10- تشريح، ترقيع، تلقيح
سوال 114 :
- با اهداء سلام، خاطر مبارک مستحضر است که علم تشريح و کالبد شناسى انسان از رشته‌هاى بسيار ضرورى پزشکى است، به گونه‌اى که بدون انجام اين عمل علم طب کاملا ناقص و بى‌معنى است. زيرا دانشجوى پزشکى با مطالعه و ديدن اعضاء و اندام‌هاى سالم انسان است که مى‌تواند پى به وجود عارضه و بيمارى يک عضو ببرد. به عبارت ديگر براى پى بردن به وضع غير طبيعى عضو بايستى حتما وضع طبيعى آن را شناخت. چون اينانند که بايستى در آينده جراح شده و يا به عنوان متخصص يکى از رشته‌هاى پزشکى به کار بپردازند.
مى‌توان گفت که بدون تشريح انسان رکنى از ارکان اصلى و اساسى پزشکى حذف شده است که بالطبع مطالعه ساير قسمت‌هاى پزشکى امکان پذير نخواهد بود.
بى‌ترديد با تعهدى که مسؤولين مربوطه در مورد احترام به انسان و به ويژه مسلمان دارند و با تعهدى که شرعا در مورد احترامات ممکنه نسبت به جسد انسان خواهد شد (توضيح آنکه تا کنون اقدامات مسؤولين در مورد استفاده از
استفتاءات، ج2، ص: 42
جسد غير مسلمان بى‌نتيجه بوده است)، تقاضا دارد نظر مبارک را نسبت به تشريح کالبد انسان براى گروه پزشکى اعلام فرمايند.
جواب:
- تشريح بدن مسلمان جايز نيست و در غير مسلمان اشکال ندارد.
سوال 115 :
- آيا شخصى که به علت بيمارى مشکوک فوت مى‌کند و مادر اين بيمارستان جهت تعيين علت مرگ مجبور مى‌شويم کالبد شکافى کرده علت بيمارى و مرگ نامبرده را بررسى کنيم از نظر شرعى مسأله آن چگونه است؟
لازم به تذکر است انجام اين عمل توسط متخصصين مربوطه مى‌شود و فوق العاده ضرورى است با توجه به اينکه اين مرکز درمانى و آموزشى است و در تمام مراکز علمى دنيا انجام مى‌دهند و از نظر يادگيرى حرفه پزشکى از واجبات است.
جواب:
- کالبد شکافى بدن مسلمان جايز نيست مگر در صورتى که واجب شرعى اهمّى در بين باشد.
سوال 116 :
- اگر ميّتى مشکوک باشد که مسلم است يا کافر، و راهى براى حکم به اسلام او نباشد جايز است تشريح کردن آن يا خير؟
جواب:
- مانع ندارد.
سوال 117 :
- همانگونه که مستحضريد، علم تشريح از اساسى‌ترين و ضرورى‌ترين قسمت رشته پزشکى بشمار مى‌رود و بنا به عقيده اکثريت اطباء و متخصصين اين رشته بدون تشريح جسد انسان نمى‌توان انتظار تربيت پزشکانى حاذق و ماهر را داشت.
با توجه به اينکه در شرايط فعلى، امکان بدست آوردن جسد انسان کافر در
استفتاءات، ج2، ص: 43
دست نيست و از طرفى جامعه اسلامى هم محتاج پزشکانى ماهر و زبردست است تا از اين نظر نيز به خود کفايى برسد، لذا خواهشمند است نظر مبارک خود را در مورد تشريح در شرايط فعلى مرقوم فرماييد. در ضمن آيا تشريحى که بر اين اساس هم اکنون در بعضى از دانشکده‌ها انجام مى‌گيرد، شرعى است يا خير؟
جواب:
- تشريح بدن ميت مسلمان جايز نيست مگر در موردى که حفظ جان مسلمانى وابسته به آن باشد.
سوال 118 :
- من يک شوهرى دارم که بينايى خود را از دست داده است آيا مى‌توانم يک چشم از خودم را به او تقديم کنم؟ زيرا او دوست دارد در اين انقلاب بزرگ نقشى داشته باشد و در راه اين انقلاب کوشش نمايد.
جواب:
- در فرض مرقوم جايز نيست
سوال 119 :
- آيا برداشتن چشم از افراد متوفى مجهول الهّويه که در کشور اسلامى در ميان سردخانه‌هاى بيمارستان مدتى نگهدارى مى‌شوند و بازماندگان و اقوام آنها به سراغ اجساد نمى‌آيند و پيوند زدن (قرنيه) قسمتى از چشم با چشم بيمارانى که به اين نوع عمل جراحّى دارند اشکال دارد يا خير؟
جواب:
- اگر کفر او احراز نشده جايز نيست.
سوال 120 :
- معمول است اشخاصى که کليه‌ها يا ساير اعضاى آنها فاسد مى‌شود، ديگرى آن عضو از بدن خود را به آن شخص اعطبا مى‌کند آيا شرعا
استفتاءات، ج2، ص: 44
شخص مى‌تواند يک کليه يا يک چشم يا عضو ديگرى را که دو تا هست به ديگرى اعطا نمايد يا خير؟
جواب:
- اگر حيات ديگرى منوط به آن باشد و خطر جانى متوجه اعطاء کننده نشود اشکال ندارد.
سوال 121 :
-
سوال 1 :
- نظر به نياز بيماران به پيوند اعضا بخصوص کليه نظر حضرتعالى چيست؟
جواب:
اگر بيمار در خطر جانى باشد پيوند براى حفظ جان مسلمان مانع ندارد و تا از بدن غير مسلمان ممکن است عضو مورد نياز برداشته شود از مسلمان جايز نيست.
سوال 2 :
- با توجه به آموزش پزشکى، کالبد شکافى تا چه اندازه مجاز است؟ و آيا لازم است در وصيّت نامه شخص متوفى اجازه به اين امر داده شده باشد يا خير؟
جواب:
- تشريح بدن مسلمان حرام است و تشريح بدن کافر مانع ندارد.
سوال 122 :
- اگر مردى زنى گرفته و تا چند سال آن زن بچّه‌دار نمى‌شود و زن را پيش دکتر برده و ممکن است دکتر نطفه مرد ديگر را با سوزن به آن تزريق کند و بچّه از مرد ديگرى خواهد شد، بفرماييد اين کار درست است يا نه؟
جواب:
- جايز نيست.
استفتاءات، ج2، ص: 45
سوال 123 :
- جراحى غددى که در بدن مى‌باشد و ضررى هم ندارد شرعا چگونه است؟ جراحى بينى و يا گوش جهت زيبائى شرعا چه حکمى دارد؟
جواب:
- مانع ندارد.