دوم - واجبات سجده:
در سجده امور ذيل واجب است:
1 - گذاشتن هفت عضو بدن برزمين يعنى: پيشانى، دوکف دست،دوزانو وسر دوانگشت بزرگ پا. اين هفت عضو، "مساجد سبعه"ناميده مىشود.
2 - در سجده هم مانند رکوع، ذکر واجب است وهر نوع از انواع ذکرمانند تحميد )الْحَمْدُ للَّهِِ( وتهليل )لَا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ( وتکبير )اللَّهُ أَکْبَرُ( وتسبيحکفايت مىکند ولى تسبيح موافق احتياط است يعنى سه بار )سُبْحانَ اللَّهِ(يايکبار سُبْحانَ رَبِّي الْأَعْلى وَبِحَمْدِهِ گفته شود.
بهتر اين است که تسبيح اخير سه بار تکرار شود، واگر ذکرهاى ديگر راانتخاب کند بايد به اندازه سه بار "سبحان اللَّه" گفتن، تکرار شود.
3 - استقرار داشتن وآرام بودن )طمأنينه( بدن در هنگام سجده. بنابراحوط اين آرامش بايد به مقدار ذکر واجب ادامه يابد بلکه به مقدار ذکرمستحب نيز اگر آنرا به عنوان جزء مستحب نماز بخواند.
اگر قبل از گذاشتن پيشانى برزمين وآرام شدن بدن، ذکر را عمداًبگويد، ذکر باطل است وبايد بعد از آرام شدن بدن، ذکر را اعاده کندونمازش صحيح است ان شاء اللَّه، وهمچنين است در حالت سهو اگرقبل از سربرداشتن ازسجده متوجه شود اما اگر بعد از سربرداشتن ازسجده متوجه شود، چيزى براو نيست.
اگر ذکر را دراثناى سربلند کردن يابعد ازآن بگويد، برخى از فقهاگفتهاند: نماز باطل است ولى حکم به بطلان مشکل است واحوط ايناست که به جهت عمل به رأى مشهور، نماز را بعد از اتمام،اعاده کند.
4 - سربرداشتن از سجده و نشستن وآرام شدن بدن قبل از خم شدنبراى سجده دوم.
5 - بنابر احوط مساجد سبعه يااعضاى هفتگانه بايد در محلهاىخود استقرار پيدا کند وتا ذکر را تمام نکرده، اين اعضا را از زمين بلندنکند. پس اگر در اثناى ذکر يکى از اين اعضا را عمداً يا سهواً بلند کرد،بنابر احتياط، اعاده ذکر، واجب ونماز - ان شاء اللَّه - صحيح است. اما درغير حال ذکر، برداشتن يا گذاشتن اين اعضا - به استثناى پيشانى - ازروى عمد يا سهو اشکال ندارد اما پيشانى را بنابر احوط در طول مدتسجده نبايد از زمين بردارد.
6 - لازم است که جاى سجود کردن يکسان باشد، پس نبايد محلپيشانى از محل زانوى نماز گزار بيش از چهار انگشت بسته )در حدود8 سانتىمتر(، بالاتر ياپايينتر باشد، وبنابر احوط اين حالت بين سايراعضاى سجده مخصوصاً بين آنها ودوزانو نيز مراعات شود.
اما شيب داشتن موضع سجده در صورتيکه خيلى زياد نباشد بهگونهاى که نماز گزار را از حالت سجود خارج کند اشکال ندارد،اگر چه بنابر احتياط بايد مقدار ياد شده در اين جا هم مراعات شود.
7 - واجب است ذکر به دنبال هم وبازبان عربى صحيح، گفته شود،وحروف آن در حد امکان از مخرجهاى طبيعى تلفظ شود، واز نظراعراب آخر کلمات هم بطور صحيح ادا گردد.
8 - پيشانى را بايد برچيزى بگذارد که سجده برآن صحيح باشدوپاک هم باشد. )تفصيل اين مطلب در صفحههاى بعدى بيانمىشود.(