5 - جواهرى که به واسطهء فرو رفتن در دريا به دست مى آيد
مسأله 1837 :
اگر به واسطهء غواصى - يعنى فرو رفتن در دريا - لؤلؤ و مرجان يا جواهر ديگرى بيرون آورند ، روييدنى باشد يا معدنى ، چنانچه قيمت آن به هيجده نخود طلاى مسکوک برسد ، خمس به آن تعلق مى گيرد ، هر چند اخراج خمس بعد از کم کردن مخارجى است که براى بيرون آوردن آن کرده اند ، چه در يک دفعه آن را از دريا بيرون آورده باشد يا در چند دفعه به طورى که عرفا غوص واحد شمرده شود ، و چه چيزى که بيرون آمده از يک جنس باشد يا چند جنس ، يک نفر آن را بيرون آورده باشد يا - بنابر احتياط واجب - چند نفر .
مسأله 1838 :
اگر بدون فرو رفتن در دريا به وسيلهء اسبابى جواهر بيرون آورد ، بنابر احتياط بر طبق آنچه که در مسألهء قبل گذشت ، خمس آن واجب است ، ولى اگر از روى آب دريا يا از کنار دريا جواهر بگيرد ، در صورتى بايد خمس آن را بدهد که آنچه را به دست آورده به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر کسب او ، از مخارج سالش زيادتر باشد .
مسأله 1839 :
خمس ماهى و حيوانات ديگرى که انسان از دريا مى گيرد ، در صورتى واجب است که به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر کسب او از مخارج سالش زيادتر باشد .
مسأله 1840 :
اگر انسان بدون قصد اين که چيزى از دريا بيرون آورد ، در دريا فرو رود و اتفاقا جواهرى به دستش آيد ، در صورتى که قصد تملک کند بايد خمس آن را بدهد ، و همچنين در غير اين صورت بنابر احتياط واجب .
مسأله 1841 :
اگر انسان در دريا فرو رود و حيوانى را بيرون آورد و در شکم آن جواهرى پيدا کند که قيمتش هيجده نخود طلاى مسکوک يا بيشتر باشد ، چنانچه آن حيوان مانند صدف باشد ، که نوعا در شکمش جواهر هست ، بايد خمس آن را بدهد ، و اگر اتفاقا جواهر بلعيده باشد ، در صورتى خمس آن واجب است که به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر کسب او ، از مخارج سالش زيادتر باشد .
مسأله 1842 :
اگر در رودخانه هاى بزرگ فرو رود و جواهرى بيرون آورد ، چنانچه در آن رودخانه جواهر عمل مى آيد ، بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1843 :
اگر در آب فرو رود و مقدارى عنبر بيرون آورد که قيمت آن هيجده نخود طلاى مسکوک يا بيشتر باشد ، بايد خمس آن را بدهد ، و چنانچه از روى آب يا از کنار دريا به دست آورد ، اگر چه قيمت آن به مقدار هيجده نخود طلا هم نرسد ، بنابر احتياط خمس آن واجب است
مسأله 1844 :
کسى که کسبش غواصى يا بيرون آوردن گنج يا معدن است ، اگر خمس آن را بدهد و چيزى از مخارج سالش زياد بيايد ، لازم نيست دوباره خمس آن را بدهد .
مسأله 1845 :
اگر بچه اى معدنى را بيرون آورد ، يا مال حلال مخلوط به حرام داشته باشد ، يا گنجى پيدا کند ، يا به واسطهء فرو رفتن در دريا جواهرى بيرون آورد ، ولى او بايد خمس آنها را بدهد ، و در صورتى که ندهد ، بعد از بلوغ خودش بايد بدهد .