قرارداد متارکه جنگ
قرآن کريم :
1 - )إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِينَ ثُمَّ لَمْ يَنقُصُوکُمْ شَيْئاً وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْکُمْأَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ(456)).
"مگر کسانى از مشرکان که با آنها عهد بستيد و چيزى از آن را در حق شمافروگذار نکردند و احدى را بر ضد شما تقويت ننمودند، پيمان آنها را تا پايانمدّتشان محترم بشمريد، زيرا خداوند پرهيزکاران را دوست دارد."
2 - )وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوْمٍ خِيَانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَى سَوَاءٍ إِنَاللَّهَ لَا يُحِبُالْخَائِنِينَ(457)).
"و هرگاه از خيانت گروهى بيم داشته باشى بطور عادلانه به آنها اعلام کن کهپيمانشان لغو شده است، زيرا خداوند خائنان را دوست نمىدارد."
3 - )وَإِن جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ الْسَّمِيعُ الْعَلِيمُ(458)).
"و اگر تمايل به صلح نشان دادند تو نيز تن به صلح بده و بر خدا توکّل کن او شنواو داناست."
حديث شريف :
روايت شده که رئيس قبيله غطفان، فرستادهاى نزد پيامبر خدا گسيلداشت و پيام داد: قسمتى از محصولات مدينه را به من تحويل بده و گرنهشهر مدينه را پر از اسب و سواره )نيروى نظامى( خواهم کرد. پيامبرصلى الله عليه وآلهفرمود:
"حتى اُشاور السعود )سعد بن عبادة، وسعد بن معاذ، وسعد بن زرارة، وکانوارؤساء الأنصار في المدينة( فشاورهم النبيّصلى الله عليه وآله فقالوا: يا نبيّ اللَّه، إن کان هذا أمر منالسماء فتسليماً لأمر اللَّه، وإن کان رأيک وهواک اتّبعنا رأيک وهواک. وإن لم يکن أمر منالسماء، ولا رأيک وهواک، واللَّه ما کنّا نعطيهم في الجاهلية برة ولا ثمرة إلّا شراءً وقوى،فکيف وقد أعزّنا اللَّه تعالى بالإسلام. فقال النبيّصلى الله عليه وآله لرسوله )أي رسول رئيس قبائلغطفان(: أوَ تسمع"(459).
"با سه سعد )سعد بن عباده، سعد بن معاذ و سعد بن زراره از بزرگان انصار درمدينه( بايد مشورت کنم. پس با آنان مشورت نمود. آنان گفتند: اى پيامبر خدا! اگراين دستورى از آسمان باشد ما تسليم امر خدا هستيم، و اگر نظر و تمايل شما باشد همتبعيّت مىکنيم، ولى اگر چنين نباشد، ما حتّى در جاهليّت به آنان يک دانه گندم ياميوه، مگر با خريد، نمىداديم، پس چگونه اکنون که ما را خداوند به اسلام عزّتبخشيده است، تسليم خواستههاى آنان شويم؟ پيامبرصلى الله عليه وآله به فرستاده رئيس قبايلغطفان فرمود: آيا مىشنوى؟"
تفصيل احکام :
1 - دولت اسلامى مىتواند با رعايت مصالح امّت، قراردادهاى صلح)عدم تجاوز( با دولتهاى ديگر امضا نمايد، و تا زمانى که طرف مقابل بهمفاد آن وفادار بماند، دولت اسلامى هم بايد متعهّد به اجراى آن باشد.
2 - تعيين مدّت اين قرارداد که "هدنه" يا متارکه جنگ ناميده مىشود،مشروط به يکسال يا کمتر نيست.
3 - فقها گفتهاند: امضاى قرارداد متارکه جنگ براى هميشه جايزنيست، بايد براى مدّت معيّنى، هر چند دراز، باشد.
4 - اگر مسلمانان از نقض قرارداد متارکه جنگ توسط طرف ديگر بيمداشته باشند )به عنوان مثال آگاه شوند که دشمن براى يک حمله غافلگيرانهبر مسلمانان آمادگى مىگيرد و نيروهاى خود را جمع مىکند(، جايزنيست قرارداد متارکه جنگ از سوى مسلمانان و قبل از اعلام دشمن،نقض شود.