گفتار در روزه کفاره
روزه کفاره نيز چند قسم است يکى کفاره اى است که بضميمه کفاره اى ديگر واجب مى شود مانند کفاره قتل عمدى که قاتل هم بايد روزه بگيرد وهم برده آزاد کند و هم شصت مسکين طعام دهد، و همچنين کفاره افطار بحرام در ماه مبارک رمضان که بنابراحتياط بايد هر سه را انجام دهد.
يکى ديگر قسمتى است که بعد از عجز از کفاره اى ديگر واجب مى شود مانند کفاره اظهار و کفاره قتل خطائى که وجوب روزه در اين دو مورد بعد از عجز از آزاد کردن برده است و همچنين کفاره افطار در قضاء روزه رمضان که روزه گرفتن در آن وقتى واجب مى شود که نتواند ده مسکين را طعام دهد و کفاره شکستن سوگند بخداى تعالى که در مرحله اول آزاد کردن برده و يا اطعام ده مسکين و يا پوشانيدن آنان است و در مرحله دوم اگر از انجام آنها عاجز شد بايد سه روز روزه بگيرد و نيز کفاره خراش دادن زن است صورت خود را در مصيبت بنحوى که خون درآيد و يا موى سر خود را بکند و يا مردى در مرگ همسر يا فرزندش گريبان چاک کند بايد همان کفاره را که در شکستن سوگند گذشت بدهد و نيز مانند کفاره کوچ کردن از عرفات قبل از غروب آفتابست که اگر عمدا صورت بگيرد مکلف بايد شترى قربانى کند واگر از آن عاجز شد هجده روز روزه بگيرد و يکى ديگر کفاره شکار کردن شتر مرغ در حال احرام است که در مرحله اول بايد شترى قربانى کند واگر نتوانست پول آنرا طعام خريدارى نموده با آن شصت مسکين را سير کند. يعنى به هر مسکينى بنابر اقوى يک مد طعام بدهد و احتياط نزديکتر دو مد مى پردازد واگر چيزى زياد آمد مازاد را نيز بهمان شصت مسکين مى پردازد و اگر کم آمد واجب نيست از خودش طعام خريدارى کند و احتياط به دادن دو مد به يک مسکين در جائى است که باعث کمبود از شصت نفر نشود وگرنه بهر مسکينى يک مد مى دهد و شصت نفر را کامل مى کند واگر از دادن تصدق عاجز شد بنابر احتياط واجب به عوض هر مد يک روز روزه بگيرد تا شصت روز که اين آخرين درجه کفاره او است و اگر از روزه شصت روز عاجز شد آنوقت هيجده روز روزه مى گيرد و از آن جمله کفاره شکار گاو وحشى براى محرم است که بايد يک گاو قربانى کند واگر از تهيه کردن آن عاجز باشد پول آنرا طعام خريدارى نموده سى نفر مسکين را اطعام مى کند يعنى بهر مسکينى بنابر اقوى يک مد مى پردازد و نزديکتر به احتياط آنست اگر کم نمى آورد بهر مسکينى دو مد بدهد واگر طعام خريدارى شده زياد بيايد مال خود او است ، و احتياط مستحبى در دادن دو مد به هر مسکين مخصوص به جائى است که موجب نقص بر سى نفر نشود و اگر کم بيايد واجب نيست از خودش آنرا تکميل کند.
و اگر نتوانست اين کار را انجام دهد روزه مى گيرد و بنابراحتياط عوض هر يک مد يک روز روزه بگيرد تا سى روز که نهايت کفاره اوست و اگر نتوانست نه روز روزه مى گيرد و کفار شکار کردن گورخر در حال احرام نيز همين است هر چند که نزديکتر به احتياط آنست که در شکار گورخر کفاره مخصوص شترمرغ را انجام دهد مورد ديگر از صور عجز از کفاره ديگر شکار کردن آهو در حال احرام است که در مرحله اول يک گوسفند و در صورت عجز از آن قيمت آنرا طعام مى خرد و بر ده مسکين به هر نفر يک مد بنابر اقوى توزيع مى کند و به احتياط نزديکتر دادن دو مد است و حکم زياده و نقيصه آن و مورد احتياط مثل مسئله قبلى است واگر از اين عاجز شد بنابراحتياط عوض هر يک مد طعام يکروز روزه ميگيرد تا ده روز که نهايت کفاره او است و اگر از اين نيز عاجز بود سه روز روزه مى گيرد.
يکى ديگر از اقسام روزه کفاره کفاره اى است که مکلف مخير است بين روزه و بين غير آن و اين نوع کفاره درچند مورد است يکى کفاره روزه خوردن در رمضان ودوم کفاره فاسد کردن اعتکاف بوسيله جماع و سوم کفاره موى کندن زن در مصيبت و چهارم کفاره نذر و عهد که در اين موارد مکلف مخير است بين خصال سه گانه .
مساءله - در موارديکه مکلف موظف است دو ماه روزه بعنوان کفاره بياورده مانند موارديکه بايد هر سه خصلت کفاره را انجام دهد و نيز مورديکه مخير است يکى از آن سه خصلت را انجام دهد و نيز مورديکه بايد بين سه خصلت رعايت ترتيب را بکند و در همه اين موارد لازم است دو ماه روزه را پشت سر هم انجام دهد و براى رسيدن به اين منظور کافى است همه ماه اول و يک روز از ماه دوم را پشت سر هم بياورد که بيانش گذشت . و بنابراحتياط واجب است که اين تتابع و پشت سرهم انجام دادن را در روزه هيجده روزه اى که عوض از دو ماه است نيز رعايت کند بلکه اين تتابع در روزه ساير کفارات نيز واجب است بنابراحتياط.
در مواردى که گفتيم تتابع لازم است اگر در بين مدت عذرى پيش آمد که مکلف نتوانست روزه بگيرد و ناگزير از افطار شد اين مفطر مضربه تتابع نيست بعد از زوال عذر بلافاصله عمل را ادامه مى دهد و روزه بقيه ايام را مى آورد که بيانش در سابق نيز گذشت .