احتمال ضرر و بيمارى
سوال 74 :
کسى که شک دارد روزه برايش مضر است يا نه، آيا بايد روزه بگيرد يا بايد افطار کند؟
جواب :
اگر احتمال عقلايى بدهد که روزه براى او ضرر قابل اعتنا دارد، نبايد روزه بگيرد.
سوال 75 :
در بعضى موارد، پزشکان در مورد بيماران چنين اظهار نظر مى‌کنند که مثلاً روزه گرفتن براى اين فرد، هشتاد درصد مضر است و منظورشان اين است که طبق آمار علمى، هشتاد در صد افرادى که با داشتن اين بيمارى روزه مى‌گيرند، دچار ضرر مى‌شوند. در صورتى که اين اظهار نظر براى انسان مسلّم باشد، با توجه به اين که انسان وضعيت خود را از نظر تطبيق آمار بر خودش نمى‌داند، حکم روزه او چيست؟
(301)
جواب :
اگر پزشک مورد اعتماد باشد و از گفته او براى بيمار خوف ضررِ قابل اعتنا حاصل شود، نبايد روزه بگيرد.
سوال 76 :
آيا توصيه پزشک و پرستار مبنى بر ضرر داشتن روزه يا مضر بودنِ حرکت دادن اعضاى بدن يا ضرر داشتن استعمال آب براى وضو، مجوّز شرعى براى بيمار محسوب مى‌شود يا خير؟
جواب :
اگر افراد مذکور، مورد اعتماد باشند و از گفته آنان خوف ضررِ قابل اعتنا حاصل شود، مجوّز شرعى محسوب مى‌شود.
سوال 77 :
آيا احتمال ضرر، مجوّز خوردن روزه مى‌شود يا اين که اطمينان به ضرر لازم است؟ ميزان در مقدار ضرر چيست؟
جواب :
اگر احتمال ضرر، منشأ عقلايى داشته باشد (مثل اين که مستند به قول پزشک مورد اعتماد باشد) و ضرر نيز قابل اعتنا باشد، نبايد روزه بگيرد.
سوال 78 :
شخصى ناراحتى معده و ورم روده دارد و با وجود اين که مايل است روزه بگيرد، در اثر ضعف و عدم توانايى نمى‌تواند. تکليف اين شخص چيست؟
جواب :
با احراز عدم توانايى، واجب نيست روزه بگيرد و چنانچه مرض او تا سال آينده ادامه پيدا کند و در طول سال نتواند روزه‌ها را قضا کند، بايستى براى هر روز، يک مدّ طعام به فقير بدهد و قضاى روزه‌ها لازم نيست.