟ و آيا آن زن حرام مؤبد مي‌شود؟
جواب :
در فرض سوال عقد باطل است و اگر دخول انجام شده آن زن بر وي حرام ابدي مي‌شود.
سوال 693 :
زن و مردي که صيغه عقد موقت شده باشند و از لحاظ آميزشي تماسهاي ظاهري با هم داشته باشند و هيچگونه دخولي صورت نگرفته باشد، بعد از تمام شدن صيغه آيا آن زن بايد عدّه نگه دارد؟
جواب :
اگر دخول انجام نشده عدّه ندارد.
سوال 694 :
اگر کسي با زني عقد موقّت بسته است، آيا بعد از اتمام مدّت يا بخشش مدّت مقرّر، مرد مي‌تواند با اين زن عقد مجدّد ببندد در حاليکه زن در عدّه مي‌باشد؟
جواب :
عقد مجدد براي همين مرد جايز است.
طلاق محاکم قضائي
سوال 695 :
مردي معتاد و داراي مرض رواني بود و بيکار نيز مي‌باشد براي سومين بار هم به زندان افتاده است، ولي مرد منکِر است، البته اعتياد و مريضي ايشان نزد دکترهاي متعدّد و دکتر و پزشک قانوني به اثبات رسيده و همسرش تقريباً چهارده سال با مشکلات گوناگون با او زندگي کرده و دو فرزند او را بزرگ نموده، با توجّه به شروطي که در عقدنامه‌ها نيز به آنها اشاره شده، آيا شرعاً حقِّ طلاق را دارد يا خير؟
جواب :
در صورتيکه زندگي براي او حرجي باشد مي‌تواند به حاکم شرع مراجعه نمايد تا او را طلاق دهد و اگر در عقد نکاح شرط کرده باشد که در صورت اعتياد زوج و يا... زن از طرف مرد وکيل بلا عزل در طلاق است مي‌تواند در صورت اعتياد خود را طلاق دهد البتّه بايد به محاکم شرعي مراجعه نمايد.
سوال 696 :
شخصي يکبار و يا سه بار با ذکر «واللَّه» نزد همسرس قسم مي‌خورد که اگر بدون اجازه براي رفتن به جائي از منزل خارج شود طلاقش ميدهد، با عنايت به اينکه زن با اجازه رفتن به منزل پدرش پس از مراجعه از آنجا، بدون اجازه به منزل خواهر خود مي‌رود، حال اگر شخص قسم خورده صيغه طلاق را جاري نکند (اصالتاً يا وکالتاً) آيا کفاره بر ذمّه وي قرار مي‌گيرد؟
جواب :
اين قسم باطل است و به آن ترتيب اثر داده نميشود.
سوال 697 :
زن بعلت شير دادن بچه عادت نميشود با توجه به اينکه زمان طلاق زنان بعد از طُهر غير مواقعه مي‌باشد، اکنون که زن در اين وضعيت مي‌باشد چه زماني مي‌توان صيغه طلاق را جاري نمود؟
جواب :
بعد از آخرين نزديکي در صورتي که سه ماه تمام عادت نشود مي‌توان بعد از آن زن را طلاق داد.
سوال 698 :
اينجانب از تاريخ اول دي ماه 1376 که شوهرم از منزل خارج گرديده و اقدام به تقديم دادخواست طلاق کرده‌ام تا کنون با نامبرده به هيچ وجه تماس نداشته‌ام و فقط يکبار در دادگاه با نامبرده حضوراً برخورد داشته‌ام، آيا از جهت شرعي به نامبرده حلال مي‌باشم يا خير؟
جواب :
به همان دادگاه که در فوق مرقوم داشته‌ايد مراجعه کنيد و تا طلاق از طرف شوهر صورت نگرفته است شما به او حلال مي‌باشيد.
سوال 699 :
زني با بذل نيمي از مهريه از شوهر خود طلاق خلعي گرفته است و يک روز به انقضاء ايام عدّه باقي مانده به ما بذل خود رجوع مي‌نمايد ولي شوهر که از اين رجوع بي اطلاع است از طلاق خود رجوع نمي‌کند. آيا اين طلاق از نظر شرعي صحيح مي‌باشد يا خير؟ و آيا زن مي‌تواند صاحب مابذل در فرض مذکور گردد؟
جواب :
در فرض مذکور طلاق محقّق شده است و زوجه صاحب آنچه که بذل کرده نمي‌باشد بلکه (ما بذل) متعلّق به زوج مي‌باشد.
سوال 700 :
در مواردي که حاکم شرع زوج را ملزم به طلاق دادن زوجه‌اش مي‌کند و در صورت امتناع، حاکم شرع خود زن را مطلقه مي‌کند در موارد زير چه نوع طلاقي است و مهريه و حق نفقه ثابت است؟
جواب :
چنين طلاقي بائن است و حق مهر گرفتن خود را دارد ولي در صورتي که حامله نباشد حق نفقه ندارد.
حضانت
سوال 701 :
اگر جدايي فرزند از مادر، خواهر يا برادرش به سلامت رواني طرفين خصوصاً طفل، لطمه وارد کند يعني مشقّت غير قابل تحمّل را سبب شود، آيا مي‌توان حضانت فرزند را تا رسيدن به سنِّ بلوغ يا رشد به يکي از والدين سپرد؟
جواب :
پسر تا دو سالگي و دختر تا هفت سالگي بايد تحت سرپرستي مادر باشند و بعد از آن تحت سرپرستي پدر قرار مي‌گيرند.
سوال 702 :
آيا دادگاه اسلامي مي‌تواند با توجه به شرايط خاص والدين و حفظ مصالح طفل بدون در نظر داشتن سن طفل (2 و 7 سال) حضانت وي را به پدر واگذار نمايد؟
جواب :
با شرائطي مي‌تواند.
سوال 703 :
آيا پس از رسيدن فرزندان به سن بلوغ يا رشد، پدر و مادر هيچ تکليفي درباره حضانت آنان ندارند؟
جواب :
پس از رسيدن فرزندان به سنّ بلوغ و رشد پدر و مادر نسبت به حضانت آنها تکليفي ندارند.
سوال 704 :
مردي که همسرش را طلاق ميدهد، دختر 12 ساله آنها با کداميک از مرد يا زن زندگي کند (يعني اگر پدر بخواهد دخترش با او زندگي کند آيا خود دختر مي‌تواند مخالفت کند و اگر نزديکان زن يا خود آن زن، دختر را فريب داده باشند يا ترغيب کرده باشند يا نسبت به پدرش بدبين کرده باشند) در اين صورت دختر با پدر بايد زندگي کند يا با مادرش؟
جواب :
در فرض مذکور چنانچه دختر عاقله و رشيده است يعني مصلحت خود را تشخيص ميدهد، اختيار با خود او است و در غير اينصورت لازم است که نزد پدرش زندگي کند.
ظهار
سوال 705 :
آيا بعد از ظهار و لعان دوباره با عقد جديد مي‌شود زندگي کرد؟
جواب :
اگر کفاره را پرداخت نمايد عمل زناشوئي بر وي حلال است و نياز به عقد جديد نيست.