رکوع
مسأله 1031 :
در هـر رکـعت بعد از قرائت بايد به اندازه اى خم شود که بتواند سر انگشتهايش را به زانو بگذارد , و اين عمل را رکوع مى گويند.
مسأله 1032 :
اگر به اندازه رکوع خم شود , ولى سر انگشتان را به زانو نگذارد اشکال ندارد.
مسأله 1033 :
هـرگاه رکوع را به طور غير معمول بجا آورد , مثلا به چپ يا راست خم شود , اگر چه دستهاى او به زانو برسد , صحيح نيست .
مسأله 1034 :
خـم شدن بايد به قصد رکوع باشد , پس اگر به قصد کار ديگر مثلا براى کشتن جانورى خم شود , نـمـى تـواند آن را رکوع حساب کند , بلکه بايد بايستد و دوباره براى رکوع خم شود و به واسطه اين عمل , رکن زياد نشده و نماز باطل نمى شود.
مسأله 1035 :
کـسـى کـه دست يا زانوى او با دست يا زانوى ديگران فرق دارد , مثلا دستش خيلى بلند است که اگر کمى خم شود به زانو مى رسد يا زانوى او پايين تر از مردم ديگر است که بايد خيلى خم شود تا دستش به زانو برسد , بايد به اندازه معمول خم شود.
مسأله 1036 :
کسى که نشسته رکوع مى کند , بايد به قدرى خم شود که صورتش مقابل زانوها برسد , و بهتر است به قدرى خم شود که صورت نزديک جاى سجده برسد.
مسأله 1037 :
بـهـتر آن است که در حال اختيار در رکوع , سه مرتبه سبحان اللّه يا يک مرتبه سبحان ربى العظيم وبـحـمـده بگويد و ظاهر اين است که گفتن هر ذکرى که به اين مقدار باشد کفايت مى کند ولى در تنگى وقت و در حال ناچارى گفتن يک سبحان اللّه کافى است .
مسأله 1038 :
ذکر رکوع بايد دنبال هم و به عربى صحيح گفته شود.
و مستحب است آن را سه يا پنج يا هفت مرتبه بلکه بيشتر بگويند.
مسأله 1039 :
در حـال رکـوع بايد بدن نمازگزار آرام باشد , او نبايد بدن خود را به اختيار به طورى حرکت دهد که از حال آرام بودن خارج شود حتى - بنابر احتياط - اگر مشغول به ذکر واجب هم نباشد.
مسأله 1040 :
اگر موقعى که ذکر واجب رکوع را مى گويد , بى اختيار به قدرى حرکت کند که از حال آرام بودن بـدن خـارج شود , بهتر اين است که بعد از آرام گرفتن بدن , دوباره ذکر را بگويد , ولى اگر کمى حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود يا انگشتان را حرکت دهد , ضررى ندارد.
مسأله 1041 :
اگـر پـيـش از آنـکه به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گيرد , عمدا ذکر رکوع را بگويد , نمازش باطل است .
مسأله 1042 :
اگـر پـيـش از تمام شدن ذکر واجب , عمدا سر از رکوع بردارد نمازش باطل است و اگر سهوا سر بـردارد , چـنانچه پيش از آنکه از حال رکوع خارج شود , يادش بيايد که ذکر رکوع را تمام نکرده , بايد آرام بگيرد و ذکر را بگويد و اگر بعد از آنکه از حال رکوع خارج شد يادش بيايد نمازش صحيح است .
مسأله 1043 :
اگر نتواند به مقدار ذکر در رکوع بماند , احتياط مستحب آن است که بقيه آن را در حال برخاستن بگويد.
مسأله 1044 :
اگر به واسطه مرض و مانند آن در رکوع آرام نگيرد , نمازش صحيح است , ولى بايد پيش از آنکه از حال رکوع خارج شود , ذکر واجب را به نحوى که گذشت بگويد.
مسأله 1045 :
هـرگـاه نتواند به اندازه رکوع خم شود بايد به چيزى تکيه دهد و رکوع کند و اگر موقعى هم که تکيه داده نتواند به طور معمول رکوع کند , بايد به اندازه اى که مى تواند خم شود چنانچه عرفا به آن رکوع گفته شود خم شود و اگر به اين مقدار نتواند خم شود , بايد براى رکوع با سر اشاره نمايد.
مسأله 1046 :
کـسى که براى رکوع بايد با سر اشاره کند اگر نتواند با سر اشاره کند , بايد به نيت رکوع چشمها را بر هم بگذارد و ذکر آن را بگويد و به نيت برخاستن از رکوع , چشمها را باز کند , و اگر از اين هم عاجز است بنابر احتياط در قلب خود نيت رکوع کند و با دست خود براى رکوع اشاره کند و ذکر آن را بگويد.
مسأله 1047 :
کسى که نمى تواند ايستاده رکوع کند , ولى براى رکوع مى تواند در حالى که نشسته است خم شود , بـايـد ايـستاده نماز بخواند و براى رکوع با سر اشاره نمايد , و احتياط مستحب آن است که نماز ديگرى هم بخواند و موقع رکوع آن بنشيند و براى رکوع خم شود.
مسأله 1048 :
اگر بعد از رسيدن به حد رکوع سر بردارد و دو مرتبه به اندازه رکوع خم شود , نمازش باطل است .
مسأله 1049 :
بعد از تمام شدن ذکر رکوع , بايد راست بايستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود و اگر عمدا پيش از ايستادن يا پيش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است .
مسأله 1050 :
اگر رکوع را فراموش کند و پيش از آنکه به سجده برسد يادش بيايد بايد بايستد بعد به رکوع رود , و کفايت نمى کند به حالت خميدگى به رکوع برگردد.
مسأله 1051 :
اگر بعد از آنکه پيشانى به زمين رسيد , يادش بيايد که رکوع نکرده , لازم است برگردد و رکوع را بعد از ايستادن بجا آورد , و در صورتى که در سجده دوم يادش بيايد نمازش بنابر احتياط لازم باطل است .
مسأله 1052 :
مـستحب است پيش از رفتن به رکوع در حالى که راست ايستاده تکبير بگويد , و در رکوع زانوها را به عقب دهد و پشت را صاف نگهدارد و گردن را بکشد و مساوى پشت نگهدارد و بين دو قدم را نگاه کند , و پـيـش از ذکر يا بعد از آن صلوات بفرستد , و بعد از آنکه از رکوع برخاست و راست ايستاد , در حال آرامى بدن بگويد : سمع اللّه لمن حمده .
مسأله 1053 :
مستحب است در رکوع زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوها را به عقب ندهند